Wyniki badań florystycznych i fitosocjologicznych (w tym fitogeograficznych) są podstawą typowania obiektów przyrodniczo najcenniejszych, tworzenia planów ich ochrony oraz poprawnego realizowania ochrony przyrody w lasach. Inwentaryzacja terenowa dostarcza danych o bogactwie i zróżnicowaniu flory, występowaniu i rozmieszczeniu stanowisk gatunków prawnie chronionych, zagrożonych i rzadkich wraz z charakterystyką uwarunkowań siedliskowych. Rozpoznanie zróżnicowania roślinności, genezy, stopnia naturalności i dynamiki zbiorowisk leśnych, opiera się na danych fitosocjologicznych. Stałe uzupełnianie i aktualizacja danych mają istotne znaczenie w tworzeniu i rozwoju racjonalnego systemu obszarów chronionych. Wyniki badań monitoringowych prowadzonych w obiektach objętych ochroną umożliwiają śledzenie tempa i kierunków przemian flory i roślinności, co pozwala przewidzieć i ocenić realne i potencjalne zagrożenia dla trwałości przedmiotu ochrony, a tym samym umożliwia podjęcie stosownych działań ochronnych. Stałe doskonalenie metod badawczych z wykorzystaniem cyfrowych metod archiwizowania, analizowania i przetwarzania danych podnosi efektywność badań i zwiększa ich wymiar pragmatyczny.
W części początkowej pracy przedstawiono kierunki oraz zakres przyrodniczych prac badawczych wykonanych w ostatnich latach i obecnie realizowanych na terenie Puszczy Kozienickiej, a także przegląd wybranych publikacji naukowych i popularno-naukowych o przyrodzie tego obszaru z przełomu XX i XXI wieku. Omówiono ponadto wykorzystanie obszaru Puszczy jako obiektu do zbierania materiałów do prac dyplomowych przez studentów z wielu uczelni oraz zaprezentowano zakres edukacji ekologicznej realizowanej przez Kozienicki Park Krajobrazowy i nadleśnictwa Kozienice, Radom i Zwoleń.