W artykule przedstawiono zróżnicowanie w zadłużeniu i aktywności inwestycyjnej gospodarstw rolniczych na przykładzie Wielkopolski i Śląska. Wykazano, że najlepsze pod względem analizowanych parametrów były gospodarstwa ogrodnicze i zajmujące się hodowlą zwierząt ziarnożernych. W grupach tych gospodarowały osoby wykazujące skuteczność we współpracy z instytucjami finansowymi. Nie powinno się jednak przy tym zaniedbywać bieżącej analizy rachunku ekonomicznego. Odnotowano bowiem znaczną dysproporcję między wartością produkcji a dochodowością prowadzonej działalności, co może mieć niekorzystny wpływ na poziom zadłużenia poszczególnych gospodarstw.
W artykule przedstawiono aktywność inwestycyjną gospodarstw rolniczych i ich umiejętność w pozyskiwaniu obcych źródeł finansowania jako cech świadczących o możliwościach rozwoju i podnoszenia konkurencyjności. Analiza wykazała, że najlepsze wyniki osiągnęły gospodarstwa z grup: C – produkcja ogrodnicza, H – hodowla zwierząt ziarnożernych. Te gospodarstwa mają duże szanse wyznaczać tempo i kierunki rozwoju produkcji roślinnej i zwierzęcej w Polsce.
System oceny przedsiębiorstw można zdefiniować jako celowo określony zbiór elementów podlegających ocenie oraz relacji zachodzących między nimi, służący do sformułowania sądów wartościujących działalność przedsiębiorstw w różnych perspektywach czasu. Analizując wyniki ekonomiczne w grupie przedsiębiorstw dzierżawionych i jednoosobowych spółek AWRSP stwierdzono, że efektywność zaangażowanego kapitału własnego można podnosić przez zwiększenie udziału kapitału obcego i przez to ograniczenie kapitału własnego w finansowaniu majątku. Wykorzystanie zewnętrznych źródeł finansowania w działalności przedsiębiorstw jest uzasadnione dopóki, dopóty marginalna rentowność aktywów ogółem przekracza marginalny koszt kapitału obcego.
Przedstawiono opinie rolników na temat źródeł finansowania wdrażanych inwestycji w gospodarstwach rolniczych. Wyniki badań dotyczące przeznaczenia wdrażanych inwestycji wskazują na znaczący udział środków własnych w ich finansowaniu. Gospodarstwa o najmniejszej powierzchni oraz najniższej sile ekonomicznej odnotowały najwyższy udział odpowiedzi dotyczących braku nakładów inwestycyjnych w ostatnich czterech latach prowadzonej działalności rolniczej.