Artykuł przygotowany został na podstawie i z wykorzystaniem pewnych fragmentów nie- publikowanego jeszcze opracowania pt. „Zrównoważony rozwój (ekorozwój) województwa skierniewickiego". Opracowanie to jest efektem trzyletniej współpracy wielodyscyplinarnego zespołu specjalistów, realizowanej pod kierunkiem S. Kozłowskiego w ramach Projektu Zamawianego KBN nr Z 187/ T12/97/09. Problematyka rozwoju zrównoważonego była w ostatnich latach przedmiotem wielu publikacji, konferencji i seminariów naukowych. Jednak w literaturze bardzo niewiele pozycji odnosi się do zakresu i sposobu ujęcia problematyki, które byłyby zbliżone do prezentowanego w niniejszym opracowaniu, a więc w odniesieniu do skali regionalnej i w ujęciu kompleksowym. Opracowanie omawianej tu strategii zrównoważonego rozwoju wiązało się z interpretacją ideologii i założeń tego rozwoju w odniesieniu do konkretnych uwarunkowań przyrodniczych, społecznych i gospodarczych obszaru województwa skierniewickiego. Dokonano tego formułując, operacyjną wersję definicji rozwoju zrównoważonego poprzez ustalenie zasad oraz określanie - o ile jest to możliwe - wskaźników (mierników). W prezentowanej pracy skupiono się na trzech grupach zasad. Pierwsza grupa koncentrowała się wokół celów rozwoju. Grupa druga obejmowała zasady odnoszące się do sposobów realizacji rozwoju zrównoważonego. Te zasady miały przyświecać formułowaniu propozycji rozwiązań, a w tym strategii cząstkowych oraz programów działań. Trzecia grupa dotyczyła kwestii metodycznych. Te zasady miały kierować procesem opracowania strategii. Główną zasadą przyjętą przy formułowaniu celów strategii była 1 zasada „Deklaracji z Rio de Janeiro": „Istoty ludzkie stanowią centrum zainteresowania w procesie trwałego i zrównoważonego rozwoju. Mają prawo do zdrowego i twórczego życia w harmonii z przyrodą". Cechą, która - biorąc pod uwagę formułowanie celów - wyróżnia rozwój zrównoważony (ekorozwój) od innych ideologii lub koncepcji rozwoju jest uwzględnianie interesów nie tylko obecnego pokolenia, ale również przyszłych pokoleń. Realizacja tego celu wymaga utrzymania w stanie niezmienionym - a często w stanie „poprawionym" - „zasobu tak zwanego kapitału naturalnego ". W interpretacji ekonomicznej lub w interpretacji przyrodniczej istotne jest utrzymanie funkcji ekologicznych ekosystemu Ziemi. Po analizie wielu różnych zasad, formułowanych w odniesieniu do sposobów realizacji celów rozwoju zrównoważonego przyjęto, że najważniejsze są tu cztery następujące zasady: 1. odtwarzanie zasobów odnawialnych; 2. substytucja zasobów nieodnawialnych; 3. zachowanie różnorodności biologicznej na poziomie genowym, gatunkowym, ekosystemowym i krajobrazowym; 4. emitowanie tylko takich ilości zanieczyszczeń (nieuniknionych), które środowisko jest w stanie przyjąć i zneutralizować. Zasady te zinterpretowano w odniesieniu do walorów i zasobów byłego województwa skierniewickiego. Sformułowanie strategii rozwoju zrównoważonego jest przedsięwzięciem bardzo złożonym, wymaga bowiem równocześnie podejścia kompleksowego i selektywnego. Podejście takie rozwijają od kilkudziesięciu, a w Polsce od kilkunastu lat zwolennicy metody planowania strategicznego. Tę właśnie metodę uznano za najwłaściwszą dla zaplanowania, w jaki sposób powinien dokonywać się rozwój zrównoważony obszaru byłego województwa skierniewickiego. Szczególną uwagę skupiono na planowaniu przestrzennym. Jest to niezwykle ważne narzędzie wdrażania koncepcji rozwoju zrównoważonego (planowania sposobu jej realizacji na konkretnym obszarze). Stąd też wspomniane wyżej podejście metodyczne z zastosowaniem metody planowania strategicznego uzupełniono zasadami odnoszącymi się do planowania przekształceń zagospodarowania przestrzennego. Nie udała się natomiast próba operacjonalizacji definicji rozwoju zrównoważonego przy pomocy wskaźników. Nie udało się odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób operować wskaźnikami, pochodzącymi z różnych systemów statystycznych i informacyjnych, aby monitorować rozwój zrównoważony. Nie zaś odrębnie: rozwój - obecnie raczej wzrost - gospodarczy, poziom życia mieszkańców, czy też stan środowiska przyrodniczego. Podstawowym problemem jest tu wybór zakresu problemowego oraz stopnia agregacji wskaźników. Przedstawiona wyżej propozycja przekładania koncepcji rozwoju zrównoważonego na strategię rozwoju konkretnego obszaru jest jedną z możliwych. Nie rozwiązuje ona wszystkich problemów i nie eliminuje wszystkich wątpliwości. Źródłem wielu z nich są zresztą czynniki pozostające poza wpływem autorów strategii, takie jak: zakres i dostępność bazy informacyjnej czy niedostatki wskaźników.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.