W przedstawionej pracy dokonano oceny dwóch systemów chowu buhajów przygotowywanych do użytkowania rozpłodowego, tzn. zwierząt w wieku 10-14 miesięcy. W rocznym cyklu obserwacjom poddano 60 buhajów utrzymywanych na uwięzi oraz 60 buhajów z indywidualnych kojców z pojedyńczymi wybiegami o powierzchni ok. 10 m2. Porównania wyżej wymienionych systemów chowu dokonano w na podstawie badania jakości nasienia, które obejmowało następujące parametry: objętość ejakulatów, koncentrację plemników (tys./mm3), ogólną liczbę plemników w ejakulacie w min., procent plemników o ruchu prawidłowym, morfologiczne zmiany główne i podrzędne plemników oraz własny wskaźnik „plemników potencjalnie efektywnych" (Pp), będący próbą syntezy i obiektywizacji wymienionych badań. Fagocytozę porównywano uwzględniając indeks fagocytarny, % komórek fagocytujących i test redukcji błękitu nitrotetrazolowego (NBT) - % komórek dodatnich. Ponadto w badaniach hematologiczno - immunologicznych oznaczono białko całkowite, albuminy, gammaglobuliny oraz liczbę erytrocytów 10-12/1, poziom hemoglobiny (g/l), hematokryt, liczbę leukocytów 9-9/l z uwzględnieniem leukocytów obojętnochłonnych (%) i leukocytów kwasochłonnych (%) oraz liczbę limfocytów (%). Otrzymane wyniki badań mogą stanowić dane porównawcze dla bydła przebywającego w analogicznych warunkach chowu oraz w warunkach klimatycznych zbliżonych do warunków makroregionu lubuskiego. Prezentowane badania potwierdzają wpływ sposobu chowu, a także pory roku na badane wskaźniki jakości nasienia i wskaźniki immunologiczne krwi buhajów. Stwierdzono także korelację między analizowanymi wskaźnikami immunologicznymi, określającymi fagocytozę, a jakością nasienia. Wskaźniki hematologiczne nie wykazały znaczących różnic w obu podgrupach, co potwierdza tezę, że wskaźniki aktywności płciowej są czulszym sygnałem informującym o błędach środowiskowych aniżeli wskaźniki hematologiczne.