W pracy przedstawiono tezę udokumentowaną wynikami badań autorów krajowych i zagranicznych, iż zmęczenie gleby jest spowodowane przez substancje biologicznie aktywne (SBA). Mogą to być metabolity mikroorganizmów oraz wydzieliny żywych roślin, lub produkty rozkładu resztek roślinnych. Ich działanie na organizmy żywe ma charakter biologiczno-fizjologiczny i może wpływać na: skład ilościowy i jakościowy mikroorganizmów glebowych, szczególnie dotyczy to patogenów; kiełkowanie, wschody i rozwój roślin (uprawnych i chwastów). Substancje te mogą działać stymulująco lub inhibitująco, autotoksycznie lub heterotoksycznie.