Celem pracy jest ocena przydatności opoki i produktów z niej wytworzonych jako materiałów reaktywnych do usuwania fosforu z wód i ścieków. Przedstawione wyniki badań dotyczą wpływu zawartości wapnia (Ca) w materiale reaktywnym, jakim jest wyprażona opoka, na wartość maksymalnej pojemności sorpcyjnej Smax. Sześć partii materiału (O1-O6) pochodzącego z pokładów zlokalizowanych w miejscowości Bełżec charakteryzuje się zmienną zawartością Ca, która wynosi 238,6-520,1 g∙kg-1. Na podstawie izotermy Langmuira oszacowano wartość maksymalnej pojemności sorpcyjnej Smax, która wynosi 12,3-25,5 mgP-PO4∙g-1. Do oceny związku pomiędzy zawartością Ca, Fe, Al i Mg w składzie materiału reaktywnego i jego zdolnością do zatrzymywania fosforu wykorzystano współczynnik korelacji. Wykazała ona, że zawartość wapnia (Ca) jest związana ze zdolnością sorpcyjną fosforu (r=0,99126). Także zawartość tlenków żelaza i glinu ma wpływ na zdolności opoki do wiązania fosforu. Z kolei, zawartość tlenku magnezu nie ma istotnego wpływu na wartość Smax.
W artykule przedstawiono wyniki badań właściwości fizycznych i mechanicznych materiałów reaktywnych. Materiały reaktywne powszechnie wykorzystywane są do budowy strefy oczyszczania przepuszczalnych barier reaktywnych, służących do oczyszczania środowiska gruntowo-wodnego z zanieczyszczeń. Dotychczasowe kryterium doboru materiałów reaktywnych do budowy barier obejmowało jedynie właściwości zatrzymania zanieczyszczeń oraz badania filtracyjne. Z uwagi na aspekt inżynierski projektowanych konstrukcji w środowisku gruntowo-wodnym i ich długi czas pracy proponuje się uwzględnić również właściwości fizyczne i mechaniczne tych materiałów. W pracy przedstawiono wyniki badań właściwości wytrzymałościowych i odkształceniowych wybranych materiałów reaktywnych, które mogą zostać wykorzystane przy doborze technologii wykonania oraz sprawdzenia stanów granicznych nośności podczas etapu projektowania PBR.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.