Palynostratigraphy of the Buntsandstein in sections of western Poland

• Autorzy: Orlowska-Zwolinska T.

Warianty tytułu

PL

Palinostratygrafia pstrego piaskowca w profilach zachodniej Polski

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The palynological assemblages zones and subzones provide biostratigraphic framework for the investigated sections. The Ludbladispora obsoleta — Protohaploxypinus pantii zone established for the Lower Buntsandstein strata in three sections of western Poland is correlated with the Protohaploxypinus association, concurrent with Otoceras in rock of the Griesbachian stage of East Greenland. Selected miospore species are described, including two new ones: Baculatisporites verus sp. n. and Ellipsovelatisporites rugulatus sp. n., as well as one new combination: Protohaploxypinus pantii Jansonius comb. n.

PL

Wyniki badań palinologicznych pstrego piaskowca przedstawione we wcześniejszej pracy autorki (Orłowska-Zwolińska 1977) zostały skonfrontowane z wynikami obecnie zbadanych profili następujących wierceń: Dachów M-24, Otyń IG-1, Florentyna IG-2, Czaplinek IG-2 (fig. 1). Na podstawie wyróżnionych zespołów ustalono palinologiczne poziomy i podpoziomy (figury 1, 2, 3). Na uwagę zasługuje wyróżnienie zespołu mikroflory triasowej dotychczas nie znanego na obszarze Polski. Zespół ten jest starszy od mikroflory środkowego pstrego piaskowca i stanowi podstawę do ustalenia poziomu palinologicznego Lundbladispora obsoleta — Protohaploxypinus pantii w osadach dolnego pstrego piaskowca w trzech profilach na obszarze Polski. Mikroflora tego poziomu wykazuje cechy wspólne z asocjacją „Protohaploxypinus” wyróżnioną we wschodniej Grenlandii (Balme 1979) w osadach datowanych na podstawie fauny Otoceras jako dolny griesbach a zaklasyfikowanych zgodnie ze schematem Tozera (1967, 1978) do dolnego triasu. Mikroflora tego poziomu stanowi przy tym ogniwo uzupełniające w dotychczas poznanej sukcesji mikroflory z pogranicza permu i triasu w Europie (tabela 2). Jest ona młodsza od najwyższej zony górnego permu (zona C) a starsza od zony dolnotriasowej (zona D) według schematu Visschera (1971). Następny poziom palinologiczny, Densoisporites nejburgii, wyróżniono w zasięgu środkowego pstrego piaskowca. Obejmuje on trzy kolejne podpoziomy: Densoisporites nejburgii — Acritarcha (PI), Densoisporites nejburgii (PII), Cycloverrutriletes presselensis (PIII). Podpoziomy te jak również niżej wymieniony poziom Voltziaceaesporites heteromorpha, ustalono na podstawie zespołów mikroflory (PI, PII, PIII, R) wyróżnionych przez autorkę (Orłowska-Zwolińska 1977). Obecnie nadano im nazwy pochodzące od nazw charakterystycznych taksonów. Poziom Voltziaceaesporites heteromorpha (R) obejmuje mikroflorę wyróżnioną w osadach górnego pstrego piaskowca, która w profilach obszaru przedsudeckiego współwystępuje z Costatoria costata. W profilach północno-wschodniej Polski zespół ten został stwierdzony w limnicznych osadach formacji elbląskiej, zaliczanej dotychczas na podstawie litologii do środkowego pstrego piaskowca (Szyperko-Śliwczyńska 1979), i w wyżej leżących osadach retu (tabela 1). Mikroflora znaleziona powyżej poziomu Voltziaceasporites heteromorpha w warstwach marglistych zaliczanych, bądź do najwyższego retu, bądź do dolnego wapienia muszlowego, zawiera wiele elementów wspólnych z tym poziomem. Wyróżnia się regularnym występowaniem Perotrilites minor, pojawieniem się gatunków charakterystycznych dla niewątpliwego anizyku z dużym udziałem Acritarcha. Opisano wybrane gatunki miospor w tym 2 nowe: Baculatisporites verus sp. nov. i Ellipsovelatisporites rugulatus sp. nov. oraz jedną nową kombinację gatunku: Protohaploxypinus pantii (Jansonius) comb. nov. Zilustrowano ważne dla stratygrafii gatunki miospor (plansze 17—26).

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1984
• Tom: 29
• Numer: 3-4
• Opis fizyczny: p.161-194,fig.,ref.

