Tradycyjna polska architektura drewniana zanika. Przyczyny tego zjawiska są różne, największe jednak zagrożenie spowodowane było (zanik tradycyjnej zabudowy ludowej trwa od dziesięcioleci) i jest, czynnikami o ekonomicznospołecznym charakterze. Praca podejmuje problematykę zasad wyodrębniania regionów architektonicznych, charakterystycznych dla obszaru Małopolski. Autor podjął próbę syntetycznego wyodrębnienia cech związanych z tutejszą architekturą drewnianą. Ukazano wybrane przykłady obiektów z analizowanego obszaru, istniejące czy to w formie chronionych obiektów w muzeach na wolnym powietrzu, czy jako przykład nowego osiedla, powstałego w oparciu o tradycyjne wzory. Zarówno jedna, jak i druga forma ochrony jest bardzo cenna z punktu widzenia możliwości przekazania następnym pokoleniom tradycji budowlanych omawianego obszaru. Wnioski sformułowane na końcu dotyczą zarówno legislacji, której zasady muszą być stale doprecyzowywane, by straty pozostałych jeszcze In situ obiektów były jak najmniejsze, jak też innych, równie ważnych problemów, z których wymienić należy: propagowanie, badanie, inwentaryzowanie tradycyjnej, ludowej architektury drewnianej Małopolski.
Spośród cech struktur przestrzennych wsi oraz charakterystyk obszarów wiejskich, które sprzyjają wielokierunkowemu rozwojowi społeczno-gospodarczemu i poprawie warunków życia mieszkańców wsi, szczególnie istotne znaczenie ma skupiony i zwarty charakter zabudowy. Jest to czynnik, który ułatwia integrację infrastrukturalną oraz społeczną, niejednokrotnie warunkując dostępność wsi dla zewnętrznych użytkowników. Nie bez znaczenia jest także potencjał demograficzny miejscowości wiejskiej, który uzasadnia ekonomicznie podtrzymywanie jej podstawowego sektora usług oraz tworzenie przestrzeni publicznych o cechach centrum, w tym elementów o charakterze węzłowym (czytelny i utwardzony system dróg i ulic). Sprzyja również występowaniu zabudowy usługowej, przemysłowej i wielorodzinnej w formach dogęszczających istniejące struktury przestrzenne wsi. Jeśli wziąć pod uwagę powyższe cechy układów osadniczych występujących na obszarach wiejskich, to uzasadnionym celem badań jest oszacowanie stopnia koncentracji zabudowy w różnych typach gmin w Polsce oraz wyznaczenie przestrzennego rozkładu tego zjawiska. Ocena stanu i zaawansowania zjawiska umożliwia wskazanie obszarów o różnej jakości układów osadniczych wsi pod względem działań związanych z poprawą wyposażenia infrastrukturalnego, możliwości lokalizacyjnych inwestycji, aktywizacji społecznej.
Проблемы связанные с охраной пейзажа нельзя отделить от охраны застройки. Потому огромное значение имеет сохранение старинной архитектуры в деревне. Государственное меценацтво в этом отношении является теперь ограниченным. Земледельцы не будут также по прагматическим и эомоциональным причинам заинтересованными проявлять интереса к охране старинных объектов. Гораздо большое значение момет иметь частное меценацтво осуществляемое людьми, которые покупают старые объекты с целью их адаптации для праздничного отдыха. В статье обсуждено положительный пример спасения древней сельской застройки в Мецьмежу на территории Казимерского Пейзажного Парка.