Polienowe kwasy tłuszczowe z rodziny n-3 w profilaktyce i leczeniu chorób układu krążenia

• Autorzy: Bartnikowska E.

Warianty tytułu

EN

Polyunsaturated fatty acids n-3 in the prevention and treatment of cardiovascular disease

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Choroby układu krążenia są główną przyczyną przedwczesnych zgonów w większości krajów rozwiniętych gospodarczo. Zebrano wiele dowodów, że niektóre cechy stylu życia dotyczące diety, aktywności fizycznej i palenia papierosów ogrywają ważną rolę w rozwoju chorób układu krążenia, a czynniki te wchodzą w interakcje w bardzo złożony sposób. Interwencje dietetyczne przynoszą wiele korzyści w zapobieganiu wystąpieniu chorób układu krążenia oraz nagłej śmierci sercowej u pacjentów ze stwierdzoną chorobą układu krążenia. Obejmują one m.in. zredukowanie spożycia kwasów tłuszczowych nasyconych oraz zwiększenie spożycia polienowych kwasów tłuszczowych, n-3, a także zwiększenie spożycia owoców, warzyw i przetworów zbożowych z całego ziarna. Spożycie kwasów tłuszczowych z rodziny n-3 w krajach rozwiniętych gospodarczo jest niedostateczne w porównaniu z rekomendacjami żywieniowymi. Długołańcuchowe polienowe kwasy eikozapentaenowy i dokozaheksaenowy (n-3) normalizują nieprawidłowy profil lipidów osocza, zmniejszają wartości ciśnienia tętniczego, częstość akcji serca, agregację płytek krwi i procesy krzepnięcia oraz zapobiegają nagłej śmierci sercowej. Głównym celem pracy jest omówienie fizjologicznych efektów PUFA, n-3 szczególnie istotnych w profilaktyce i leczeniu chorób układu krążenia.

EN

Cardiovascular disease is the major cause of premature death in the most of developed countries. There is a wealth of evidence that certain lifestyles related to diet, physical activity and tobacco smoking play an important role as causes of cardiovascular disease and all these factors interact with each other in a rather complex way. Dietary interventions are highly effective in the prevention of cardiovascular disease as well as recurrent events in patients with established cardiovascular disease. Reducing saturated fat intake and increasing polyunsaturated fatty acids, n-3 intake as well as increasing the consumption of fruit, vegetables and grains are the main dietary changes recommended to decrease the risk factors of cardiovascular disease. The intake of polyunsaturated fatty acids in industrialized countries is insufficient in comparison to dietary recommendations. Long chain fatty acids from omega 3 family – eicosapentaenoic acid and docosahexaenoic acid normalize serum lipid concentration, decrease blood pressure, heart rhythm and platelet aggregation and protect from fatal cardiovascular events. The main objective of this paper is the discussion of physiological effect of PUFA, n-3 especially important in the prevention and treatment of cardiovascular disease.

Słowa kluczowe

PL

choroby czlowieka; choroby ukladu krazenia; dieta; zywienie czlowieka; zalecenia zywieniowe; profilaktyka; leczenie; kwasy tluszczowe n-3; kwasy polienowe; kwasy tluszczowe omega-3

• Wydawca: -
• Czasopismo: Postępy Nauki i Technologii Przemysłu Rolno-Spożywczego
• Rocznik: 2015
• Tom: 70
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.117-141,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Bartnikowska E.

• Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa

Bibliografia

• 1. Albert C.M. i in. (2002). Blood levels of long chain n-3 fatty acids and the risk of sudden death. N. Engl. J. Med., 346, 1113-1118.
• 2. Ascherio A. i in. (1995). Dietary intake of marine n-3 fatty acids, fish intake, and the risk of coronary disease among men. N. Engl. J Med., 332, 977-982.
• 3. Bang H.O. i in. (1976). The composition of food consumed by Greenland Eskimos. Acta Med. Scand., 200, 69-73.
• 4. British Nutrition Foundation. Task Force on Unsaturated Fatty Acids. London: Chapmann and Hall, 1992.
• 5. British Nutrition Foundation, n-3 fatty acids and health (2000). (British Nutrition Foundation Meeting held at the National Heart and Lung Institute, London, UK, 1 Dezember 1999). Nutr. Bull, 25, 81-84.
• 6. Broda G., Kurjata P., Piwońska A., Polakowska M., Waśkiewicz A., Sygnowska E., Piotrowski W., Istynowicz K. i in. National HES manual – in Polish. Wieloośrodkowe Badanie Stanu Zdrowia Ludności. Instytut Kardiologii im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego http://www.ehes.info/manuals/national_manuals/national_manual_Poland_PL..
• 7. Burr M. L. i in. (1989). Effects of changes in fat, fish, and fibre intakes on death and myocardial reinfarction trial (DART). Lancet, 2, 757-761.
• 8. Curb J. D., Reed D. M. (1985). Fish consumption and mortality from coronary heart disease. N Engl J Med., 313, 821.
• 9. Daviglus M. L. i in. (1997). Fish consumption and the 30-year risk of fatal myocardial infarction N. Engl. J. Med., 336, 1046-1053.
• 10. Dolecek T. A. (1992). Epidemiological evidence of relationships between dietary polyunsaturated fatty acids and morality in the Multiple Risk Factor Intervention Trial PSEBM, 200, 177-182.
• 11. Drevon A. Ch. (1992). Marine oils and their effects. Scand. J. Nutr., 36 (suppl.), 36-38.
• 12. Fernandes G., Venkatraman J. T. (1993). Role of omega-3 fatty acids in health and disease. Nutr. Res., 13, 19-45.
• 13. Fraser G. E. i in. (1992). A possible protective effect of nut consumption on risk of coronary heart disease: the Adventist Health Study. Arch Intern Med., 152, 1416-1424.
• 14. Gruppo Italiano per lo Studio della Sopravvivenza nell'Infarto miocardico. (1999). Dietary supplementation with n-3 polyunsaturated fatty acids and vitamin E after myocardial infarction: results of the GISSI-Prevenzione trial. Lancet, 354, 447-455.
• 15. Harris W.S. i in. (2007). Blood omega-3 and trans fatty acids in middle aged-acute coronary syndrome patients. Am. J. Cardiol., 99, 154-158.
• 16. Harris W. S. (2003). N-3 long chain polyunsaturated fatty acids reduce risk of coronary heart disease death: extending the evidence to the elderly. Am. J. Clin. Nutr., 77, 319-325.
• 17. He K. i in. (2004). Accumulated evidence on fish consumption and coronary heart disease mortality. Circulation, 109, 2705-2711.
• 18. Holman R. T. (1997). Omega-3 and omega-6 essential fatty acid status in human health and disease. W: Yehuda S., Mostofsky D. I., red. Handbook of Essential Fatty Acid Biology: Biochemistry, Physiology, and Behavioral Neurobiology. Humana Press Inc. Totowa N.J., 139-182.
• 19. Hu F. B., Willet W. C. (2001). Diet and coronary heart disease: findings from the Nurses’ Health Study and Health Professionals’ Follow-up Study. J. Nutr. Health Aging, 5, 132-138.
• 20. Hu F. B. i in. (2002). Fish and omega-3 fatty acid intake and risk of coronary heart disease in women. JAMA, 287, 1815-1821.
• 21. Iacono J. M. Dougherty R. M. (1993). Effects of polyunsaturated fats on blood pleasure Annu Rev. Nutr., 13, 243-260.
• 22. Jarosz M., Respondek. (2011). Rola żywienia i aktywności fizycznej w zapobieganiu nadwadze i otyłości oraz przewlekłym chorobom niezakaźnym. W: Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych. Praca zbiorowa pod redakcją M. Jarosza i B. Bułhak-Jachymczyk. Warszawa: PZWL.
• 23. Kang J. X., Leaf A. (2000). Prevention of fatal cardiac arrhythmias by polyunsaturated fatty acids. Am. J. Clin. Nutr., 71, 202-207.
• 24. Keys A. i in. (1986). The diet and 15-year death rate in The Seven Countries Study. Am. J. Epidemiol., 124, 903-923.
• 25. Krauss R. M. i in. (2000). AHA Dietary Guidelines: revision 2000: A statement for healthcare professionals from the Nutrition Committee of the American Heart Association. Circulation, 102, 2284-2299.
