Zmiany w systemie planowania w Polsce są niezbędne z uwagi na nowy podział administracyjny państwa i niedostatki Ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym z 1994 r„ stwierdzone po czterech latach jej działania. Dlatego wydaje się pożyteczne zdobycie wiedzy o systemach planowania przestrzennego w krajach o wyróżniającym się doświadczeniu w tej dziedzinie. Kraje analizowano w artykule w zakresie ich struktury administracyjnej, systemu prawnego, typów planów (ich formy, treści i zakresu obowiązywania) i planowania. Są one następujące: Francja, Holandia, Niemcy i Zjednoczone Królestwo - wszystkie są krajami członkowskimi UE. Porównawcze dane są przedstawione w załączonych tabelach. Według analizy zostały sformułowane następujące wnioski. Należy rozpocząć od tego, że we wszystkich krajach podstawowe decyzje są ustalane na poziomie krajowym: system transportowy we Francji; „kluczowe decyzje" w Holandii; w Niemczech ogólne ramowe wytyczne dla całej Federacji i plany dla poszczególnych landów. Potrzebę planowania regionalnego odczuwa się coraz mocniej. W Holandii plany regionalne występują powszechnie w poszczególnych prowincjach, podczas gdy w U.K. funkcje ustanowionych Agencji Regionalnych zawierają również przygotowanie takich planów. We wszystkich badanych krajach plany miejscowe mają sprecyzowane znaczenie prawne. Równocześnie jest podkreślana ważność planów struktury. Takie plany są opracowywane dla związków hrabstw/gmin/miast i służą jako podstawa rozwiązania długookresowych problemów i projektowania wielkoprzestrzennych sieci. Wszystkie publikowane opinie potwierdzają, że w badanych krajach występują podobne tendencje i problemy związane z planowaniem przestrzennym. Główne, obserwowane tendencje zawierają: - wdrażanie krajowych średnio- i długookresowych strategii rozwoju poprzez opracowywanie wytycznych, zaleceń rządowych, programów regionalnych i planów obowiązkowych dla administracji na każdym poziomie planowania przestrzennego; - pozostawianie decyzji odnośnie użytkowania terenu i sposobu zabudowy władzom lokalnym, zobowiązując je do włączania społeczności w proces planowania i stosowania się do zaleceń krajowych i regionalnych; - wprowadzenie obowiązku opracowywania planów struktury całego obszaru jednostki administracyjnej lub związków takich jednostek. Umożliwi to rozwiązywanie spraw przestrzennych tak, aby uzyskać prawidłowe warunki funkcjonowania systemu przestrzennego; - poszukiwanie drogi zapewniającej wysoki poziom elastyczności planów. To można uzyskać stosując takie ustalenia planu, które pozwolą na szybką aktualizację rozwiązań. W rezultacie będzie możliwa adaptacja takich rozwiązań do zmiennych warunków i redukcji czasu i kosztów projektu. - wszystkie kraje uznają za słuszne wdrożenie zasady „zrównoważonego wzrostu w planowaniu przestrzennym".