Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 15

Liczba wyników na stronie
Pierwsza strona wyników Pięć stron wyników wstecz Poprzednia strona wyników Strona / 1 Następna strona wyników Pięć stron wyników wprzód Ostatnia strona wyników

Wyniki wyszukiwania

help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
Pierwsza strona wyników Pięć stron wyników wstecz Poprzednia strona wyników Strona / 1 Następna strona wyników Pięć stron wyników wprzód Ostatnia strona wyników
W opracowaniu podstawowym problemem jest odpowiedź na pytanie, czy prowadzona w okresie poprzedzającym akcesją z UE polityka spójności w rzeczywistości zmniejsza różnice rozwojowe występujące w kraju, czy też występuje tendencja do powiększania się ich w wyniku działania innych czynników, takich jak renta położenia, większa atrakcyjność lokalizacyjna obszarów o rozwiniętej infrastrukturze itp.? Odpowiedzi na to pytanie poszukiwano poprzez określenie zróżnicowania poziomu rozwoju oraz zróżnicowania dynamiki przemian prorozwojowych. Główne wnioski to: - Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich wzrasta mimo polityki wyrównywania szans. - Obszary zapóźnione i o niskiej dynamice rozwoju występują w obszarach położonych peryferyjnie w stosunku do sieci głównych miast. Częściej występują w Polsce wschodniej niż zachodniej. - Strefy podmiejskie powstają wokół największych miast, a także wokół miast średnich o rozwiniętej strukturze funkcji miejskich. Nie powstają wokół miast monofunkcyjnych. - Spośród dwóch czynników określających przestrzenne zróżnicowanie obszarów wiejskich: położenia w kategoriach opisu centrum-peryferie oraz zaszłości historyczne (rozbiorowe i związane z przesunięciem granic po II wojnie światowej) czynnik pierwszy obecnie odgrywa większą rolę. Inne czynniki (takie jak renta położenia) wpływają silniej na przestrzenne zróżnicowanie rozwoju niż prowadzona polityka spójności.
3
100%
Podjęto próbę wyznaczenia wiejskich obszarów peryferyjnych w Polsce, a następnie ich pogrupowania według podobieństwa cech społeczno-gospodarczych. Weryfikacji poddano hipotezę, że obszary wiejskie o rozwoju społeczno-gospodarczego w Polsce stanowią zbiory niejednorodne ze względu na różne wcześniej ukształtowane funkcje społeczno-gospodarcze. Z tych względów mają one różne problemy i wyzwania stojące na drodze rozwoju obszarów wiejskich, a mówienie o jednym uniwersalnym ich modelu, nawet w rejonach o statystycznie podobnym poziomie rozwoju jest niemożliwe. Procedura statystyczna grupowania gmin ujawniła występowanie trzech typów obszarów peryferyjnych, które są zróżnicowane między sobą, a relatywnie spójne wewnętrznie. Ich charakterystyka według struktury społeczno-gospodarczej wskazuje na wykształcone rożne modele funkcjonalne obszarów peryferyjnych (wschodni, północny i południowy). Ze względu na różnorodność zasobów endogenicznych obszarów wiejskich, istnieje potrzeba opracowania takiej koncepcji rozwoju, która nie będzie spłaszczać rzeczywistości swoim uniwersalizmem, a ukierunkowana będzie terytorialnie na lokalne potencjały.
Przedmiotem opracowania jest próba przedstawienia zróżnicowania przestrzennego wiejskich obszarów kraju pod kątem poziomu rozwoju głównych funkcji gospodarczych. W szczególności poszukiwane będą obszary o wysokim stopniu dezagraryzacji struktury gospodarczej. Zidentyfikowane zostaną gminy, opierające się na rozwoju pozarolniczych działów gospodarki, oraz przeciwnie – jednostki o wysokiej monofunkcyjności rolniczej.
