W latach 1983-1987 obserwowano rodziny pszczele z matkami naturalnie i sztucznie unasiennionymi, przetrzymywanymi w odkładach i klateczkach. Każdą z tych trzech grup rodzin podzielono na dwie podgrupy w zależności od szybkości rozpoczęcia czerwienia przez matki. Porównano straty rodzin i matek oraz wiosenny rozwój rodzin. Więcej czerwiu wiosną miały matki naturalnie unasiennione wcześniej rozpoczynające składanie jaj (po 11,5 dniach od wygryzienia) niż podejmujące czerwienie później (po 16,2 dnia). Matki sztucznie unasiennione, które rozpoczęły składanie jaj później, produkowały wiosną więcej czerwiu (suma 3 pomiarów) niż rozpoczynające czerwienie wcześniej.
Ze względu na zwiększone ubytki rodzin pszczelich podczas ich zimowania w pasiekach opanowanych przez warrozę aktualne stało się zagadnienie racjonalnego rozmnażania rodzin. Badania prowadzone w Zakładzie Pszczelnictwa ART w Olsztynie w latach 1988-1990 miały na celu porównanie 4 metod tworzenia nowych rodzin: 1. odkłady wczesne, 2. odkłady późne, 3. odkłady zsypańce, 4. sztuczna rójka. Badania prowadzono na 40 rodzinach, po 10 w każdej grupie. Wpływ metod tworzenia rodzin na rozwój i produkcyjność macierzaków oceniano na podstawie rozwoju, określanego ilością czerwiu podczas dwóch wiosennych pomiarów, oraz produkcyjności. Nowo utworzone rodziny pielęgnowano, odbając o ich intensywny rozwój. Do dalszych badań pozostawiono tylko po 5 nowych rodzin z każdej grupy, które podczas ostatniego pomiaru miały najwięcej czerwiu. Pod koniec każdego sezonu oceniano przygotowanie rodzin do zimowli na podstawie siły rodzin (w punktach) i liczby obsiadanych plastrów. Najwięcej nowych rodzin utworzono przez odkłady wczesne (od 16 w 1988 r. do 20 w 1990 г.), najmniej zaś - wykonując sztuczną rójkę (od 2 w 1990 r. do 7 w 1989 г.). Badane sposoby rozmnażania nie wpłynęły istotnie na ilość czerwiu i łączną produkcyjność macierzaków z pożytków wczesnych i późnych, wpłynęły jednak na uzyskaną przez rodziny wartość miodu przeliczeniowego. Najwyższą wartość miodu przeliczeniowego i miodu przeliczeniowego ogółem uzyskały rodziny rozmnażane metodą odkładów późnych. Obliczając łącznie uzyskaną produkcję miodu i wosku z macierzaków oraz przeliczeniową wartość nowych rodzin największą produkcję uzyskano dzieląc rodziny metodą wczesnych odkładów.
Badano czy ścieśnianie rodzin do jednego korpusu po oblocie wiosennym wpływa hamująco na ich rozwój i produkcyjność w porównaniu z rodzinami pielęgnowanymi metodą tradycyjną - pozostawianie gniazda na 2 korpusach niecałkowicie wypełnionych plastrami. Rozwój rodzin wyrażono ilością czerwiu określaną podczas dwóch pomiarów wiosennych, a produkcyjność - ilością miodu odwirowanego po przekwitnięciu rzepaku i liczbą odbudowanych arkuszy węzy w ciągu sezonu. Porównywane metody nie wpływają na rozwój rodzin i produkcję miodu. Więcej arkuszy węzy odbudowały rodziny pielęgnowane metodą tradycyjną.
Celem badań prowadzonych w 1990 i 1991 roku było określenie możliwości zimowania rodzin w gniazdach na jednym korpusie wypełnionym ramkami, stojącymi na pustym korpusie jako tzw. „poduszce powietrznej". Oceniono wpływ tego sposobu na zimowlę, rozwój i produkcyjność rodzin oraz liczbę odbudowanych arkuszy węzy, w porównaniu z rodzinami zimującymi na dwóch korpusach. W obu latach zimowanie na jednym korpusie z „poduszką powietrzną" pozwoliło na oszczędniejsze dokarmianie rodzin bez negatywnego wpływu na oceniane cechy. W pierwszym raku doświadczenia mniejszy osyp zimowy wystąpił w grupie rodzin zimowanych na „poduszce powietrznej".
Badania prowadzono w Zakładzie Pszczelnictwa ART w Olsztynie w latach 1981-1985. Pyłek podawano w postaci ciasta lub zmieszany z syropem. Wpływ metod podkarmiania oceniano na podstawie rozwoju rodzin, określonego ilością czerwiu podczas dwóch wiosennych i dwóch letnich pomiarów, oraz produkcyjności miodu z rzepaku (pierwsze miodobranie). W doświadczeniu obserwowano niewielki dodatni wpływ karmienia zastosowanymi dietami z pyłkiem na zwiększenie intensywności czerwienia matek oraz produkcyjność rodzin. Uzyskiwane wyniki nie były jednak powtarzalne.
