W krajach o gospodarce rynkowej powszechne jest opracowywanie w skali lokalnej nie tylko planów przestrzennych i finansowych, ale także społeczno-gospodarczych. Po pierwszym okresie niechęci samorządów terytorialnych do planowania coraz więcej gmin w Polsce opracowuje strategie i programy rozwoju. Metodyka programowania rozwoju społeczno-gospodarczego gmin w warunkach gospodarki rynkowej nie jest jeszcze w pełni wypracowana. Na tle niektórych doświadczeń zagranicznych i krajowych w artykule przedstawiono propozycje dotyczące zakresu i procedury tworzenia programów rozwoju gmin.
Przedstawiono zmiany w zakresie kształtowania polityki rozwoju obszarów wiejskich w UE. Omówiono także możliwości wsparcia finansowego tej polityki w ramach aktualnego okresu budżetowego Wspólnoty. Ważnym aspektem, który uwzględniono w artykule jest pozycja Polski i możliwości wykorzystania środków finansowych w ramach PROW.