W artykule przedstawiono analizę możliwości wykorzystania wolnego oprogramowania geomatycznego w pracy samorządów gminnych, na przykładzie dwóch popularnych programów. Analiza obejmowała m.in. dostępność polskich wersji językowych, implementację niezbędnych standardów i funkcji, prostotę obsługi oraz dostępność wsparcia technicznego. Na przykładzie wybranych zadań przeanalizowano i szczegółowo opisano procedury ich realizacji. Wolne oprogramowanie dostępne jest bezpłatnie, toteż jedyne ponoszone koszty dotyczą wdrożenia oraz szkoleń. W wyniku analiz stwierdzono, że program QGIS jest wartą rozważenia alternatywą wobec stosowanych obecnie w Polsce narzędzi, zaś program gvSIG w swojej obecnej formie może być stosowany jedynie do przeglądania danych, polskich znaków diakrytycznych. Obydwa programy są proste w obsłudze i zawierają wszystkie podstawowe funkcje, niezbędne pracownikom gmin.