Ceny cukru w polsce i ich determinanty

• Autorzy: Hamulczuk M. , Szajner P.

Warianty tytułu

EN

Sugar prices in Poland and their determinants

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rynek cukru w UE należy do najbardziej uregulowanych rynków żywnościowych, a podstawę regulacji stanowią kwoty produkcyjne i regulacje handlu zagranicznego. Równocześnie ogniwa łańcucha marketingowego charakteryzują się zróżnicowanym stopniem koncentracji, co przy silnej ochronie rynku stwarza potencjalne warunki dla praktyk monopolistycznych oraz uzyskiwania tzw. marż monopolistycznych. W tym kontekście celem opracowania było empiryczna ocena zmian cen cukru w Polsce oraz wskazanie ich determinant. Badania oparto na miesięcznych cenach cukru w Polsce, UE i w świecie, w latach 2000-2014. Do oceny prawidłowości wykorzystano modele szeregów czasowych. Przeprowadzone badania wskazują, że produkcja i ceny cukru w Polsce i UE są w przeważającym stopniu uwarunkowane systemem regulacji rynkowych, zaś przeprowadzona reforma rynku cukru w niewielkim stopniu wpłynęła na wzrost powiązań cen w UE z cenami światowymi. Równocześnie mamy do czynienia z silnymi współzależnościami między cenami detalicznymi i cenami zbytu w Polsce, które mogą przybierać charakter zależności nieliniowych.

EN

The sugar market in the EU is among the most regulated food markets in the world. This regulation is based on production quotas and foreign trade regulations. Individual links of the marketing chain are characterised by highly varied degree of concentration. Growers of sugar beets and consumers are very numerous and possibly have the weakest bargaining power. The highest degree of concentration is in the sugar industry, which is a classic oligopoly, because four producers manufacture a homogenous product. Thus differentiated structure, faced with strong market protection, creates potential conditions for monopolistic practices and obtaining the so-called monolithic margins. Sugar production and prices in Poland and in the EU are largely conditioned by the system of market regulations. The conducted sugar market reform had little effect on the interrelation of the EU prices with the world prices in the analysed period. As a result of the reform, the relations of the Polish or EU prices to the world prices dropped (this coincided with the growth in the world sugar prices) and, at the same time, there is no growth in the long- or short-terms relations. In 2004, the selling prices of sugar in Poland are linked to the EU prices and their level is not highly divergent from the average prices in the Community. These relations weakened slightly along with the end of the reform and the nature of long-term relations changed. Stronger interrelations are between retail and wholesale prices.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zagadnienia Ekonomiki Rolnej
• Rocznik: 2015
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.59-80,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Hamulczuk M.

• stytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

autor

Szajner P.

• stytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

Bibliografia

• Areté (2012). Study on price transmission in the sugar sector: Draft final report, AGRI-2011- EVAL-03, European Commission.
• Bear-Nawrocka, A. Kiryluk-Dryjska, E. (2010). Konsekwencje zniesienia kwot mlecznych dla polskiego rolnictwa z uwzględnieniem zróżnicowania regionalnego (wyniki symulacji modelowych). Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 2, s. 62-74.
• Chechelski, P. (2005). Zasięg procesów globalizacji w Polskim przemyśle cukrowniczym. Komunikaty Ekspertyzy Raporty, nr 506, Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Cleveland, W.S., Devlin, S.J., Grosse, E. (1988). Regression By Local Fitting. Journal of Econometrics, nr 37, s. 87-114.
• Cubbin, J. (1973). Estimating the Elasticitiess of Demand for Sugar. Journal of Agricultural Economics, vol. 24, issue 2, s. 381–392.
• Elliott, G., Rothenberg, T.J., Stock, J.H. (1996). Efficient tests for an autoregressive unit root. Econometrica, vol. 64, issue 4, s. 813-36.
• Enders, W., Siklos, P.L. (2001). Cointegration and threshold adjustment. Journal of Business & Economic Statistics, vol. 19, issue 2, s. 166.
• Figiel, S. (2002). Cenowa efektywność rynku towarowego zbóż w Polsce. Olsztyn: Wydaw-nictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Gomez, V., Maravall, A. (2001). Seasonal Adjustment and Signal Extraction in Economic Time Series. W: R.S. Tsay (red.) A Course in Time Series Analysis, Nowy Jork: J. Wiley and Son.
• Hobhouse, H. (2001). Sechs Pflanzen verändern die Welt: Chinarinde, Zuckerrohr, Tee, Baumwolle, Kartoffel, Kokastrauch. Stuttgart: Klett-Cotta Verlag.
• Kamińska, T., Kątowski, T. (2006). Nieefektywność rynku. Teoria i praktyka. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Köster, U. (2010). Grundzüge der landwirtschaftlichen Marktlehre. München: Verlag Franz Vahlen.
• Kusideł, E. (2000). Modelowanie wektorowo-autoregresyjne VAR. Metodologia i zastosowanie w badaniach ekonomicznych. Łódź: Absolwent.
• Lütkepohl, H., Krättzig, M. (2007). Applied Time Series Econometrics. Cambridge University Press.
• Łuczak, C. (1981). Dzieje cukrownictwa w Polsce. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
• Łyszkiewicz, W. (2000). Industrial Organisation. Organizacja rynku i konkurencja. Poznań: WSHiFM.
• Osińska, M. (2008). Ekonometryczna analiza zależności przyczynowych. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
• Peltzman, S. (2000). Prices rise faster than they fall. Journal of Political Economy, vol. 108, no. 3, s. 466-502.
• Png, I., Lehman, D. (2013). Ekonomia menadżerska. Warszawa: Oficyna a Wolters Kluwer Business.
• Pietrzak, M. (2014). Problem geograficznego zakresu rynków/sektorów w dobie globalizacji i regionalizacji. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 1, s. 3-21.
• Pilbeam, K. (1998). International Finance. New York: Palgrave.
• Porter, M.E. (1992). The competitive advantage of nations. London, Basingstoke: The Macmillan Press Ltd.
• Rembeza, J., Seremak Bulge, J. (2006). Asymetria w transmisji cen na rynku mleka i jego przetworów. Zagadnienia Ekonomki Rolnej, nr 3, s. 110-123.
• Rembisz, W., Kowalski, A. (2005). Rynek rolny i interwencjonizm a efektywność i sprawiedliwość społeczna. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Samuelson, P.A., Nordhouse, W.D. (2004). Ekonomia, t. 1, Warszawa: PWN.
• Scherer, F.M. (1970). Industrial market structure and economic performance. Chicago: Rand McNally College Publishin Company.
• Szajner, P., Hryszko, K. (2013). Sytuacja na światowym rynku cukru i jej wpływ na możliwość uprawy buraków cukrowych w Polsce. PW 2011-2014, nr 71, Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Szymański, W. (2004). Interesy i sprzeczności globalizacji. Wprowadzenie do ekonomii ery globalizacji. Warszawa: DIFIN.
• Tangermann, S. (2012). Preisanstieg am EU-Zuckermarkt: Bestimmunsgründe und Hand-lungsmöglichkeiten der Marktpolitik. Diskussionspapiere, Nr 1203, Universität Göttingen.
• Varian, H.R. (2002). Mikroekonomia. Warszawa: PWN.
• Wejner, P. (2008). Parytet siły nabywczej jako wyznacznik realnego kursu walutowego. Ewolucja w kierunku nieliniowych modeli autoregresyjnych. Warszawa: NBP.
• Wykrętowicz, S. (1997). Najnowsze dzieje cukrownictwa w Polsce (1944-1998). Poznań: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szraniewie.

Identyfikatory

DOI

10.5604/00441600.1184587