Oceniono rozwój i produkcyjność rodzin z matkami inseminowanymi, przetrzymywanymi przed i po zabiegu w różnych warunkach, w porównaniu z pniami z matkami naturalnie unasiennionymi. Podjęto także próbę określenia wpływu liczby plemników w zbiorniczku nasiennym na wartość produkcyjną rodzin pszczelich z badanymi matkami. Wykonano wczesne odkłady z matkami unasiennionymi naturalnie (gr. I) oraz inseminowanymi, przetrzymywanymi przed i po zabiegu w odkładach (gr. II), w klateczkach Woykego z ok. 200 pszczołami towarzyszącymi (gr. III) oraz w rodzinie bezmatecznej w klateczkach Zandera, bez pszczół (gr. IV). Odkłady doprowadzone do siły normalnych rodzin pszczelich zazimowano, porównując w kolejnych latach ich rozwój, produkcyjność oraz zimowlę. Najwięcej czerwiu wiosną miały rodziny z matkami inseminowanymi przetrzymywanymi w klateczkach Woykego, w których stwierdzono najmniejsze porażenie pszczół nosemozą. Badane sposoby unasienniania i przetrzymywania matek przed i po inseminacji nie wpłynęły istotnie na powierzchnię czerwiu po pożytkach oraz na produkcyjność rodzin doświadczalnych, a także na łączne straty pni i matek. Można przypuszczać, że różna liczba plemników w zbiorniczkach nasiennych matek, w granicach 3-5 min, nie wpłynęła istotnie na najważniejsze cechy użytkowe rodzin pszczelich.