Zmiany roslinnosci segetalnej Rowniny Piotrkowskiej w ostatnich 22 latach. Czesc I. Zbiorowiska chwastow upraw zboz ozimych

• Autorzy: Warcholinska A U
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono rezultaty badań, dotyczących zmian w zbiorowiskach chwastów upraw zbóż ozimych Równiny Piotrkowskiej (rys. I), które nastąpiły w ostatnich 22 latach. Podstawę pracy stanowią dwa zbiory zdjęć fitosocjologicznych - po 205 zdjęć każdy - jeden z lat 1971 -1972 i drugi z lat 1992-1993 (rys. 2, tab. XII). Porównanie obecnego stanu zbiorowisk sześciu zespołów (tab. 1-XI), ze stanem sprzed 22 lat, ujawniło ich zubożenie. Najnowsze zachodzące w nich zmiany przejawiły się przede wszystkim w składzie florystycznym. W minionym 22-leciu nastąpił wyraźny spadek liczby gatunków chwastów. Ogólna liczba gatunków (208) w analizowanych zbiorowiskach zmniejszyła się o 73 gatunki. W poszczególnych zbiorowiskach ubytki sięgają od 10 do 36 gatunków (tab. I-XII). Miejsce gatunków ustępujących, w tym także stenotopowych, zajęły w łanach zbóż ozimych gatunki eurytopowe, ubikwistyczne. Wzrosło łączne pokrycie gleby przez chwasty (tab. XII). Zmiana rozkładu gatunków chwastów na klasy stałości (rys. 3-8) świadczyć może o kształtowaniu się w badanych zbiorowiskach nowej równowagi, dostosowanej do odmiennych warunków, wynikających przede wszystkim ze zmiany abiotycznego środowiska polnego i metod agrotechniki. W konsekwencji zachodzących zmian zniknęły niektóre typowe płaty fitocenoz i znacznie zmniejszyła się powierzchnia zajęta przez te filocenozy. Równocześnie powstały w ich miejsce zbiorowiska fragmentaryczne i ukształtowały się mniej lub bardziej kadłubowe typy fitocenoz. Stwierdzone zmiany zbiorowisk chwastów zbóż ozimych prowadzą do coraz większej kosmopolityzacji i triwializacji roślinności segetalnej Równiny Piotrkowskiej.

EN

This paper presents the results of research in segetal communities of winter cereal cultures of the Piotrków Plain (Figure 1) which took place during the period between 1971 and 1972 and between 1992 and 1993. On the basis of 205 phytosociological records, taken in 103 localities in the years of 1971 and 1972 (Figure 2), 6 associations were distinguished (Tables I-IX): Spergulo-Veronicetum dillenii, Arnoserido-Scleranthetum, Papaveretum argemones, Vicietum tetra- spermae, Aphano-Matricarietum and Caucalido-Scandicetum. According to the repeared listing carried out in the years 1992 and 1993 the changes of the communities of the mentioned items were disclosed. The comparison of the present state of the weed communities of the winter cereal cultures on the researched area with the state of 22 years ago allowed to note that the changes in the analysed agrophytocoenoses are caused by progressive anthropopressure.

Słowa kluczowe

PL

Rownina Piotrkowska; zbiorowiska roslinne; sklad gatunkowy; chwasty; zmiany gatunkowe; pola uprawne; rosliny segetalne; zboza ozime

EN

Piotrkow Plain; plant community; species composition; weed; species change; cultivation field; segetal plant; winter cereal

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrobotanica
• Rocznik: 1994
• Tom: 47
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.5-36,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Warcholinska A U

• Zakład Ekologii Roślin i Fitosocjologii, Instytut Ekologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Lodzki, ul.Banacha 12/16, 90-237 Lodz

Bibliografia

• Braun-Blanquet J., 1964. Pflanzensoziologie. Grundzüge der Vegetationskunde. 3. Wien-New York, Springier Verl., ss. XIX, 865.
• Kondracki J., 1977. Regiony fizycznogeograficzne Polski. Warszawa, Wyd. UW, ss. 178.
• Kornaś J., 1987. Zmiany roślinności segetalnej w Gorcach w ostatnich 35 latach. Zesz. Nauk. UJ, Prace Bot. 15:7-26.
• Matuszkiewicz W., 1981. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa, PWN, ss. 300.
• Mowszowicz J., 1975. Krajowe chwasty polne i ogrodowe. Warszawa, PWRiL, ss. 632.
• Rejment-Grochowska I., 1966. Wątrobowe (Hepaticae). I. Warszawa, ss. 257.
• Rothmaler W., 1976. Exkursionsflora für die Gebiete der DDR und der BDR. Kritischer Band. Volk und Wissen Volkseigener Verlag, Berlin., ss. 811.
• Siciński J. T., 1992. Zmiany zachwaszczenia Vicietum tetraspermae Kruseman et Vlieger 1939 w województwie sieradzkim. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, 262 (33): 73-84.
• Skrzyczyńska J., Starczewska D., 1992. Zmiany w składzie gatunkowym Vicietum tetraspermae Kruseman et Vlieger 1939 po 10 latach na terenie Wysoczyzny Siedleckiej. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, 261 (33): 85-92.
• Szafer W., 1972 a. Podstawy geobotanicznego podziału Polski. |W:| Szafer W., Zarzycki K. (red). Szata roślinna Polski, 2, Warszawa, PWN, s. 9-15.
• Szafer W., 1972 b. Szata roślinna Polski niżowej. [W:] Szafer W., Zarzycki K. (red.). Szata roślinna Polski, 2, Warszawa, PWN, s. 17-188.
• Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B., 1976. Rośliny polskie. Warszawa, PWN, ss. XXVIII + 1020.
• Szafran B., 1959. Mchy (Musci). I. Warszawa, ss. 448.
• Trzcińska-Tacik H., 1992. Dwa typy zmian w zbiorowiskach chwastów zbóż w południowej części Wyżyny Małopolskiej. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, 261 (33): 139-155.
• Warcholińska A. U., 1974. Zbiorowiska chwastów segetalnych Równiny Piotrkowskiej i ich współczesne przemiany w związku z intensyfikacją rolnictwa (Mezoregion Nizin Środkowopolskich). Acta Agrobot. 27:95-194.
• Warcholińska A. U., 1976. Zróżnicowanie zbiorowisk segetalnych jako wyraz warunków siedliskowych i poziomu kultury rolnej wsi Oleśnik (woj. Piotrków Trybunalski). Acta Agrobot. 29: 311-372.
• W archolińska A. U., 1979. Współczesne przeobrażenia zbiorowisk segetalnych w środkowej Polsce. Acta Agrobot. 32: 239-269.
• Warcholińska A. U., 1986-1987. Lista zagrożonych gatunków roślin segetalnych środkowej Polski. Fragm. Flor. Geobot. 31(1 -2): 225-231.
• Warcholińska A. U.,. 1988. Przemiany zbiorowisk segetalnych w latach 1977-1983 towarzyszące powstaniu Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. Acta Agrobot. 41:81-211.
• Warcholińska A. U., 1990. Klasyfikacja numeryczna zbiorowisk segetalnych Wzniesień Łódzkich. Łódź, Wyd. UŁ, ss. 212 + tabele.
• Warcholińska A. U., 1992. Zmiany roślinności segetalnej Wzniesień Południowomazowieckich w latach 1971-1990. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, 261 (33): 157-170.
• Warcholińska A. U., 1993. Zmiany zbiorowisk chwastów upraw okopowych okolic Sieradza i Zduńskiej Woli w ostatnich 16 latach. Acta Agrobot. 46 (2): 27-53.