W artykule przedstawiono próbę określenia przemieszczeń pionowych punktów kontrolowanych położonych na obszarze Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego. Przemieszczenia te zostały wyznaczone na podstawie wyników pomiarów niwelacyjnych prowadzonych w latach 1967-2000. W pierwszej kolejności w celu identyfikacji oraz wyeliminowania obserwacji odstających zostały zastosowane metody estymacji mocnych. Układ odniesienia zdefiniowano na podstawie algorytmu złożonego z dwóch etapów. Na pierwszym etapie wyznaczono moduł wektora przyrostów bazowych cech wewnętrznych, jakie wynikają z dwóch pomiarów okresowych (wyjściowego i aktualnego), na drugim etapie badana była reakcja układu obserwacyjnego w trakcie rozwiązywania kolejnych zadań wyrównawczych, wywołana wzrostem liczby punktów objętych założeniem stałości.
Skomplikowana budowa geologiczna spotęgowana dodatkowo występowaniem licznych zaburzeń tektonicznych struktury, a także wpływem wstrząsów sejsmicznych oraz robót strzałowych powoduje, że laboratoryjnie wyznaczone właściwości próbek skalnych wykorzystywane w modelowaniu MES mogą odbiegać od właściwości górotworu. W pracy przedstawiono sposób interpretacji fizycznego modelu MES górotworu w oparciu o pomiary niwelacji precyzyjnej oraz analizę odwrotną. Fizyczny model górotworu określono, bazując głównie na wynikach badań laboratoryjnych właściwości skał tworzących górotwór. Ze względu na dużą niejednorodność zarówno litologiczną, fizyczno- mechaniczną, jak i tektoniczną górotworu LGOM zaproponowano zastosowanie analizy wstecz. Polega ona na wprowadzeniu poprawek do laboratoryjnie wyznaczonych współczynników skał wyznaczonych na podstawie dopasowania obliczonego modelu do wyników pomiarów niwelacyjnych. Uzyskane rezultaty analiz wykorzystane zostaną do określenia efektywności modelowania MES oraz przyczynią się do rozpoznania mechanizmu deformacji pionowych powierzchni górotworu w niejednorodnych strefach tektonicznych.
Automatyzacja pomiarów wysokościowych w sieciach odtwarzalnych i innych wyznaczeniach z udziałem laserowej prostej lub płaszczyzny odniesienia jest najczęściej realizowana przy użyciu różnego rodzaju układów fotodetekcyjnych. W pracy, będącej rozwinięciem wyżej wymienionej tematyki, przedstawiono dwa modele wieloelementowego układu fotodetekcyjnego współpracującego z ustaloną lub wirującą wiązką laserową. Dla obu modeli określono tzw. martwe pole i jego deformacje oraz zobrazowano graficznie charakterystyki dokładnościowe. Porównano dwurzędowy i jednorzędowy układ fotodetekcyjny, określono wpływ zmian tzw. czynnych powierzchni i deformacji ich układu na kształtowanie się charakterystyk dokładnościowych, Wyznaczono teoretyczny promień plamki laserowej dla symetrycznego i skrajnie zdeformowanego podziału martwego pola. Zwrócono uwagę na konieczność korekty tego promienia z tytułu rzeczywistych warunków pracy układu odbiorczego przy cząstkowym oświet1eniu czynnych powierzchni w obszarze brzegowym plamki laserowej. Wykonano modele fotoodbiorników zawierające dwurzędowe lub jednorzędowe układy fotodetekcyjne, które przebadano przy różnej długości celowych w pomieszczeniach zamkniętych. Obliczono błędy prawdziwe różnic wysokości odniesione do elektronicznej metody pomiarowej. Stwierdzono, że skrajne wartość i błędów z 200 wyznaczeń różnicowych dla jednorzędowego układu fotodetekcyjnego przekroczyły w niewielkim stopniu (7%) wielkość teoretycznego błędu maksymalnego. W przypadku stosowania dwurzędowego układu fotodetekcyjnego przekroczenie to wyniosło 38% z powodu wystąpienia znacznych błędów pomiaru przy asymetrycznym położeniu plamki laserowej względem osi symetrii układu. Wyniki badań testowych poddano analizie m. in. z zastosowaniem metod statystycznych. Rezultaty badań, które opisano we wcześniejszej publikacji [59] wskazują na słuszność założeń teoretycznych i efektywność praktyczną przedstawionych rozwiązań.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.