Chaffinch Fringilla coelebs song in western and southern Poland: Song types, repertoire sizes, and the terminal element kit

• Autorzy: Bohner J , Wistel-Wozniak A

Warianty tytułu

PL

Spiew zieby Fringilla coelebs na terenie zachodniej i poludniowej Polski: typy zwrotek, wielkosc repertuaru i element koncowy kit

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

84 male Chaffinches Fringilla coelebs were recorded in five areas of W, SW, and S Poland during the breeding season 1994. Songs were analysed on the basis of sonagrams. A total of 57 distinct song types was found, and between 10 and 21 song types were sung in each study site. Areas relatively close to each other shared more song types than areas separated by several hundred km. Within a study area, some song types were more frequent than others. However, even the most frequent song type within an area was shared only by 20 to 33% of all males, the lowest values noted for any population yet. The repertoire sizes of individual males were also among the lowest reported for Chaffinches and averaged 2.0 song types in four and 1.9 song types in one of the study sites. The characteristic "kit" as the terminal song element was found in all areas. The proportion of males singing the "kit" differed significantly between the study sites and varied from 8 to 100%, with highest values in the north-western populations.

PL

Badania śpiewu zięby na podstawie sonagramów zostały już przeprowadzone w różnych regionach Europy, szczególnie w Anglii, Szkocji i w Niemczech. Brakuje ich natomiast, dla znacznych obszarów Polski. Podczas sezonu lęgowego 1994 zarejestrowaliśmy śpiewy 84 samców zięby z 5-ciu populacji w zachodniej i południowo- zachodniej Polsce — w Międzyzdrojach, Wałczu, Karpaczu, Wiśle, Alwernii (ryc. 1). Dokonaliśmy analizy zasięgu typów zwrotek wewnątrz poszczególnych populacji i między nimi, wielkości repertuaru oraz występowania charakterystycznego elementu końcowego „kit". Struktura śpiewu nagranych przez nas ptaków nie odbiega od opisanej dla innych regionów Europy (ryc. 2). Ogółem stwierdziliśmy 57 typów zwrotek, z których 10-21 śpiewane były w poszczególnych rejonach badań. Najwyższa ich zgodność, mierzona ilością wspólnych typów zwrotek, występowała między MI i WA (48%) oraz między trzema regionami południowo-zachodniej i południowej Polski (40, 39 i 29%). Stąd wynika negatywna korelacja między udziałem wspólnych typów zwrotek, a odległością dwóch regionów z których one pochodzą. Współczynnik korelacji wg. Kendall wyniósł — 0,689, p<0,01 (ryc. 3). Podobne wyniki uzyskał także Freude (1984) dla populacji we wschodnich Niemczech. W poszczególnych regionach badań niektóre typy zwrotek występowały częściej od innych (ryc. 4). Jednakże nawet te najczęściej występujące udanym obszarze, śpiewane były przez zaledwie 20-30% samców. Wartości te są najniższe z dotychczas stwierdzonych dla populacji zięby. Nie można zatem scharakteryzować poszczególnej populacji za pomocą jednej, typowej dla niej, wyróżniającej się zwrotki. Rozpatrzono czynniki, które mogły mieć wpływ na częstotliwość występowania różnych typów zwrotek w ramach jednej populacji: zmiany budowy zwrotki w procesie nauki, stopień migracji, śmiertelność. Liczba typów zwrotek śpiewanych przez poszczególne samce była we wszystkich miejscach badań w wysokim stopniu zbliżona n.s., (test H Kruskal-Wallisa). Przeciętnie wielkość śpiewanego przez samce repertuaru wynosiła 2,0 zwrotek w MI, WA, WI i AL, 1,9 w KA oraz 2,0 dla wszystkich samców (tab. 1). Repertuar w zachodniej, południowo-zachodniej oraz południowej Polsce jest wyraźnie uboższy od stwierdzonego przez Freude (1984) i Mundry et al. (1994) dla wschodnich Niemiec (przeciętnie 2,3 zwrotki; p<0,01, test U Manna- Whitneya), oraz przez Marler (1956) i Slater et al. (1980) dla Anglii i Szkocji (przeciętnie 2,5 zwrotki; p<0,01 test U Manna-Whitneya), ale nie różni się od najniższych dotychczas ustalonych wielkości repertuaru dla jednej populacji w zachodnich Niemczech (Conrads 1979: przeciętnie 1,9 zwrotki; n.s.; test U Manna-Whitneya). W dalszych planowanych badaniach należałoby ustalić, czy podobnie ubogi repertuar będzie można spotkać także we wschodnich częściach Polski. Element końcowy "kit" występuje we wszystkich 5-ciu regionach badań u 58% samców (rys. 5). Poszczególne regiony różnią się jednak znacznie udziałem samców śpiewających "kit" (p<0,01 test chi²). Podczas gdy występował on u wszystkich lub prawie wszystkich samców Polski zachodniej: MI (100%) i WA (91%), to w populacji południowo- zachodniej i południowej element ten pojawił się znacznie rzadziej: AL (38%), WI (20%) i KA (8%); tab. 2. Sokołowski (1969) w swych szczegółowych opisach śpiewu zięby różnych rejonów Polski nie wspomina tego specyficznego elementu końcowego, co mogłoby na to wskazywać, że przed około 25-ciu laty "kit" nie był tak rozpowszechniony jak obecnie.

Słowa kluczowe

PL

ptaki; Polska Zachodnia; Fringillidae; zieba; spiew ptakow; Fringilla coelebs; Polska Poludniowa; ziarnojady

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 1995
• Tom: 30
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.107-115, rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Bohner J

• Free University of Berlin, Haderslebener Str.9, D-12163 Berlin, Germany

autor

Wistel-Wozniak A

• Free University of Berlin, Haderslebener Str.9, D-12163 Berlin, Germany