Choroba Alzheimera (AD) jest związaną z wiekiem, nieodwracalną chorobą neurodegeneracyjną, w przebiegu której dochodzi do postępujących zaburzeń funkcji poznawczych. Charakteryzuje się głównie obecnością w mózgu blaszek starczych, splątków neurofibrylarnych oraz deficytem neurotransmisji cholinergicznej (acetylocholiny). Zahamowanie aktywności acetylocholinoesterazy (AChE) jest uważane za obiecującą strategię w leczeniu chorób neurologicznych, nie tylko AD, lecz także w innych typach demencji (otępienie z ciałami Lewy’ego, otępienie w zespole Downa, otępienie naczyniowe, demencja w przebiegu choroby Parkinsona), ataksji oraz miastenii. W leczeniu zaburzeń funkcji poznawczych oraz utraty pamięci związanej z AD stosuje się kilka leków: takrynę, donepezil, rywastygminę oraz galantaminę, lecz związki te wykazują wiele działań niepożądanych. Aktualne badania dowodzą, że w metabolizm acetylocholiny w mózgu zaangażowane są zarówno AChE, jak i butyrylocholinoesteraza (BuChE), dlatego uważa się, że wpływ na aktywność obu tych enzymów może zwiększać efektywność terapii. Wykazano bowiem, że w mózgach pacjentów z chorobą Alzheimera paradoksalnie aktywność BuChE może się zwiekszać, w przeciwieństwie do zmniejszonego działania AChE. Wzrastające zainteresowanie i zapotrzebowanie na nowe leki przeciwneurodegeneracyjne uzasadnia prowadzenie badań nad poszukiwaniem związków chemicznych pochodzących również z roślin leczniczych. Celem niniejszego artykułu jest dokonanie przeglądu badań nad wybranymi roślinami leczniczymi z rodziny Lamiaceae (Rosmarinus officinalis, Salvia miltiorrhiza, Melissa officinalis) w zakresie ich działania w różnych modelach dotyczących choroby Alzheimera in vitro i in vivo.Wiadomo, że ekstrakty z omawianych roślin leczniczych z rodziny Lamiaceae nie tylko hamują aktywność AChE i odkładanie złogów β-amyloidu, lecz również mogą mieć działanie anty-BuChE. Wykazano, iż te wyciągi działały antyoksydacyjnie, cytoprotekcyjnie, antyapoptotycznie i przeciwzapalnie. Najbardziej aktywne były kwas rozmarynowy, flawonoidy (np. apigenina) i terpenoidy (np. citral, citronelal, tanszinony).