Distribution, breeding density and nest sites of Hawfinches Coccothraustes coccothraustes in the primeval forest of Bialowieza National Park

• Autorzy: Tomialojc L

Warianty tytułu

PL

Rozmieszczenie, gestosc populacji i miejsca legowe grubodziobow w pierwotnym lesie Bialowieskiego Parku Narodowego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Long-term observations (1991-2002) have shown that Hawfinches breed throughout the extensive Białowieża Forest; they are only slightly less numerous in the forest interior than at its edge. Population size, habitat and nest sites were studied in two plots in the species-optimal habitat (continuous oak-lime-hornbeam old-growth). The true breeding density there was 4.0-8.4, reaching as much as 15.2 p/10 ha in some years, while, according to the combined territory-mapping method for the same period, it was, on average, 5.8 pairs/10 ha in oak-lime-hornbeam, 3.3 pairs/10 ha in riparian ash-alder, but less than 0.5 pairs/10 ha in mixed coniferous-deciduous or young deciduous stands (marginal habitats for this species). Being among the most numerous species in the Białowieża Forest bird community, Hawfinches hold small nesting territories that are sometimes loosely grouped. Nests are built at an average height of 18.1 (7-34) m in the tree canopy. Hornbeams are the preferred tree species for nesting in the oak-lime-hornbeam stands (also clumps of mistletoe in the continental maple), while black alders in the riparian woodland. Originally, the Hawfinch must have been a species of old, high forests. Its recent nesting elsewhere — low in bushes or, preferably, along woodland edges — is likely to be a secondarily acquired trait; it could also be due to a bias — Hawfinch nests are more easily discovered in such localities.

PL

Wieloletnie obserwacje (1991-2002) wykazały, że grubodzioby osiedlają się na lęgi na niemal całym obszarze Puszczy Białowieskiej, w odpowiednich biotopach, w środku kompleksu leśnego będąc prawie tak samo licznymi jak w strefie przybrzeżnej (Fig. 1). Gęstość zasiedlenia, sposób zajmowania biotopu i wybór miejsc lęgowych badano szczegółowo na dwóch powierzchniach próbnych (31.5 i 30 ha) wyznaczonych w optymalnym siedlisku gatunku, w pierwotnych i wysokopiennych drzewostanach grądowych. Kontrolowano je prawie co drugi dzień, lokalizując zapewne wszystkie rewiry lęgowe i wykrywając ponad 80% gniazd. Rzeczywista gęstość populacji wynosiła tam 4.0-8.4, a w niektórych latach nawet do 15.2 p/10 ha, podczas gdy niepełne wyniki uzyskane z pomocą kombinowanej metody kartograficznej wynosiły (średnia wieloletnia) 3.9 par/10 ha w starych grądach, 1.6 p/10 ha w łęgach jesionowo-olchowych oraz poniżej 0.1 p/10 ha i nie corocznie w marginalnym dla gatunku środowisku mieszanych borów oraz młodych i średniowiekowych drzewostanów liściastych. Leśne grubodzioby zajmują niewielkie rewiry lęgowe (nie "terytoria") rozmieszczone szeroko ale nie zawsze równomiernie, czasem tworząc luźne skupienia gniazd, najbliższe oddalone 7 m od siebie, choć znacznie bardziej równomiernie niż w mozaikowym krajobrazie Zachodniej Europy. Gnieżdżą się średnio 18.1 (zakres 7-34) m nad ziemią w koronach wielkich i średniej wysokości drzew tworzących sklepienie lasu (Fig. 3). W grądach (Fig. 2) najwięcej gniazd znajdowano w grabach (także kępy jemioły Viscum album są preferowane, zwłaszcza na klonach), podczas gdy w łęgach najczęściej zajmowanym drzewem była olcha. W BNP ujawnia się zupełnie inna wybiórczość gatunku drzewa lęgowego i wysokości gniazdowania od prawidłowości wykazanych dla całego kraju na podstawie materiałów z Ogólnopolskiej Kartoteki Gniazd (Tab. 3). Dowodzi się tu, że grubodziób pierwotnie był gatunkiem lęgowym zwartych i starych lasów liściastych i mieszanych. Jego obecne w innych rejonach kontynentu gniazdowanie albo głównie nisko nad ziemią, albo głównie w strefie brzegowej lasu wydaje się być cechami nasilonymi dopiero wtórnie, a w części nawet wynikiem wypaczonym przez łatwiejsze wykrywanie gniazd niskich i zlokalizowanych na obrzeżach lasów.

Słowa kluczowe

EN

Hawfinch; ornithology; Bialowieza National Park; nest site; population density; primeval forest; Coccothraustes coccothraustes; bird; distribution; habitat choice; breeding density

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 2005
• Tom: 40
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.127-138,fig.,ref.