Terminy, takie jak: „wieś”, „obszar wiejski” czy „ludność wiejska” należą do kategorii badawczych powszechnie używanych, ale jednocześnie są to pojęcia niejednoznacznie rozumiane i definiowane. W niniejszym opracowaniu podjęte zostaną rozważania nad tym, jakie problemy określają wieś, jakie warunki decydują o kwalifikacji jakiegoś obszaru jako wiejskiego, jakie cechy wyróżniają ludność wiejską jako specyficzny segment populacji. Z uwagi na fakt, że coraz częściej współczesne studia wiejskie stanowią kompozycję idei różnych nauk społecznych, a wręcz odwołują się do potrzeby holistycznego ujmowania problematyki wiejskiej, przegląd problemów związanych z definiowaniem tytułowych kategorii, zostanie osadzony w wielowymiarowej perspektywie. Określą ją trzy ścieżki interpretacyjne: socjologiczna, ekonomiczna i geograficzna, wzbogacone o wątek ewolucyjnego przeobrażania kategorii wsi i obszaru wiejskiego w krajowym dorobku naukowym. Ostatnia część opracowania uzupełniona zostanie o szkic demograficzny cech wyróżniających populację wiejską.
Podstawowym problemem opracowania jest odpowiedź na pytanie, czy prowadzona w okresie poprzedzającym akcesję z UE polityka spójności w rzeczywistości zmniejsza różnice rozwojowe występujące w kraju, czy też występuje tendencja do powiększania się ich w wyniku działania innych czynników, takich jak renta położenia czy większa atrakcyjność lokalizacyjna obszarów o rozwiniętej infrastrukturze. Odpowiedzi na to pytanie poszukiwano poprzez określenie zróżnicowania poziomu rozwoju oraz zróżnicowania dynamiki przemian prorozwojowych.
Celem niniejszego opracowania jest określenie poziomu rozwoju społecznego i gospodarczego gmin wiejskich Zielonych Płuc Polski i oraz ich klasyfikacja. Przeprowadzono także grupowanie gmin względem kryterium obszarowego sieci ekologicznej Natura 2000, co stało się podstawą do zbadania wewnętrznej struktury tych grup względem indykatora poziomu rozwoju. Takie ujęcie problemu doprowadziło do sformułowania następujących uogólnień: poziom rowoju społeczno-gospodarczego, wykazuje tendencje rozwojowe w układzie centrum-peryferia; wysoki poziom oceny sytuacji gospodarczej osiągają gminy o wysokich walorach turystycznych; wyższy poziom rowoju społecznego przypisany jest do regionów historyczno-etnograficznych ( jak np. Kurpie); siła współzależności poziomu rozwoju społecznego z poziomem rozwoju gospodarczego jest większa w grupach gmin o dużym udziale obszarów objętych siecią ochrony przyrody Natura 2000; klasa o niskim poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego posiada większy udział w gminach o małym odsetku obszarów Natura 2000, a klasa o wysokim poziomie rozwoju stanowi większy udział w grupie gmin o dużym odsetku obszarów „naturowych”.
W niniejszym artykule podjęta została próba wyznaczenia wiejskich obszarów peryferyjnych w Polsce oraz ich sklasyfikowania pod względem struktury społeczno-gospodarczej. W ten sposób rozpoznane zostały cechy rozwojowe w regionach peryferyjnych, które powinny być bazą do kształtowania lokalnych strategii rozwoju, zasadniczo opartych na czynnikach wewnętrznych (zgodnie z koncepcją rozwoju endogenicznego).
Przyjęto założenie, że finansowanie transportu publicznego przez samorządy lokalne jest zjawiskiem częstym na obszarach wiejskich o wielofunkcyjnej strukturze gospodarki, natomiast relatywnie rzadkim w samorządach monofunkcyjnych rolniczo. Podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, czy transport publiczny na obszarach wiejskich jest usługą o regresywnym kierunku, czy jednak liczba gmin finansujących go wzrasta. Przeprowadzone na grupie 2173 gmin wiejskich i miejsko-wiejskich analizy pozwoliły na empiryczną falsyfikację pierwszej oraz weryfikację drugiej części pytania. Mimo zwiększającej się liczby samorządów finansujących transport zbiorowy wykazano znaczne zróżnicowanie przestrzenne w tym aspekcie. Relatywnie wysoki odsetek mieszkańców gmin względnie monofunkcyjnych, położonych poza strefą oddziaływania największych miast, pozbawiony jest możliwości korzystania z organizowanej przez gminę komunikacji zbiorowej. Jednocześnie w gminach tych wskazuje się na silną potrzebę dofinansowywania tej usługi.
