Termin witamina D odnosi się głównie do dwóch jej form, tj. witaminy D₂ i D₃. Witamina D₂ występuje w tkankach roślinnych, drożdżach i grzybach, natomiast w organizmach zwierzęcych wytwarzana jest witamina D₃, która może pochodzić ze źródeł pokarmowych lub może być wytwarzana w skórze pod wpływem ekspozycji na światło słoneczne. Główną rolą witaminy D jest regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej w organizmie. Wpływa również na funkcjonowanie układu krwionośnego i insulinooporność. Położenie geograficzne Polski uniemożliwia efektywną syntezę witaminy D z udziałem słońca, zwłaszcza w miesiącach jesienno-zimowych. Z tego powodu uzyskanie i utrzymanie optymalnego stężenia tej witaminy w organizmie powinno opierać się na wspomaganiu jej podaży na drodze żywieniowej. Warto pamiętać, że stężenie witaminy D w żywności jest dodatnio skorelowane z zawartością tłuszczu. Najbogatszym źródłem tej witaminy są świeże, tłuste ryby, tran oraz produkty mleczne wysokotłuszczowe.
Biologicznie czynna forma witaminy D, czyli 1,25-dwuhydroksywitamina D3, przez lata była uważana jedynie za czynnik zapewniający odpowiedni rozwój układu kostnego i stosowana w profilaktyce zachorowań na krzywicę. Dziś coraz więcej badań wskazuje, że jest to związek mający wpływ na ponad 200 genów i większość narządów ludzkiego organizmu. Termin witamina D odnosi się zarówno do witaminy (substancja egzogenna dostarczana z zewnątrz wraz z pożywieniem), jak również prohormonu (związek endogenny produkowany w skórze pod wpływem promieni słonecznych i później przekształcanego w aktywną postać). Obecnie witamina D nie jest postrzegana wyłącznie jako czynnik zapobiegający rozwojowi krzywicy i osteoporozy. Zwiększa się liczba badań pokazujących jej udział w prawidłowej pracy układu sercowo-naczyniowego, profilaktyce cukrzycy oraz chorób nowotworowych, a także jej wpływu podczas terapii reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), zwyrodnienia plamki żółtej (AMD) czy łuszczycy. Celem artykułu jest przedstawienie wielokierunkowego działania witaminy D.