Artykuł jest próbą syntezy wiedzy na temat procesów gentryfikacji. Temat ten jest nowy w polskiej literaturze, przy czym badania procesu gentryfikacji w krajach postindustrialnych rozpoczęły się już w latach 60. XX wieku. Pierwszą definicję gentryfikacji sformułowała R. Glass, opisując zaobserwowany przez siebie proces jako stopniowe przejmowanie kolejnych fragmentów centrum Londynu przez przedstawicieli klasy średniej oraz przekształcanie podupadłych domów w luksusowe rezydencje. Obecnie można ogólnie określić gentryfikację jako wykup lokali mieszkalnych w dzielnicach zdegradowanych w celu przekształcenia ich w luksusowe mieszania i apartamenty dla gospodarstw domowych o wysokich dochodach. Główna typologia procesu wyodrębnia cztery rodzaje gentryfikacji: gentryfikację sensu stricto („yuppifikacja”), cząstkową gentryfikację (marginal gentrification), modernizację (upgrading), oraz długoterminowa modernizacja (incumbent upgrading). W Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, gdzie skutki procesów gentryfikacji były widoczne najwcześniej, opinie na ich temat były zróżnicowane. W Wielkiej Brytanii odnoszono się do gentryfikacji niechętnie, zwracając uwagę przede wszystkim na negatywne efekty zewnętrzne. W Stanach Zjednoczonych natomiast (co wynikało głównie z systemu podatkowego) zaczęto szybko traktować gentryfikację jako zło konieczne, a z biegiem czasu coraz częściej uważano ją za alternatywny sposób odnowy przestrzeni miejskiej. Z biegiem czasu coraz częściej jednak również w Wielkiej Brytanii zaczęto włączać gentryfikację do strategii odnowy miast. W następnej kolejności z wzorców amerykańskich i brytyjskich zaczęły korzystać również inne kraje (w artykule przedstawiono strategię odnowy Bilbao w Hiszpanii). W odniesieniu do miast postsocjalistycznych, w tym polskich, można mówić dopiero o fazie początkowej procesu gentryfikacji. W wielu miastach postsocjalistycznych obszary centralne charakteryzują się przede wszystkim negatywnymi zjawiskami przestrzennymi oraz społecznymi, a gwałtownym zmianom morfologicznym towarzyszyło na początku okresu transformacji wyludnianie się centrów miast i ubożenie zamieszkującej tam ludności. W chwili obecnej komercjalizacja przestrzeni centralnej miast przynosi zwiększenie zainteresowania zamożnych gospodarstw domowych mieszkaniami w centrach miast. Powstają nowe inwestycje, zarówno deweloperskie jak i prywatne. W polskiej literaturze zdecydowanie brakuje badań pokazujących strukturę nabywców mieszkań w odnawianych przez deweloperów kamienicach oraz nowo budowanych apartamentowcach na obszarach śródmiejskich, brakuje również analizy związku między komercjalizacją a gentryfikacją. Niniejszy artykuł może stanowić punkt wyjścia takich badań.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.