Waloryzacja krajobrazu jest oceną zasobu oraz kompozycji. Efekt końcowy to obraz potencjału. Innym spojrzeniem jest zagadnienie poziomu oraz jakości postrzegania, czyli: czy jest, a jeśli, – to, jak postrzegana jest istniejąca forma krajobrazu. Jest to ważny i istotny aspekt, bowiem nawet bogata treść czy forma krajobrazu, gdy jest nieczytelna lub słabo percypowana, to wątpliwe jest zainteresowanie miejscem. Głównym kierunkiem badań jest stopień, poziom identyfikacji charakterystycznych cech krajobrazu otwartego wsi zlokalizowanej w paśmie górskim, które po stronie polskiej znane jest jako Góry Złote, a po stronie czeskiej – jako Rychlebske Hory. Uzyskane wyniki wskazują, że: – najlepiej identyfikowalna jest wieloplanowość krajobrazu, a najgorzej – linia granicy między rolniczym a leśnym użytkowaniem terenu. Wyraźnie postrzegany jest układ pól oraz istotność odbioru krajobrazu przez receptor słuchu, dotyku czy powonienia, – podczas pogody słonecznej – lepiej odczytywane są elementy punktowe krajobrazu i istnieje większa potrzeba odbioru krajobrazu przez dodatkowe receptory. Podczas zachmurzenia lepiej odczytywane są z kolei elementy liniowe i powierzchniowe, – istnieją podstawy aby przypuszczać, że istnieje zależność prosta między wiekiem obserwatora, a potrzebą postrzegania krajobrazu przez dodatkowe receptory.
The paper succinctly discusses the altitudinal zonality of landscapes in Central Asia in their macro and regional dimensions. It deals with such issues as the morphogenetic stages of the Himalaya, Karakoram, Trans-Himalaya and Tibetan lands, the level of the Gobi and huge Central Asian basins. Periglacial zonality and stages of mountain deserts are also disccused. To sum up, the author offers a typology of Central Asian landscapes.