Twórcy

autor

Orlowska-Zwolinska T.

• Polish Geological Institute-PGI, Rakowiecka 4, 00-975 Warsaw, Poland

Bibliografia

• ADLOFF, M. C. et DOUBINGER, J. 1960. Étude palynologique dans le Grés á Voltzia (Trias Inférieur). — Bull. Carte Géol. Als. Lorr., 22, 2, 131—147.
• ANTONESCU, E. 1970. Étude de la microflora de l’Anisien de la Valleé du Cristian (Brasov). — Mém. Inst. Geol., 13, 7—47.
• [BOGACHEVA, M. J., VINOGRADOVA, K. V.] БОГАЧЕВА, М. И., ВИНОГРАДОВА, K. В. 1973. Сравнительная характеристика спорово-пыльцевых комплексов раннего триаса центрального Прикаспия, Южного Мангышлака и Германского бассейна. Палинология мезофита. Труды III Международной палинологической конференции. Изд. Наука, 19—22, Москва.
• BALME, В. Е. 1963. Plant microfossils from the Lower Triassic of Western Australia.— Paleontology, 2, 1, 12—40.
• BALME, В. Е. 1970. Palynology of Permian and Triassic strata in the Salt Range and Surghar Range; west Pakistan. — Spec. Pub. Univ. Kans. Dep. Geol., 4, 306—453.
• BALME, В. Е. 1979. Palynology of Permian-Triassic boundary beds at Kар Stosch, east Greenland. — Meddele Grønland, 200, 6, 1—37.
• CLARKE, R. F. A. 1965. British Permian saccate and monosulcate miospores. — Paleontology, 8, 322—354.
• DOLBY, J. H. and BALME, В. E. 1976. Triassic palynology of the Carnorvon Basin, Western Australia. — Rev. Palaeobot. Palynol., 22, 105—168.
• DOUBINGER, J. und BÜHMANN, D. 1981. Röt bei Borken und bei Schlüchtern (Hessen, Deutschland) Palynologie und Tonmineralogie. — Z. dt. geol. Ges., 132, 421—449.
• DYBOVA-JACHOWICZ, S. 1974. Analyse palynologique des sédiments Rouges Saiféres du Zechstein supérieur (“Zouber Rouge”) à Kłodawa, Pologne.— Rev. Paleobot. Palynol., 17, 57—61.
• DYBOVA-JACHOWICZ, S. and LASZKO, D. 1980. Spektrum sporowo-pyłkowe utworów permu i triasu synkliny piekoszowskiej w Górach Świętokrzyskich. — Kwart. Geol., 24, 3, 611—641.
• EVANS, P. R. 1966. Mesozoic stratigraphic palynology in Australia. — Aust. Oil. Gas. J. 12, 6, 58—63.
• FISHER, M. J. 1979. The Triassic palynofloral succession in the Canadian Arctic Archipelago. — A ASP, Contrib. ser., 58, 83—100.
• FOSTER, C. B. 1979. Permian plant microfossils of the Blair Athol Coal measures, Baralaba coal measures, and basal Rewan Formation of Queensland. — Publs. Geol. Surv. Queensland, 372, Palaeont. pap., 45, 1—242.
• FREUDENTHAL, T. 1964. Paleobotany of the mesophytic and palynology of Lower Triassic Rock Salt, Hengelo, the Netherlands. — Acta Bot. Neerlandica, 13, 203—236.
• FUGLEWICZ, R. 1973. Megaspores of Polish Buntersandstein and their stratigraphical significance. — Acta Palaeont. Polonica, 18, 4, 401—453.
• FUGLEWICZ, R. 1979. Stratygrafia pstrego piaskowca w wierceniu Otyń IG-1 — Monoklina Przedsudecka (Stratigraphy of Buntsandstein in the borehole Otyń IG-1 Fore-Sudetic Monocline, Poland — Summary). — Rocznik PTG., 49, 3/4, 277— 286.
• GAJEWSKA, I. 1964. Ret, wapień muszlowy i kajper w zachodniej i środkowej części monokliny przedsudeckiej (Roethian, Muschelkalk and Keuper in the Western and Central parts of the Fore-Sudetic Monocline — Summary).— Kwart. Geol., 8, 3, 598—608.
• GAJEWSKA, I. 1982. Trias. In: Profile głębokich otworów wiertniczych I.G. Środa IG-2, 56, 33—39. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa.
