W artykule przedstawiono doświadczenia Bawarii w gospodarowaniu przestrzenią wiejską w latach 1950-2005, w celu wyciągnięcia wniosków dla obszarów wiejski Małopolski. Podstawową formą analizy jest spojrzenie historyczno-porównawcze, bazujące na analizie literatury i danych wtórnych oraz na wnioskach z pierwotnych badań jakościowych przeprowadzonych w formie wywiadów pogłębionych z właścicielami gospodarstw (Bawaria) i wójtami gmin (Małopolska). W opracowaniu omówiono podobieństwa między obszarami badawczymi (cechy fizyczno-geograficzne, sytuacja rolnictwa, cechy demograficzne), które uzasadniają korzy stanie z wzajemnych doświadczeń, a także różnice m.in. (dynamika rozwoju gospodarczego), które określają ograniczenia przy wyciąganiu winsoków. Ocena pięćdziesięciu lat doświadczeń Bawarii w gospodarowaniu przestrzenią wiejską pokazała, że jej podstawową silną stroną było wsparcie gospodarstw dwuzawodowych i szeroko zakrojone programy odnowy wsi. Działania te pomogły ochronić przyrodniczy charakter miejscowości i utrzymać ich żywotność. Część z wykorzystanych w Bawarii instrumentów służących szerszemu spojrzenia na programy odnowy wsi, a także wspierających rozwój przedsiębiorczości w gospodarstwach dwuzawodowych może być wykorzystana w małopolskich gminach wiejskich, nie skutkując dodatkowymi wydatkami budżetowymi.
W artykule zarysowano historię odnowy wsi w Turyngii, aktualne jej kierunki, instytucje zajmujące się zintegrowanym rozwojem terenów ruralnych i stojące przed nimi zadania, skalę prac oraz ich efekty. Największe koszty pochłania rewitalizacja sieci drogowej, urządzeń melioracyjnych oraz restrukturyzacja sub-stancji budowlanej. Znaczące osiągnięcia Turyngii w zakresie odnowy wsi uwarunkowane są odpowiednim poziomem finansowania działań, istnieniem wyspecjalizowanych instytucji oraz aktywnym wsparciem społeczeństwa.