Jednym z podstawowych celów planowania przestrzennego jest minimalizacja konfliktów pomiędzy podmiotami działającymi w przestrzeni. Przestrzeń jest dobrem ograniczonym, dlatego też rodzaj i natężenie konfliktu przestrzennego zależy od jej stanu i dostępności, a przede wszystkim od celów,jakie chcą realizować podmioty zarządzające w tej samej przestrzeni. Może to prowadzić do konfliktu między parkiem krajobrazowym a samorządem gminnym. Celem parku krajobrazowego jest przede wszystkim ochrona zasobów, z wyszczególnieniem wartości przyrodniczych, historycznych i kulturowych. Cel samorządu gminnego to wykorzystanie zasobów dla zaspokojenia potrzeb społeczności lokalnej. Cel, jakim jest ochrona, postrzegany jest często jako zahamowanie rozwoju i zagrożenie swobodnej działalności gminy, podmiotów gospodarczych czy obywateli. W artykule skupiono się na konfliktach, których stronami są parki krajobrazowe lub parki narodowe oraz jednostki samorządu terytorialnego (gminy), przedmiotem są zasoby rozmieszczone w przestrzeni lub sama przestrzeń, przyczynami - sprzeczność interesów (celów) lub wartości, skutkujące negatywnymi efektami środowiskowymi lub wzajemnym impasem w rozwoju. Brano pod uwagę również potrzeby i możliwości wykorzystania technik GIS. Przeprowadzona w latach 2002-2003 analiza wykazała, że konfliktów jest niewiele. Najczęściej przedmiot sporu na terenie parku lub otuliny dotyczy: zabudowy letnisko wo-rekreacyjnej, chaotycznego rozprzestrzeniania się zabudowy wiejskiej, budowy sieci infrastruktury komunalnej oraz eksploatacji surowców mineralnych (często nielegalnej). Zamieszczone w tekście przykłady obrazują zróżnicowanie sytuacji konfliktowych, pod kątem ich przyczyn, natężenia i sposobów rozwiązywania. Przedstawiono obszary chronione, gdzie praktycznie konflikty nie występują, gdzie ich natężenie jest niewielkie bądź średnie, aż do takich, gdzie nagromadzenie sytuacji konfliktowych doprowadziło do stanu patowego, w którym obszar chroniony i jednostki samorządu terytorialnego wzajemnie blokują swój rozwój. Na podstawie analizy sytuacji wybranych obszarów chronionych sklasyfikowano najczęstsze przyczyny powstawania konfliktów przestrzennych: - Powoływanie obszarów bez wiedzy albo wbrew postulatom gmin; - Liczne i różne jakościowo przedmioty ochrony występujące na tym samym terenie; - Brak lub mała dokładność informacji o terenie lub brak przepływu informacji; - Silna presja rekreacyjna związana z położeniem obszarów chronionych w obrębie lub bezpośrednim sąsiedztwie obszarów o dużej gęstości zaludnienia; - Silna presja inwestycyjna; - Nieprecyzyjne w treści lub w odniesieniu do położenia w przestrzeni postanowienia planów ochrony. Wydaje się, że rosnące możliwości wykorzystania geoinformacji otwierają przed nami szerokie spektrum narzędzi przydatnych do głębokich analiz i przewidywania przyszłych stanów układów. Należy jednak pamiętać o pewnej kwestii wysuwanej przez niektórych autorów. Twierdzą oni np., że wykorzystanie systemów GIS będzie w przyszłości powodowało wzrost sytuacji konfliktowych, a nie ich spadek. Teza ta opiera się na tym, że systemy GIS dostarczają szczegółowej i aktualnej informacji jedynie na temat przedmiotu sporu (np. cenny obszar chroniony), natomiast podstawowym źródłem konfliktów jest odmienne postrzeganie przedmiotu sporu przez strony konfliktu. GIS ze swoimi praktycznie nieograniczonymi możliwościami dostarcza narzędzi, służących do selektywnego i w opinii stron jedynie słusznego argumentowania swych tez. Dlatego też możliwości wykorzystania GIS do rozwiązywania konfliktów mogą okazać się ograniczone. W związku z tym ważne wydaje się być to, aby geoinformacja odpowiednio przetworzona i prezentowana w sposób właściwy i uczciwy wpływała zarówno na świadomość mieszkańców, jak i władz jednostek samorządu terytorialnego oraz zarządzających terenami chronionymi.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.