• GEIGER, M. E. and HOPPING, C. A. 1968. Triassic stratigraphy of the southern North Sea Basin. — Phil. Trans. R. Soc. London, B, 1—36.
• GOUBIN, N. 1965. Description et répartition des principaux pollenites Permiens, Triassiques et Jurassiques des sondages du Bassin de Morondeva (Madagascar).— Rev. Inst. francaise Pétr., 20, 1415—1461.
• HART, G. F. 1964. A review of the classification and distribution of the Permian miospore: Disaccate Striatiti. C.R. 5e Congr. Intern. Strat. Geol. Carb. Paris, 1171—1199. Johannesburg.
• HELBY, R. 1973. Review of late Permian and Triassic palynology of New South Wales. — Spec. Publ. Geol. Soc. Australia, 4, 141—155.
• JANSONIUS, J. 1962. Palynology of Permian and Triassic sediments, Peace River area, Western Canada. — Palaeontographica, 110, B., 35—98.
• JARDINÉ, S. 1974. Microflores des formations du Gabon attribuées au Karroo. — Rev. Palaeob. Palynol., 17, 1/2, 75—112.
• JERSEY, N. J. de. 1972. Triassic miospores from the Esk Beds. — Publs. Geol. Surv. Queensland, 357, Palaeont. Pap., 32, 1—40.
• JERSEY, N. J. de. 1979. Palynology of the Permian-Triassic transition in the western Bowen Basin. — Ibidem, 374, Palaeont. Pap., 46, 1—39.
• KAR, R. U., KIFSER, G. and JAIN, K. P. 1972. Permo-Triassic subsurface palynology from Libya. — Pollen et Spores, 14, 4, 389—453.
• KLAUS, W. 1963. Sporen aus dem südalpinen Perm. — Jb. Geol. Bundesanst. Wien, 106, 229—363.
• KLAUS, W. 1964. Zur Sporenstratigraphischen Einstufung von gipsführenden Schichten in Bohrungen. — Erdoel Ztschr., 4, 3—16.
• KOTAŃSKI, Z. 1977. Trias. In: Geologia historyczna, 477—558. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• KOZUR, H. 1973. Beiträge zur Stratigraphic und Paläontologie der Trias. — Geol. Paläont. Mitt., 3, 1, 1—30.
• LESCHIK, G. 1956. Sporen aus dem Salzton des Zechsteins von Neuhof (bei Fulda).— Palaeontographica, B, 100, 122—142.
• LASZKO, D. 1977. Wyniki badań palinologicznych osadów triasu w północnej części obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (The results of palynological studies on Trias in the northern part of the Upper Silesian Coal District Margin). Geologia, 2.—Pr. nauk. Uniw. Śląskiego, 192, 113—120. Katowice.
• MÄDLER, K. 1964. Die geologische Verbreitung von Sporen und Pollen in der deutschen Trias. — Beih. Geol. Jb., 65, 1—147.
• ORŁOWSKA-ZWOLIŃSKA, T. 1977. Palynological correlation of the Bunter and Muschelkalk in selected profiles from Western Poland. — Acta Geol. Polonica. 27, 4, 417—430.
• POTONIÉ, R. 1956, 1958, I960, 1970. Synopsis der Gattungen der Sporae dispersae. Teil 1. — Beih. Geol. Jb., 23, 1—103; Teil 2. — Ibidem, 31, 1—114; Teil 3,— Ibidem, 39, 1—189; Teil 5 — Ibidem, 87, 1—222.
• PLAYFORD, T. 1965. Plant microfossils from Triassic sediments near Poatina. Tasmania. — J. Geol. Soc. Australia, 12, 2, 173—210.
• REINHARDT, P. 1964. Über die Sporae dispersae der Thüringen Trias. — Mber. Deutsch. Akad. Wiss. Berlin, 6, 46—56.
• REINHARDT, P. und SCHMITZ, W. 1965. Zur Kenntnis der Sporae dispersae des mitteldeutschen Oberen Buntsandsteins — Freiberger Forschungsh. C, 182, Paläontologie, 19—36.
• SENKOWICZOWA, H. 1965. Stratygrafia osadów retu na obszarze monokliny przedsudeckiej (Stratigraphy of the Roethian deposits in the area of the Fore-Sudetic Monocline). — Kwart. Geol., 9, 4, 745—758.
