Podstawą do napisania tego artykułu była chęć przedstawienia pogranicza, jako problemu badawczego, który inspiruje badaczy z różnych dziedzin nauk społecznych. Autorowi zależało na przedstawieniu tego problemu w perspektywie rozwoju współczesnych społeczeństw w skali mikro i makrospołecznej. Analiza problemu badawczego jest ukazana w kontekście tych ośrodków socjologicznych, które już od kilkunastu lat prowadzą systematyczne badania nad specyfiką polskich i europejskich pograniczy. Teoretyczny opis tego zagadnienia jest pogłębiony wynikami badań własnych, które autor prowadził wśród studentów na pograniczu polsko - białoruskim. Wyniki owych dociekań dość jednoznacznie ukazują powierzchowne znaczenie tego terminu wśród badanych oraz tradycyjne ujęcie tego terminu.