Twórcy

autor

Tomialojc L

• Natural History Museum of Wroclaw University, Sienkiewicz 21, 50-335 Wroclaw, Poland

Bibliografia

• Bijlsma R. 1979. The ecology of the Hawfinch Coccothraustes coccothraustes on the Zuidwest-Veluwe, with special reference to the breeding biology. Limosa 52: 53-71.
• Bijlsma R. 1998. Breeding biology and population trend of Hawfinches Coccothraustes coccothraustes in Flevoland. Limosa 71:137-148.
• Borowski S., Okołów C. 1988. The birds of the Białowieża Forest. Acta Zool. Cracov. 31: 65-114.
• Cramp S., Perrins C. M. (eds). 1994. The Birds of the Western Palearctic. Vol. VIII. Oxford Univ. Press.
• Dackevich V. A. 1998. [Historical review and some results of ornithological observations in the Bielovezskaya Pushtsha 1945-1985]. Izdat. Vitebskogo Gosud. Universiteta, Vitebsk, 114.
• Dementiev G. P, Gladkov N. A. (eds). 1954. [Birds of Soviet Union], Vol. V. Sovetskaya Nauka, Moskva.
• Faliński J. B. 1986. Vegetation dynamics in temperate forests (Ecological studies in Białowieża Forest). Junk Publ., Dordrecht.
• Flade M. 1994. Die Brutvogelgemeinschaften Mittel- und Norddeutschlands. IHW Verlag, Eching.
• Gavrin V. F. 1953. [Birds of the Bielovezskaya Pushtsha]. Arkhiv zapovedno-okhotnicheskogo khozyaistva "Belovezhskaya Pushtsha".
• Glutz von Blotzheim U. N., Bauer K. 1997. Handbuch der Vögel Mitteleuropas. 14/2. AULA Verlag, Wiesbaden.
• Herroelen P. 1962. De Appelvink Coccothraustes coccothraustes (Linné) in Belgie. Giervalk 52:173-205.
• Jędrzejewska B., Jędrzejewski W. 1998. Predation in vertebrate communities. The Białowieża Primeval Forest as a case study. Springer Verlag, Berlin.
• Knysh N. P 1998. [Some aspects of the Hawfinch biology in forest-steppe of Sumy region, Ukraine]. Berkut 7: 70-81.
• Krüger S. 1982. Der Kernbeisser — Coccothraustes coccothraustes. A. Ziemsen Verlag, Wittenberg-Lutherstadt.
• Kwiatkowska G., Mroczkiewicz D. 1995. [Some aspects of the breeding ecology of the Hawfinch Coccothraustes coccothraustes nesting in a vast orchard]. Roczniki Akad. Roln. Poznań, Ornit. Stosowana 15: 25-34.
• Mountfort G. 1957. The Hawfinch. Collins, London.
• Newton I. 1985. Finches. 2nd ed. Collins, London.
• Pfeifer S., Keil W. 1958. Versuche zur Steigerung der Siedlungsdichte hoehlen- und freibruetenden Vogelarten... Biol. Abhandlungen 15/16:1-52.
• Stone B. H., Sears J., Cranswick P.A., Gregory R. D., Rehfisch M. M., Aebischer N. J., Reid J. B. 1997. Population estimates of birds in Britain and in the United Kingdom. British Birds 90:1-22.
• Tomiałojć L. 1991. Characteristics of old growth in the Białowieża Forest, Poland. Natural Areas Journal (USA) 11: 7-18.
• Tomiałojć L. 2004. Accuracy of the mapping technique for a dense breeding population of the Hawfinch Coccothraustes coccothraustes in a deciduous forest. Acta Ornithol. 39: 67-74.
• Tomiałojć L., Wesołowski T. 1994. Die Stabilität von Vogelgemeinschaften in einem Urwald der gemässigten Zone: Ergebnisse einer 15-jährigen Studie aus dem Nationalpark von Białowieża (Polen). Orn. Beobachter 91: 73-110.
• Tomiałojć L., Wesołowski T. 1996. Structure of primaeval forest bird community during 1970s and 1990s (Białowieża National Park, Poland). Acta Ornithol. 31:133-154.
• Tomiałojć L., Wesołowski T. 2005. The avifauna of Białowieża Forest: a window into the past. British Birds 98:173-228.
• Tomiałojć L., Wesołowski, T., Walankiewicz W. 1984. Breeding bird community of the primaeval temperate forest (Białowieża National Park, Poland). Acta Ornithol. 20: 241-310.
• Wesołowski T, Czapulak A. 1986. [Breeding biology of Blackbird and Song Thrush in Poland — a preliminary analysis of nest cards]. Notatki Ornitol. 27: 31-60.
• Wesołowski T., Tomiałojć L. 1997. Breeding bird dynamics in a primaeval temperate forest: long-term trends in Białowieża National Park (Poland). Ecography 20: 432-453.
• Wesołowski T., Tomiałojć L., Mitrus C, Rowiński P., Czeszczewik D. 2002. The breeding bird community of a primaeval temperate forest (Białowieża National Park, Poland) at the end of the 20th century. Acta Ornithol. 37: 27-45.