Efektywność ekonomiczna różnych wariantów zmian wspólnej polityki rolnej na podstawie symulacji w modelu GTAP

• Autorzy: Czyzewski B.

Warianty tytułu

EN

Economic efficiency of different variants of Common Agricultural Policy changes – basing on a simulation in GTAP model

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wzrost realnej produktywności w rolnictwie teoretycznie powinien skutkować wyższymi dochodami i realizacją renty ekonomicznej przez właścicieli zasobów. Renty te z czasem zanikają w wyniku dążenia do efektywności alokacyjnej. Niemniej, w przypadku rzadkich zasobów mogą być internalizowane przez ich właściciela. Powyższy mechanizm nie sprawdza się jednak w rolnictwie w Polsce, ponieważ sektor ten nie otrzymuje należnej renty ekonomicznej z tytułu wyższej produktywności, a przejmują ją inne działy. Jest to skutek zawodności mechanizmu rynkowego, który w jakimś stopniu złagodziła akcesja do UE. Dlatego też, zdaniem autora, podział rent jest obiektywnym kryterium oceny efektywności ekonomicznej polityki subwencjonowania rolnictwa w Unii Europejskiej i powinien być brany pod uwagę w projektowaniu wspólnej polityki rolnej po 2013 roku. Celem artykułu jest porównanie struktury podziału rent ekonomicznych w pięciu różnych wariantach zmian wspólnej polityki rolnej i wskazanie wariantu najbardziej efektywnego według powyższego kryterium. Do przeprowadzenia symulacji zastosowano model równowagi ogólnej i bazę danych GTAP (Global Trade Analysis Project) ze zmienioną przez autora wersją domknięcia. Postawiono hipotezę, że obecny system płatności obszarowych nie jest optymalny z punktu widzenia podziału rent i nie kompensuje długookresowej rynkowej asymetrii w tym zakresie.

EN

Growth of real productivity in farming, attributable, for example, to technical innovations, should, theoretically, result in higher incomes and the achievement of economic rent by the farms' owners. With the passage of time the economic rent disappears due to the striving for allocation efficiency. This mechanism does not prove true, however, in Polish agriculture because benefits stemming from higher productivity are being intercepted by other sectors of the economy. This situation can be blamed on the deficiencies of the market mechanism. Structural changes in the agricultural sector brought about by the integration with EU tend to limit these deficiencies. However, their corrective impact is not sufficient, while the rent allocation is characterized by the asymmetry to agricultural environment in the long term. This is why, the rents’ allocation structure should be considered as an economic efficiency criterion of changes in the Common Agricultural Policy after 2013. The aim of the article is to compare the structure of rent allocation in Polish agriculture in the five different variants of CAP evolution and to identify the most efficient one, according to the criterion presented above. A simulation has been made using the computable general equilibrium model and the GTAP (Global Trade Analysis Project) database, with the author applying an unconventional type of closure. The author formulates a hypothesis that the present system of Single Area Payment Scheme (SAPS) in Poland is not an optimal one in terms of the economic rents’ allocation and that it does not compensate for a long-term market asymmetry in this respect.

Słowa kluczowe

PL

efektywnosc ekonomiczna; kryzys gospodarczy; model GTAP; platnosci obszarowe; Polska; renty; rolnictwo; Wspolna Polityka Rolna

• Wydawca: -
• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2011
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.9-36,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Czyzewski B.

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Poznań

Bibliografia

• Analiza sytuacji produkcyjno-ekonomicznej rolnictwa i gospodarki żywnościowej w 1984 roku, 1984. Red. A. Woś. IERiGŻ, Warszawa.
• Begg D., Fischer S., Dornbusch R., 1993: Ekonomia. T. 1, PWE, Warszawa.
• Czyżewski A., Stępieñ S., 2008: Zmiany mechanizmów WPR UE a oczekiwania Polski, „Ekonomista” 4.
• Czyżewski A., Czyżewski B., Matuszczak A., 2003: Rolnictwo polskie w UE. Wyniki negocjacji akcesyjnych. Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznañ.
• Czyżewski B., 2010a: Kontrowersje wokół rent gruntowych: od ekonomii klasycznej do czasów współczesnych. „Ekonomista” 2.
• Czyżewski B., 2010b: Mechanizm alokacji rent ekonomicznych w sektorze rolnym; analiza przypadku Polski na podstawie przepływów międzygałęziowych oraz modelu GTAP w latach 1995–2005. Materiały konferencji „Ekonomia – wczoraj, dziś, jutro”, 16–17 września, Katedra Teorii i Historii Ekonomii, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Poznañ.
• Czyżewski B., Mrówczyñska-Kamiñska A., 2010: Rachunek nadwyżki produktywności i przepływ międzygałęziowy w ekonomii rolnej. „Zagadnienia Ekonomiki Rolnej” 4.
• Czyżewski B., Mrówczyñska-Kamiñska A., 2011: Przepływy międzygałęziowe i podział rent w sektorze rolno-żywnościowym w Polsce w latach 1995–2005. „Ekonomista” 2.
• Gburczyk S., 1990: Podział korzyści ze wzrostu efektywności produkcji. „Zagadnienia Ekonomiki Rolnej” 4/5.
• Hagemejer J., 2010: Model GTAP; zastosowanie w procesie kształcenia studentów. Materiały projektu realizowanego w Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu, „Nowoczesne Techniki Analityczne”. POKL 4.1.1, 06/2010, Poznañ (http://www.nta.ue.poznan.pl/upload/wyklady.pdf).
• Hertel T.W., Tsigas M.E., 1997: Structure of GTAP. In: Global Trade Analysis. Modeling and Applications. Ed. T. W. Hertel. Cambridge University Press, Cambridge.
• Hertel T.W., Tsigas M.E., Narayanan B.G., 2008: Primary Factor Shares. GTAP 7 Data Base Documentation, 12.A. (https://www.gtap.agecon.purdue.edu/resources/download/4182. pdf).
• Raport CERC, 1973: Les comptes de surplus des enterprises. Méthodologie et modalities d'application. „Documents du CERC” 18.
• Raport CERC, 1986: Constat de l'évolution récente des revenus en France (1982–1985). „Documents du CERC” 82.
• Raport CERC, 1995: Les inegalités d'emploi et de revenu mise en perspective et nouveaux défis – la decouverte. Conseil superieur de l'emploi, des revenus et des côuts. „Documents du CERC” 9.
• UE Financial Report 2004, 2005. Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg.
• Woś A., 1979: Związki rolnictwa z gospodarki narodową. PWRiL, Warszawa.
• Woś A., Zegar J.S., 1983: Gospodarka żywnościowa. Problemy ekonomiki i sterowania. Warszawa.
• Zawaliñska K., 2009: Instrumenty i efekty wsparcia Unii Europejskiej dla regionalnego rozwoju obszarów wiejskich w Polsce. IRWiR PAN, Warszawa.