PL
Wzrost realnej produktywności w rolnictwie teoretycznie powinien skutkować wyższymi dochodami i realizacją renty ekonomicznej przez właścicieli zasobów. Renty te z czasem zanikają w wyniku dążenia do efektywności alokacyjnej. Niemniej, w przypadku rzadkich zasobów mogą być internalizowane przez ich właściciela. Powyższy mechanizm nie sprawdza się jednak w rolnictwie w Polsce, ponieważ sektor ten nie otrzymuje należnej renty ekonomicznej z tytułu wyższej produktywności, a przejmują ją inne działy. Jest to skutek zawodności mechanizmu rynkowego, który w jakimś stopniu złagodziła akcesja do UE. Dlatego też, zdaniem autora, podział rent jest obiektywnym kryterium oceny efektywności ekonomicznej polityki subwencjonowania rolnictwa w Unii Europejskiej i powinien być brany pod uwagę w projektowaniu wspólnej polityki rolnej po 2013 roku. Celem artykułu jest porównanie struktury podziału rent ekonomicznych w pięciu różnych wariantach zmian wspólnej polityki rolnej i wskazanie wariantu najbardziej efektywnego według powyższego kryterium. Do przeprowadzenia symulacji zastosowano model równowagi ogólnej i bazę danych GTAP (Global Trade Analysis Project) ze zmienioną przez autora wersją domknięcia. Postawiono hipotezę, że obecny system płatności obszarowych nie jest optymalny z punktu widzenia podziału rent i nie kompensuje długookresowej rynkowej asymetrii w tym zakresie.
EN
Growth of real productivity in farming, attributable, for example, to technical innovations, should, theoretically, result in higher incomes and the achievement of economic rent by the farms' owners. With the passage of time the economic rent disappears due to the striving for allocation efficiency. This mechanism does not prove true, however, in Polish agriculture because benefits stemming from higher productivity are being intercepted by other sectors of the economy. This situation can be blamed on the deficiencies of the market mechanism. Structural changes in the agricultural sector brought about by the integration with EU tend to limit these deficiencies. However, their corrective impact is not sufficient, while the rent allocation is characterized by the asymmetry to agricultural environment in the long term. This is why, the rents’ allocation structure should be considered as an economic efficiency criterion of changes in the Common Agricultural Policy after 2013. The aim of the article is to compare the structure of rent allocation in Polish agriculture in the five different variants of CAP evolution and to identify the most efficient one, according to the criterion presented above. A simulation has been made using the computable general equilibrium model and the GTAP (Global Trade Analysis Project) database, with the author applying an unconventional type of closure. The author formulates a hypothesis that the present system of Single Area Payment Scheme (SAPS) in Poland is not an optimal one in terms of the economic rents’ allocation and that it does not compensate for a long-term market asymmetry in this respect.