Mącznica lekarska (Arctostaphylos uva-ursi (L.) SPRENG.) jest krzewinką z rodziny Ericaceae, podlegającą w Polsce ścisłej ochronie gatunkowej. Zbadano i porównano wybrane cechy morfologiczne i chemiczne roślin mącznicy w stanie naturalnym na 9 stanowiskach z rejonu północno-zachodniej Polski. W celu oceny zmienności morfologicznej wykonano pomiary liści obejmujące długość, szerokość i kąt rozwarcia blaszki liściowej. Obliczono proporcję długości liścia do jego szerokości (wskaźnik kształtu blaszki liściowej) oraz wskaźnik powierzchni liścia. W surowcu mącznicy oznaczono zawartość arbutyny metodą zalecaną przez Farmakopeę Polską VIII. Otrzymane wyniki analizowano w odniesieniu do zbadanych parametrów gleby na stanowiskach (ciężar objętościowy, odczyn gleby, zawartość makroelementów). Stwierdzono występowanie zmienności w wielkości i kształcie liści mącznicy. Zawartość pochodnych hydrochinonu, w przeliczeniu na arbutynę była zróżnicowana, najniższa wynosiła 10,35%, a najwyższa 14,40% suchej masy. Przeprowadzona analiza danych nie wykazała istotnych zależności między badanymi cechami morfologicznymi a zawartością arbutyny w roślinach. Wykazano natomiast, że wskaźnik powierzchni liścia jest skorelowany z ciężarem objętościowym gleby, natomiast szerokość liścia jest dodatnio skorelowana z odczynem gleby. Wszystkie badane próby spełniają wymagania określone przez Farmakopeę Polską VIII - zawierają bowiem powyżej 8,0% arbutyny i stanowią wartościowy surowiec zielarski.