Konsekwencje interakcji genetyczno-srodowiskowych w krzyzowaniu bydla krajowego czarno-bialego z rasa holsztynsko-fryzyjska

• Autorzy: Juszczak J , Kuczaj M.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Współdziałanie genotypu ze środowiskiem, określane jako interakcje genetyczno-środowiskowe, nabrało szczególnego znaczenia, jako problem hodowlany, z chwilą umiędzynarodowienia obrotu materiałem hodowlanym i upowszechnienia przepływu osiągniętego w jednych krajach zysku genetycznego do innych, często o diametralnie odmiennych warunkach produkcyjnych. Licząc na wydatną poprawę cech produkcyjnych u miejscowych ras prymitywnych, krzyżuje się je z importowanymi rasami szlachetnymi, nie zawsze jednak uzyskując efekt oczekiwany, czasem wręcz negatywny. Dotyczące tego problemu badania, m.in. wykonane przez Dymnickiego [1], Langholza i Thiesa [5], Paleologa [6], Ziemińskiego i wsp. [7] wykazały, że określone warunki środowiskowe mogą wzmagać bądź deprecjonować działanie genotypu, a efekt krzyżowania nie jest prostą wypadkową działania czynników genetycznych i środowiska, lecz zachodzących pomiędzy nimi interakcji. Ten fakt musi być brany pod uwagę przy krzyżowaniu, zwłaszcza wtedy, gdy stanowi ono jeden z elementów programu hodowlanego. Ma to m.in. miejsce, w przypadku bydła, w Polsce, gdzie do doskonalenia krajowej rasy czarno-białej i nie tylko, wykorzystywane jest bydło holsztyńsko-fryzyjskie. Uzyskane w Polsce wyniki badań nad krzyżowaniem bydła wykazują zróżnicowanie efektów produkcyjnych u mieszańców w zależności od poziomu produkcyjnego stad, w których były one użytkowane. Badania Filistowicza i wsp. [2] wykonane na populacji liczącej przeszło 10 tys. krów czarno-białych, pochodzących po buhajach tej samej rasy oraz holsztyńsko-fryzyjskich i mieszańcach obydwóch ras, dowiodły istnienia wysoko istotnej interakcji pomiędzy wyróżnionymi genotypami krów a poziomem produkcyjnym stad w zakresie wydajności mleka i tłuszczu. Wykazały one różną reakcję poszczególnych genotypów na zróżnicowane warunki produkcyjne. W stosunku do posiadanego potencjału genetycznego, w niskich poziomach produkcyjnych, efektywniejsza okazała się wydajność krów czystorasowych czarno-białych, natomiast efekt wysokiego udziału w genotypie krów genów rasy holsztyńsko-fryzyjskiej ujawnił się w znaczący sposób dopiero w stadach o poziomie produkcyjnym przekraczającym 5 tys. kg mleka rocznie od krowy. Z uwagi na zasięg krzyżowania bydła w Polsce z rasą holsztyńsko-fryzyjską rozeznanie w produkcyjnych konsekwencjach interakcji genetyczno-środowiskowych, jakie w przypadku dużego zróżnicowania środowiska hodowlanego niewątpliwie ma miejsce, wydaje się potrzebne. W tym kierunku zostały podjęte badania, których wyniki są prezentowane w niniejszej pracy.

EN

The study on the local population of 1402 Black - and White Lowland pure breed cows and crossbreds with different share of Holstein-Friesian genes indicated differentiation of this population in case of herds production level and genetic groups (different share of HF-genes). Better, in low production level (limit value - 4000 kg of milk), compare to crossbreds, the production potential of pure breed cows was realized; in high level crossbreds cows were dominated, especially with high share of genes of Holstein-Friesian breed. The results shows very signifficant interaction (P < 0,001) between cows genotype and herds production level for milk and fat yield.

Słowa kluczowe

PL

wydajnosc tluszczu; bydlo; genotyp; bydlo czarno-biale; poziom produkcyjny stada; hodowla zwierzat; bydlo holsztynsko-fryzyjskie; wydajnosc mleka; interakcja genetyczno-srodowiskowa; mieszance; krzyzowanie zwierzat

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Zootechnika
• Rocznik: 1995
• Tom: 40
• Opis fizyczny: s.57-63,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Juszczak J

• Akademia Rolnicza, Wroclaw

autor

Kuczaj M.

Bibliografia

• [1] Dymnicki E.: Wpływ czynników genetycznych i środowiskowych na użytkowość mleczną krów rasy nizinnej czarno-białej w kolejnych laktacjach w zależności od poziomu produkcji stada. Rozprawy habilitacyjne 8 (1979), IGHZ PAN w Jastrzębcu.
• [2] Filistowicz A., Juszczak J., Szyszkowski L., Kuczaj M.: Prace i Materiały Zootechniczne, 43 (1993), 27-32.
• [3] Juszczak J., Ziemiński R., Urbaniak A.: Rocz. Nauk. Zoot., Monografie i Rozprawy 30 (1991), 33-42.
• [4] Klautschek G.: Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu, Zootechnika XXXVI (1991), 81-87.
• [5] Langholz H.J., Thies C.H.: J. Anim. Breed Genet 104 (1987), 44-52.
• [6] Paleolog J.: Interakcje genetyczno-środowiskowe na przykładzie plenności w modelowych doświadczeniach na Drosophili Melenogaster. Rozprawy Naukowe. AR Lublin (1992).
• [7] Ziemiński R., Juszczak J., Hibner A.: Rocz. Nauk. Zoot., Monografie i Rozprawy 30 (1991), 43-49.