Roztoczański Park Narodowy został powołany Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 maja 1974 r. W latach 1979, 1990 i 1995 następowały zmiany jego granic i powierzchni, która obecnie wynosi 8481,76 ha. Park i jego otulina położone są w zasięgu 3 makroregionów fizyczno-geograficznych, Park oraz zdecydowanie największa część otuliny znajduje się w obrębie Roztocza, natomiast mniejsze fragmenty otuliny są w granicach Wyżyny Lubelskiej i Kotliny Sandomierskiej. Najbardziej istotnym elementem przyrody Parku jest szata roślinna, w tym zbiorowiska leśne, które zajmują 93% powierzchni Parku.Prace nad planem ochrony formalnie rozpoczęto w grudniu 1994r. Ustalono, że Plan ochrony RPN składać się będzie z operatów: - ochrony przyrody nieożywionej i gleb, - ochrony ekosystemów leśnych z aneksem przebudowy drzewostanów, - ochrony ekosystemów nieleśnych, - ochrony ekosystemów wodnych, - ochrony flory, - ochrony fauny, - zachowawczej hodowli konika polskiego, - ochrony walorów i zasobów kulturowych, - ochrony walorów i zasobów krajobrazowych, - udostępnienie Parku dla nauki, dydaktyki i turystyki, - zagospodarowania przestrzennego, - ogólnego - syntezy planu. Omówienie tego ostatniego operatu jest przedmiotem niniejszego artykułu. Podstawowym celem operatu ogólnego było opracowanie syntezy z jedenastu operatów szczegółowych, przedstawiającej główne zasady i kierunki działań ochronnych w Parku i jego otulinie. Przyjęta została klasyczna zasada przechodzenia od szczegółów do uogólnień, a w tym pojedynczych faktów i stwierdzeń do ich jednolitej ogólnej interpretacji. W trakcie prac dokonano również sprawdzenia, czy pomiędzy operatami szczegółowymi nie występują rozbieżne zapisy dotyczące działań ochronnych w odniesieniu do poszczególnych terenów, czy wydzieleń. Prace nad operatem ogólnym podzielono na trzy etapy: - charakterystyki stanu, - ustaleń koncepcji ochrony, - opiniowania i uzgodnień. Charakterystyka stanu zawiera: opis idei i historii ochrony RPN, dane o powierzchni, strukturze własności i użytkowaniu ziemi, omówienie środowiska przyrodniczego, zasobów kulturowych, walorów krajobrazowych, zagospodarowania przestrzennego i udostępnienia, a kolejno oceny walorów i zagrożeń przyrody i krajobrazu Parku. W podsumowaniu charakterystyki przedstawiono prognozy przekształceń środowiska w wyniku antropopresji i naturalnych zmian w przyrodzie oraz podstawowe problemy wymagające rozwiązania. W koncepcji ochrony Parku zapisano ustalenia dotyczące: - obszar Parku, w tym cele i funkcje RPN, zasady i główne kierunki działań w odniesieniu do funkcjonowania Parku, ochrony przyrody, ochrony zasobów kulturowych i walorów krajobrazowych, udostępniania i zagospodarowania jego obszaru. Ustalono również działania w obwodach ochronnych oraz zakres i formy monitoringu, - obszar otuliny, w tym cele i funkcje otuliny Parku, strefy działań ochronnych, zabezpieczające Park przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych oraz uwarunkowania rozwoju społeczno-gospodarczego, - realizacji planu poprzez organizacyjne i materialne zabezpieczenia Parku. W planie ochrony RPN sformułowano również wnioski i propozycje do planowania regionalnego oraz do gmin związanych terytorialnie z Parkiem i jego otuliną, które zostały uzgodnione z samorządem gmin. W okresie opracowywania operatu ogólnego syntezy planu ochrony, analogicznie jak w czasie prac nad operatami szczegółowymi, o przebiegu prac informowana była Rada Naukowa Parku. W końcowej fazie prac na specjalnym posiedzeniu Rady Naukowej przedstawione zostały szczegółowo wszystkie ustalenia syntezy. Rada Naukowa wyraziła pozytywną opinię o operacie ogólnym w formie specjalnej uchwały.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.