PL
Artykuł przedstawia wyniki badań prowadzonych w IGPiK (lata 2000-2001) nad przestrzennymi aspektami konkurencyjności. Za cel badawczy przyjęto rozpoznanie uwarunkowań i czynników wpływających na podnoszenie konkurencyjności, prowadzących do modyfikacji problematyki planowania przestrzennego oraz zasad formułowania polityki przestrzennej. Zastosowano zróżnicowane podejście do przedmiotu badań, tj. od rozważań teoretycznych nad istotą, pojęciem i miernikami konkurencyjności w kraju i Unii Europejskiej, poprzez badanie konkurencyjności województw i ich stolic, na ujęciu specjalistycznym kończąc (środowisko przyrodnicze, rolnictwo, komunikacja). Konkurencyjność jest wyrazem otwartości i elastyczności planowania przestrzennego oraz zdolności dostosowywania się do zmieniających się warunków społecznych i gospodarczych. Aspekt przestrzenny konkurencyjności należy ujmować w trzech kategoriach, tj. terytorialności, koncentracji i zróżnicowania. Konkurencyjność powinna być wyeksponowana w trzech podstawowych elementach zintegrowanego planowania przestrzennego: - w diagnozie uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych, wydobywającej trwałe i zmienne elementy decydujące o podnoszeniu konkurencyjności, - w celach rozwoju, ujętych hierarchicznie z pokazaniem priorytetów wskazujących na rolę konkurencyjności w rozwoju jednostek terytorialnych, - w kierunkach rozwoju konkretyzujących formy i sposoby działania, podnoszące konkurencyjność i łagodzące jego negatywne skutki. Konkurencyjność prowadzi do większego upodmiotowienia planowania przestrzennego przez identyfikację współzawodniczących podmiotów, decydujących o kształcie zagospodarowania przestrzennego. Podstawowym instrumentem podnoszenia konkurencyjności struktur terytorialnych jest koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju, strategie rozwoju i plany zagospodarowania przestrzennego województw, strategie uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz plany miejscowe gmin, przetłumaczone na oferty i programy umożliwiające realizację ich ustaleń.
EN
The article presents the results of the examinations taken in the IPPME (2000-2001) on i the spatial aspects of the competitiveness. The recognition of pre-conditions and factors influencing on the rising of competitiveness was i assumed as the research objective, leading to the modification of the spatial planning issues and the rules of formulation of the spatial politics. The differentiated attitude towards the examination subject was applied i.e. to the theoretical solutions on the essence, notion and competitiveness measures in the country and in the European Union, by the examination of the voivodeship competitiveness and their capitals, completing on the specialists attitude (natural environment, agriculture, transport). The competitiveness is the expression of the openess and flexibility in the spatial planning and abilities of conformity to the changing social and economic conditions. The spatial aspect of the competitiveness we ought to catch in the three categories, i.e. territorial, concentration and differentiation. The competitiveness should be exposed in the three basic elements of the integrated spatial planning: - diagnosis of external and internal pre-conditions, showing the permanent and changing elements deciding about the rising of the competitiveness; - in the development objectives, caught hierarchically with the showing of priorities pointing out to a role of the competitiveness in the development of the territorial units; - in the development directions concretizing the forms and ways of action, rising the competitiveness and smoothing its negative follow-ups. The competitiveness leads to the greater subjectivity of the spatial planning by the identification of co-participating subjects deciding about the shape of spatial management. The basic instrument of the rising competition of territorial structures is the concept of the politics of the national spatial management, development strategies and plans of the spatial management in voivodeships, strategies of preconditions and directions in spatial management and the local plans, translated to the offers and the programme making possible the realization of their statements.