Doświadczenia zebrane w trakcie prezentacji wyników projektu „Monitoring rozwoju obszarów wiejskich” wskazały, że pojęcie „dezagraryzacji” nie jest właściwie rozumiane. Artykuł wyjaśnia, że proces zmniejszania się udziału rolnictwa w wytwarzaniu PKB, a także w dostarczaniu pracy i dochodów ludności wiejskiej ma charakter powszechny. Jego konsekwencją jest postępujący społeczny podział pracy, wzrost dobrobytu itp. Może się on dokonywać poprzez migracje nadwyżek ludności (ponad zapotrzebowanie wsi na ich pracę) do miast lub poprzez tworzenie na wsi miejsc pracy poza rolnictwem (bądź przenoszenie tych miejsc pracy z miast na wieś). Obie te skrajne koncepcje mają pewne zalety, ale również generują specyficzne koszty. W rzeczywistości zarówno na wsi powstają nowe, pozarolnicze miejsca pracy, jak i występują migracje ze wsi do miast. Proporcja form, w jakich realizuje się proces dezagraryzacji, zależy od lokalnych uwarunkowań. Procesu dezagraryzacji społeczno-gospodarczej wsi nie należy łączyć z oceną wagi rolnictwa w gospodarce wówczas, gdy mowa o tym, że dostarcza ono dóbr potrzebnych do zaspokajania potrzeb podstawowych. Nie należy też kryterium oceny procesu dezagraryzacji łączyć z ocenami rolnictwa w skali makro wówczas, gdy analiza dotyczy samowystarczalności żywnościowej. Dezagraryzacja powiązana jest z kategorią wydajności pracy w rolnictwie, a nie znaczenia rolnictwa jako dostarczyciela dóbr niezbędnych.
Celem badań było rozpoznanie przestrzennego zróżnicowania sytuacji dochodowej gmin wiejskich i miejsko-wiejskich na tle ich poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego. Pozytywnie zweryfikowano postawione hipotezy, że rozkład oceny sytuacji dochodowej jest przestrzennie spolaryzowany, że istnieje silna i dodatnia współzależność pomiędzy miarą sytuacji dochodowej i poziomem rozwoju społeczno-gospodarczego i ze im wyższy poziom rozwoju społeczno-gospodarczego, tym niższy jest udział transferów środków publicznych. Analiza sytuacji dochodowej dotyczyła okresu 2010-2012. Badaniu podlegały 2173 gminy wiejskie i miejsko-wiejskie. Eksploracja danych możliwa była dzięki wykorzystaniu danych pochodzących z Banku Danych Lokalnych GUS.
This article shows the characteristics of spatial differentiation of level and dynamics of socio-economic development of rural areas in Poland. The Authors try to define typical directions of the development of gminas and look for an answer to the question: what, and what gminas’ features, determine the direction of development? The analysis presented in the paper has been based on the data originating from the Rural Development Monitoring Project. The results showed the differentiation of the development level to be a part of very dynamic contemporary reality. Criteria up to this date documented in research and arranging spatial diversity of social and economic phenomena apply specifically to description of the development’s level, while dynamics is being arranged by a different criteria. Moreover, the research describes four basic profiles of the dynamics of gminas’ development.
Pierwsza strona wyników Pięć stron wyników wstecz Poprzednia strona wyników Strona / 1 Następna strona wyników Pięć stron wyników wprzód Ostatnia strona wyników
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.