Od wieków różnym rodzajom działalności człowieka w przestrzeni ekonomicznej towarzyszą dysproporcje oraz specjalizacja, która stanowi zarówno istotny czynnik rozwoju, jak i jego zagrożenie. W geografii ekonomicznej już od początków XIX w. funkcjonuje teoria bazy ekonomicznej. W jej ramach sformułowano metody oceny skali i rodzaju specjalizacji lokalnego rynku pracy w różnych sektorach gospodarki. W artykule wykorzystano jedną z nich, polegającą na oszacowaniu współczynnika lokalizacji. Na jego podstawie oceniono zróżnicowanie i przemiany specjalizacji lokalnej w rolnictwie obszarów wiejskich gmin woj. małopolskiego.
Zasoby ludzkie, a w szczególności zasoby pracy stanowią istotny i aktywny czynnik wzrostu regionalnego. Wielkość, jakość i struktura zawodowa tych zasobów są lokalnie zróżnicowane i w różnym stopniu wykorzystywane. Problem rozlokowania zasobów pracy, specjalizacji i lokalnych nadwyżek pracowników oraz ich wpływu na rozwój obszaru podejmuje teoria bazy ekonomicznej. Została ona zastosowana do oceny alokacji zasobów pracy i jej niektórych konsekwencji dla rozwoju gmin województwa małopolskiego.
Inspiracją do podjęcia problematyki zintegrowanego rozwoju w kontekście procesu modernizacji wsi było z jednej strony przeświadczenie o pilnej potrzebie jego stymulowania, z drugiej obawa, aby nie był utożsamiany wyłącznie ze zintegrowanym systemem zarządzania. Wprawdzie od lat postulowana idea zintegrowanego rozwoju nie stanowi już novum, nadal jednak pozostaje w sferze deklaracji i nie przełożyła się na skuteczne mechanizmy funkcjonowania wspólnot lokalnych. Potrzeba jej dalszego popularyzowania nie wymaga więc szerokiego uzasadnienia. Na tle istoty modernizacji wsi, cech zintegrowanego zarządzania rozwojem, jego miejsca w przyszłej polityce UE 2014-2020 oraz w nowym systemie zintegrowanego planowania w Polsce, przedstawione będzie: miejsce obszarów wiejskich w systemie zintegrowanego zarządzania rozwojem, zadeklarowane w wybranych dokumentach strategicznych, rola inteligentnej specjalizacji regionów, dobre praktyki województwa opolskiego w stymulowaniu rozwoju, postulaty dotyczące dalszych działań sprzyjających zintegrowanemu rozwojowi, w tym modernizacji wsi.