• SENKOWICZOWA, H. 1979. Możliwości sformalizowania podziału litostratygraficznego środkowego i górnego triasu epikontynentalnego w Polsce. (On possibilities to formalize lithostratigraphic subdivision of the epicontinental Middle and Upper Trassic of Poland). — Ibidem, 23, 3, 583—600.
• SENKOWICZOWA, H. Ret i wapń muszlowy w opracowaniu zbiorowym: Profile głębokich otworów wiertniczych IG. Gorzów Wlkp. IG-1. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa (in press).
• SOKOŁOWSKI, J. 1967. Charakterystyka geologiczna i strukturalna obszaru przedsudeckiego. — Geol. Sudet., 3, 297—367.
• SCHULZ, E. 1964. Sporen und Pollen aus dem Mittleren Buntsandstein des germanischen Beckens. — Mber. Deut. Akad. Wiss. Berlin, 6, 8, 597—606.
• SCHULZ, E. 1965. Sporae dispersae aus Trias von Thuringen. — Mitt. Zentr. Geol. Inst., 1, 257—287.
• SCHULZ, E. 1966. Erläuterungen zur Tabelle der stratigraphischen Verbreitung der Sporen und Pollen vom Oberen Perm bis Untersten Lias. — Abh. Zentr. Geol. Inst., 8, 3—20.
• SZYPERKO-ŚLIWCZYŃSKA, A. 1979. Trias dolny w północno-wschodniej Polsce (Lower Trias in north-eastern Poland). — Prace I.G., 91, 1—77.
• SZYPERKO-ŚLIWCZYŃSKA, A. 1980. Litostratygrafia pstrego piaskowca w Polsce i projekt jej usystematyzowania (Lithostratigraphy of the Buntsandstein of Poland and project of its systematization). — Kwart. geol., 24, 2, 275—298.
• SZYPERKO-TELLER, A. 1982. Litostratygrafia pstrego piaskowca na Pomorzu Zachodnim. — Ibidem, 26, 2, 341—368.
• SMITH, E. G. and WARRINGTON, G. 1971. The age and relationship of the Triassic rocks assigned to the lower part of the Keuper in north Nottinghamshire, north-west Lincolnshire and south Yorkshire. — Proc. Yorkshire Geol. Soc., 38, 2, 201—227.
• TAUGOURDEAU-LANTZ, J. 1974. Première étude des spores du Trias moyen de Gabian (Bordure Sud de la Montagne Noire, France). — Rev. Paleobot. Palynol., 17, 149—159.
• TOZER, E. T. 1967. A Standard for Triassic Time. — Bull. Geol. Surv. Canada, 156, 1—103.
• TOZER, E. T. 1978. Review of the Lower Triassic Ammonoid succession and its bearing on chronostratigraphic nomenclature. — Österr. Akad. Wiss., Erdwiss. Komm., 4, 26—36, Springer-Verlag. Vien-New York.
• WARRINGTON, G. 1973 British Triassic Stratigraphy in the light of Palynological Studies. Palynology of Mesophyte. Proc. 3rd Intern. Palynol. Conference, Izd. Nauka, 23—28, Moscow.
• VENKATACHALA, B. S., BEJU, D., KAR, R. K. 1968. Palynological evidence on the presence of Lower Triassic in the Danubean (Moesian) Platform, Romania. — Paleobotanist, 16, 1, 29—37.
• VISSCHER, H. 1966. Palaeobotany of the Mesophytic III. Plans microfossils from the Upper Bunter of Hengelo the Netherlands. — Acta Bot. Neerlandica, 15, 316—375.
• VISSCHER, H. 1971. The Permian and Triassic of the Kingscourt outlier, Ireland. — Bull. Geol. Surv. Ireland, Spec, pap., 1, 1—114.
• VISSCHER, H. and BRUGMAN W. A. 1981. Ranges of selected palynomorphs in the Alpine Triassic of Europe. — Rev. Paleobot. Palynol., 34, 115—128.
• VISSCHER, H. and COMMISSARIS, A. L. T. M. 1968. Middle Triassic pollen and spores from the Lower Muschelkalk of Winterswijk (the Netherland). — Pollen et Spores, 10, 1, 161—176.
• [YAROSHENKO, O. P., GOLUBEVA, L. P.] ЯРОШЕНКО, О. П., ГОЛУБЕВА Л. П., 1981. Палинологическая характеристика нижнетриасовых отложений Тиманопечорской провинции и сопредельных районов. Известиа А. Н. СССР, сер. геолог. 10. Москва.