Do podstawowych instrumentów, które powinny być wykorzystywane przez gminy w gospodarce gruntami należą: - instrumenty planistyczne - o charakterze strategicznym: strategia rozwoju gminy, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego - o charakterze operacyjnym: miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, koncepcje lub studia programowo-przestrzenne, programy gospodarcze dotyczące sektora nieruchomości - instrumenty realizacyjne - prawno-administracyjne: prawo pierwokupu, prawo wywłaszczenia, służebność gruntowa - finansowo-ekonomiczne: podatek od nieruchomości, rolny i leśny, użytkowanie wieczyste gruntu, dzierżawa gruntu, kara za niezagospodarowanie nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste, opłaty i rekompensaty związane z ustaleniami planu miejscowego, opłaty za wyłączenie gruntów z produkcji rolnej i leśnej, opłaty adiacenckie, partycypacja społeczności lokalnej w kosztach budowy infrastruktury technicznej. Badane miasta i gminy podmiejskie wypracowały dokumenty planistyczne o charakterze strategicznym. Dla realizacji celów rozwoju by zaspokoić potrzeby bieżące, władze lokalne uznały konieczność prowadzenia długofalowej polityki gospodarowania nieruchomościami gminnymi również pod kątem uzyskiwanych z nich dochodów. Analizowane gminy prowadzą zróżnicowane polityki pozyskiwania dochodów z gospodarki nieruchomościami. Można tu wyróżnić gminy osiągające stale ponadprzeciętne dochody z podatku od nieruchomości, gminy osiągające w tej dziedzinie ponadprzeciętne dochody w zależności od koniunktury i gminy osiągające stosunkowo niskie dochody z podatku od nieruchomości „równoważone" wysokimi dochodami ze sprzedaży gruntów i opłat związanych z tego typu transakcjami. Racjonalne gospodarowanie nieruchomościami przez gminy wymaga ustalenia zasad postępowania (polityki) oraz sposobu tworzenia i realizacji programów operacyjnych. Podstawowymi elementami polityki gospodarowania gruntami są działania dotyczące gminnego zasobu gruntów i aktywizacji rynku nieruchomości oraz stymulowania rozwoju zagospodarowania. W każdej z wymienionych dziedzin należy określić zasady stosowania dostępnych instrumentów. Program operacyjny w zakresie gospodarki gruntami dotyczy realizacji konkretnych zadań sformułowanych w dokumentach planistycznych gminy o charakterze strategicznym. Program taki dla gmin wiejskich i małych miast może dotyczyć całego ich obszaru. W przypadku miasta dużego czy średniej wielkości będzie się on z reguły odnosił do wybranych terenów - na ogół przeznaczonych w studium zagospodarowania przestrzennego do zorganizowanej działalności inwestycyjnej, do przekształceń lub rehabilitacji. Będzie on wówczas elementem kompleksowego programu zabudowy i zagospodarowania lub rehabilitacji danego terenu. W każdym programie operacyjnym powinny być określone: cele jakie należy osiągnąć, oczekiwane efekty, zakres i harmonogram działań, instrumenty realizacji, jednostka realizująca program, środki i źródła finansowania.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.