• 26. Kris-Etherton P. M. (1995). Trans fatty acids and coronary heart disease risk. Report of the Expert Panel on trans fatty acids and coronary heart disease. A. J. Clin. Nutr., 1995, suppl. 3, 657-708.
• 27. Kromhout D. i in. (1985). The inverse relation between fish consumption and 20-year mortality from coronary heart disease. N Engl J Med., 312, 1205-1209.
• 28. Kromhout D. i in. (1995). The protective effect of a small amount of fish on coronary heart disease mortality in an elderly population. Int J Epidemiol., 24, 340-345.
• 29. Lamer-Zarawska E. (1995). Olej wiesiołkowy w profilaktyce, terapii i kosmetyce. Zbiór prac II Sympozjum nt. Olej z nasion wiesiołka w profilaktyce i terapii. Łódź: MakoLab oraz AGROPHARM®, 35-51.
• 30. Lemaitre R. N i in. (2003). Polyunsaturated fatty acids, fatal ischemic heart disease, and nonfatal myocardial infarction in older adults: the cardiovascular health study. AJCN, 77, 319-325.
• 31. Michajlik A., Bartnikowska E. (1999). Lipidy i lipoproteiny osocza. PZWL 32. Morris M. C. i in. (1993). Does fish oil lower blood pressure? A meta-analysis of controlled trials. Circulation, 88, 523-533.
• 33. Mozaffarian D. i in. (2003). Cardiac benefits of fish consumption may depend on the type of fish meal consumed: the Cardiovascular Health Study. Circulation, 107, 1372-1377.
• 34. National Health and Medical Research Council. (2006). Nutrient Reference Values for Australia and New Zealand including Recommended Dietary Intakes. NHMRC.
• 35. Oh K. i in. (2004). Dietary Fat Intake and Risk of Coronary Heart Disease in Women: 20 Years of Follow-up of the Nurses' Health Study. Am. J. Epidemiol., 161, 672-679.
• 36. Osler M. i in. (2003). No inverse association between fish consumption and risk of death from all-causes, and incidence of coronary heart disease in middle-aged, Danish adults. J Clin Epidemiol., 56, 274-279.
• 37. Pauletto P. i in. (1996). Blood pressure and atherogenic lipoprotein profiles of fish diet and vegeterian in villagers in Tanzania: the Lugalwa study. Lancet, 348, 784-788.
• 38. Pothradt J. J. (1996). Omega-3 polyunsaturated fatty acids. W: Davingon J., Fruchart J. Ch., Ordovas J. M., red. Omega-3, lipoprotein and atherosclerosis. Paris: John Libbey Eurotext, 7-22.
• 39. Prisco D. i in. (1998). Effect of Medium-term Supplementation with a Moderate Dose of n-3 Polyunsaturated Fatty Acids on Blood Pressure in Mild Hypertensive Patients. Thrombosis Research, 91, 105-112.
• 40. Sanders T. A. B. (1996). Effects of unsaturated fatty acids on blood clotting and fibrinolysis. Current Opinion in Lipidology, 7, 20-23.
• 41. Simopoulos A. P. (1998). Overview of evolutionary aspects of omega -3 fatty acids in the diet. W: The Return of ω3 Fatty Acids into the Food Supply. World Review of Nutrition and Dietetics. Vol 83. Karger, Basel, Freiburg, Paris, London, New York, New Delhi, Bangkok, Singapore, Tokyo, Sydney, 1-11.
• 42. Simopoulos A. P. (1991). Omega-3 fatty acids in health and disease and in growth and development. Am. J. Clin. Nutr., 54, 438-463.
• 43. Siscovik D. S. i in. (1995). Dietary intake and cell membrane levels of long-chain n-3 polyunsaturated fatty acids and the risk of primary cardiac arrest. JAMA, 274, 1363-1367.
• 44. US Dep of Health and Human Services. (2005). Dietary Guidelines Advisory Committee Report: Dietary Guidelines for Americans. USDA.
• 45. Walser H. i in. (2006). Supplementation with omega 3 polyunsaturated fatty acids augments branchial artery dilation and blood flow during forearm contraction. Eur. J. Appl. Physiol., 97, 347-354.
• 46. Willet W. C., Stampfer M. J. (2003). Piramida żywieniowa w przebudowie. Świat Nauki, 139, 42-48.
• 47. Yuan J. M. i in. (2001). Fish and shellfish consumption in relation to death from myocardial infarction among men in Shanghai, China. Am. J. Epidemiol., 154, 809-816.
• 48. Yano Y. (2012). Long-chain n-3 polyunsaturated fatty acids and blood pressure. Hypertension Research, 35, 967-968.
• 49. Yokoyama M. i in. (2003). Effects of eicosapentaenoic acid on cardiovascular events in Japanese patients with hypercholesterolemia: rationale, design, and baseline characteristics of the Japan EPA Lipid Intervention Study (JELIS). Am. Heart J., 146, 813-820.