W pracy rozpoznano strategie rozwoju gmin zachodniego pogranicza Polski, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości wykorzystania zasobów lokalnych i szans współpracy transgranicznej. Szczególną uwagę zwrócono na czynniki sukcesu i niepowodzeń w procesie opracowywania i wdrażania strategii lokalnego rozwoju. Badania zostały przeprowadzone w czwartym kwartale 2002 roku. W pracy wykorzystano głównie wyniki badań, które uzyskano w oparciu o wywiad z losowo wybranymi 140 wójtami i burmistrzami gmin zachodniego pogranicza kraju. Z badań wynika, że tylko 61,9% badanych gmin posiada opracowaną strategię rozwoju. Niepokojącym zjawiskiem jest fakt, że spośród gmin posiadających opracowaną strategię rozwoju tylko 64,6% gmin posiada program wykonawczy do tej strategii. Głównym problemem występującym przy opracowywaniu strategii rozwoju gminy jest brak środków finansowych, wykwalifikowanej kadry oraz niskie zainteresowanie samorządów i społeczności lokalnej. Generalnie należy stwierdzić, że proces opracowywania i wdrażania strategii rozwoju gmin napotyka na szereg barier, a głównie natury intelektualnej, finansowej, środowiskowej, w tym także mentalnej. Identyfikacja tych barier i ich eliminowanie między innymi poprzez budowę systemu intelektualnego wspierania rozwoju współpracy transgranicznej może znacząco zwiększyć skalę efektów społeczno-gospodarczego rozwoju gmin.