Funkcjonowanie układu nerwowego, w tym mózgu, warunkuje samopoczucie, stany emocjonalne i sprawność intelektualną człowieka. W dużej mierze zależy od składników dostarczanych w diecie. W artykule przedstawiono główne składniki żywności i wybrane produkty mające zdolność wpływania na aktywność psychofizyczną organizmu. Omówiono kwasy tłuszczowe, aminokwasy, węglowodany, witaminy oraz składniki mineralne. Szczególnie niebezpieczne są ich niedobory, ponieważ u osób młodych prowadzą do zaburzenia funkcji poznawczych, a u starszych do chorób psychicznych i przyspieszenia rozwoju chorób neurodegeneracyjnych. Na aktywność psychofizyczną człowieka wpływają również substancje bioaktywne zawarte, m.in. w miłorzębie japońskim, żeń-szeniu, gałce muszkatołowej, chmielu czy dziurawcu.
Dokonano przeglądu potencjalnego wpływu wybranych składników żywności na aktywność umysłową oraz ryzyko wystąpienia dysforii, demencji i depresji. Przedstawiono dowody na kluczową rolę m.in. witamin z grupy B i witamin przeciwutleniających w ochronie przed niekorzystnymi zmianami w naczyniach krwionośnych, aterosklerozą i demencją. Wskazano równie na udział choliny, alkoholu i kofeiny w funkcjonowaniu centralnego układu nerwowego oraz diety na syntezę neuroaktywnego składnika – β-endorfiny.