Zmiana warunków ustrojowych po 1989 roku wymagała ustanowienia dla gospodarki przestrzennej nowych regulacji prawnych. Obowiązująca od 2003 roku, nieustannie nowelizowana Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu nie kształtuje efektywnego systemu gospodarki przestrzennej ani nie przynosi pozytywnych efektów w zagospodarowaniu przestrzennym. W istniejącej sytuacji przedstawia się systemowy model organizacji, struktury i funkcjonowania planowania przestrzennego i gospodarki przestrzennej, którego szczegóły powinny określić nowe regulacje prawne. Podstawą sformułowania modelu były przedstawiana w literaturze krytyczna ocena funkcjonującego systemu, zmiany, jakie dokonały się w zagospodarowaniu przestrzennym kraju, ocena treści aktualnej wersji ustawy z 2003 roku oraz założenia teorii i metodologii gospodarki przestrzennej. Artykuł ma charakter dyskusyjny.
Uchwalenie przez Sejm RP Ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji rozbudziło zainteresowanie wielu podmiotów polskiego życia publicznego, zwłaszcza struktur samorządu terytorialnego, tą z wielu względów ważną problematyką. W niniejszym opracowaniu – przyjmując za podstawę rozważań istotę rewitalizacji prezentowaną w literaturze naukowej oraz efekty realizowanych w kraju i poza granicami projektów rewitalizacyjnych – podjęto próbę ogólnej oceny skuteczności ustanowionego w tym zakresie prawa. W świetle lektury postanowień wspomnianej ustawy rodzi się bowiem wiele wątpliwości odnośnie do efektywnego i faktycznego rozwiązywania problemów degradacji i dysfunkcji stosunkowo licznych terenów polskich miast i obszarów wiejskich. Jest to rodzaj prognozy bazującej na pragmatycznym podejściu do rewitalizacji.