Artykuł jest próbą oceny roli miast w kreowaniu rozwoju lokalnego na obszarach przygranicznych. Badaniem objęto 3 przygraniczne ośrodki powiatowe: Cieszyn, Włodawę i Zgorzelec, oraz ich bezpośrednie zaplecze. Wybrane ośrodki reprezentują różnego typu pogranicza Polski. Oddziaływanie miast weryfikowano, porównując proporcje ich potencjału z zasobami gmin położonych na terenie tych powiatów. Analizę oparto na wskaźnikach rynku pracy, aktywności gospodarczej i społecznej oraz lokalnych finansach publicznych, w tym wielkości opłaty targowej. Stwierdzono znaczne różnice w poziomie rozwoju badanych miast, przy czym ich potencjał w stosunku do swego zaplecza jest zasadniczo porównywalny.