Na wstępie przytoczono liczne akty prawne obowiązujące w Polsce, w świetle których podejmowanie działań politycznych, społecznych i gospodarczych, zmierzających do rozwoju miasta, jest uwarunkowane zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych. Zwrócono uwagę na zachodzące zmiany w planowaniu przestrzennym w Europie oraz na opracowaną w IGPiK w Warszawie koncepcję systemu przyrodniczego miasta (Szulczewska, Kaftan 1996). Zawarta tam metoda kształtowania systemu przyrodniczego została opracowana na podstawie uwarunkowań przyrodniczych występujących w dużych miastach. Krótkie omówienie tej metody przedstawiono w pkt. 2. Celem niniejszego artykułu była próba dostosowania tej metody do warunków małego miasta oraz sformułowanie wniosków metodycznych, wynikających z tych doświadczeń. Zasadnicza część artykułu (pkt. 3) została poświęcona omówieniu wyników identyfikacji i kształtowania systemu przyrodniczego miasta. Jako obiekt badań wybrano miasto Krzeszowice, zamieszkiwane przez ok. 8500 mieszkańców, o powierzchni 737 ha, z czego tylko połowa ma charakter miejski. W artykule przedstawiono najważniejsze cechy Krzeszowic (pkt. 3.1.), wyodrębniono 3 typy geo- kompleksów (pkt. 3.2. oraz rys. 1), dokonano identyfikacji systemu przyrodniczego miasta, wyróżniając jego elementy strukturalne: obszary węzłowe, węzły, korytarze i sięgacze (pkt. 3.3.), określono bariery atropogeniczne dla przepływu energii, materii i informacji (rys. 2). Wyodrębniono także obszary wspomagające system oraz wymagające zasilania z systemu (pkt. 3.4.). W zakresie kształtowania systemu przyrodniczego miasta wyróżniono obszary wymagające rehabilitacji oraz obszary wymagające ochrony (pkt. 3.5., rys. 2). Kolejnym krokiem było wskazanie obszarów do zabudowy, z uwzględnieniem obiektów nieuciążliwych i uciążliwych (mimo zastosowanych rozwiązań ochronnych) dla człowieka i środowiska przyrodniczego (rozdz. 3.6.). Część badawczą kończy prognoza rozwoju systemu przyrodniczego miasta (rozdz. 3.7.). W końcowej części artykułu zawarto wnioski metodyczne, wskazujące z jednej strony na „elastyczność" metody kształtowania systemu przyrodniczego miasta, opracowanej przez zespół pod kierunkiem Szulczewskiej i Kaftana (1996), a z drugiej - na konieczność jej adaptacji do warunków małego miasta. W przypadku małego miasta struktura systemu przyrodniczego może zasadniczo różnić się od struktury typowej dla dużego miasta, opisanej przez Szulczewską i Kaftana (1996). Dla przykładu: w małym mieście najcenniejsze elementy systemu przyrodniczego mogą znajdować się poza granicami administracyjnymi miasta, może powstać konieczność kształtowania dróg migracji (strumieni), sięgających poza te granice, mogą nie występować na tyle zróżnicowane warunki fizjograficzne, aby można było wyróżnić podsystemy klimatyczne, hydrologiczne i biologiczne. Doświadczenia zdobyte w pracach nad strukturą przestrzenną małego miasta wskazują, iż niezbędne jest zachowanie toku postępowania, zaproponowanego przez autorów koncepcji systemu przyrodniczego miasta. Jednakże system ten należy tworzyć indywidualnie, wprowadzając nawet duże zmiany strukturalne i funkcjonalne.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.