Thirty bee colonies in two groups, А-treated with anti-acarine drugs and В-untreated (controls), with queens of the Augustów, caucasian and crainian races were examied in 1987—1989. In the first year of the invasion (1987) in September the extensiveness of Varroa invasion (E.i) in bees with the Augustów queen treated was 3.0%, untreated 3.0%, and with caucasian and crainian queens 1.4%, 2.9% and 1.4%, 3.3%, respectively. In the second year of Varroa invasion (1988) the E.i. in bee colonies with the Augustów geen treated was 6.3%, untreated 6.9%, with caucasian queen 2.8% and 5.85 and with crainian queen 3.8% and 4.3%. Brood in treated colonies was not heavily infested (worker brood 0—5.5%, drone brood 0—8.21%) in controls it ranged from 1.6 to 10.0%. In the third year of invasion (1989) the E.i. in treated colonies with the Augustów queen was 0—3.0% untreated 3.0—40.2%, with caucasian queen treated 0.6—1.4%, untreated 1.4—71.4%, and with crainian queen treated 0.7—1.4%, untreated 1.4—71.4%. The above results point to a lack of a significant resistance of individual race of the bees to V. jacobsoni invasion.
The studies on the development of queen bees experimentally infected with females of V. jacobsoni were carried out in 1983 and 1984. Fully formed queen cells were transferred from the hive to the laboratory. At the base of each cell, except for the control group (K 1) a 3 mm opening was made through which females of V. jacobsoni were inserted, collected from brood drone. One female of the mite was inserted into each queen cell for the experimental group I, two - of the group II, three - group III and four - group IV. The openings in the cells were then sealed with warm wax, and the cells were placed in Zander containers and in a thermostat, at the temperature of 34.5°C, and relative humidity ca. 80%. Unopened queen cells constituted the control group (K 1), as well as cells opened and then sealed with wax (K 2). Of 508 control and experimental queen cells, 234 queens emerged (46.1%), of these 90 (88.9%) of a wight 189.8 mg in the group K 1, 72 (86.7%) of weight 189.5 mg in the group K 2, 81 (75.7%) of weight 188.2 mg in the group I, 48 (55.2%) of weight 184.6 mg in the group II, 23 (31.5%) of weight 189.1 mg in the group III and 20 (29.4%) of weight 192.4 mg in the grup IV. The remaining queens died at the stage of straightened larva (99), prepupa (17) and pupa (36). The highest number of queens died in the experimental groups II-IV. The results obtained indicate that the development cycle of V. jacobsoni can not be completed in queen bee cells.
W doświadczeniu rozpoczętym w 1987 roku kontrolowano czas użytkowania matek oraz rozwój i produkcyjność rodzin z matkami, które w poprzednich latach podlegały działaniu zwiększonych dawek Apiwarolu A, Warrosektu M i Folbexu VA (1986) lub Fumilatu (1987). Grupę kontrolną stanowiły rodziny z matkami nie odymianymi lub odymianymi placebo. W doświadczeniu nie wykazano negatywnego wpływu odymiania wyżej wymienionymi preparatami na rowój wiosenny oraz produkcję miodu. Nie wystąpiło również istotne skrócenie czasu użytkowania matek pszczelich, jeżeli dawki zastosowanych środków trzykrotnie przekraczały normy zalecane przez producentów. W doświadczeniu wystąpiło istotne zwiększenie produkcji miodu rodzin odymianych Fumilatem w stosunku do rodzin nie leczonych.
W 1988 r. rozpoczęto badania mające na celu zintensyfikowanie pozyskiwania pyłku. Przy użyciu poławiaczy powałkowych odbierano pyłek w 3 grupach doświadczalnych: PC - poławianie ciągłe, PK - poławianie krótkoterminowe i PO - poławianie w odkładach. W końcu maja każdą rodzinę z grupy PO podzielono na 3 odkłady, na które założono poławiacze. Kontrolę badań stanowiły rodziny bez poławiaczy. W każdym kolejnym roku badań zwiększano ilość pozyskiwanych obnóży, uzyskując średnio od rodziny grupy PK od 1,3 kg w 1988 raku do 4,2 kg w 1990 roku, а w grupie PC od 2,7 kg w 1988 do 8,1 kg w 1990 roku. W tym ostatnim roku z 2 rodzin w grupie PC pozyskano po ponad 15 kg obnóży pyłkowych. Dzielenie rodzin i zakładanie im poławiaczy pyłkowych jest obiecującą metodą znacznego zwiększenia ilości pozyskiwania pyłku. W grupie tej bowiem, uzyskano średnio od jednej rodziny i dwóch odkładów od 3,9 kg obnóży w 1989 roku do 5,4 kg w roku 1990, mimo równie krótkiego jak w grupie PK okresu odławiania. Zaobserwowano w tym samym okresie większy zbiór pyłku w rodzinach, którym wcześniej zakładano poławiacze.
Condition of colonies of three breeds of the honey bee, Augustowska, Crainian and Caucasica artificially invaded c by Varroa jacobsoni was monitored. In 1989 (3rd year of Varroa parasitism) both in invaded and in healthy colonies were examined wintering, losses of colonies and queens, productivity, intensity of infestation. In invaded non-treated colonies was noted bad wintering, (the most affected were colonies with Augustowska queen, the less affected with Crainian queen), disturbances in development during the whole season (number of worker cells with Augustowska queen was 20 602, with Caucasica queen 28 884 and with Crainian queen 33 357) low honey (0.9—3.4 kg) and wax (100—300 g) productivity. The extension of invasion in untreated colonies was very high and in September it reached in colonies with Augustowska queen 49.2%, Crainian queen 71.4% and Caucasica queen 63.0%. Similar level of invasion was noted in worker and drone brood. Infestated untreated colonies are very weak at the 3rd year of invasion and they have to die.