EN
Long-term observations (1991-2002) have shown that Hawfinches breed throughout the extensive Białowieża Forest; they are only slightly less numerous in the forest interior than at its edge. Population size, habitat and nest sites were studied in two plots in the species-optimal habitat (continuous oak-lime-hornbeam old-growth). The true breeding density there was 4.0-8.4, reaching as much as 15.2 p/10 ha in some years, while, according to the combined territory-mapping method for the same period, it was, on average, 5.8 pairs/10 ha in oak-lime-hornbeam, 3.3 pairs/10 ha in riparian ash-alder, but less than 0.5 pairs/10 ha in mixed coniferous-deciduous or young deciduous stands (marginal habitats for this species). Being among the most numerous species in the Białowieża Forest bird community, Hawfinches hold small nesting territories that are sometimes loosely grouped. Nests are built at an average height of 18.1 (7-34) m in the tree canopy. Hornbeams are the preferred tree species for nesting in the oak-lime-hornbeam stands (also clumps of mistletoe in the continental maple), while black alders in the riparian woodland. Originally, the Hawfinch must have been a species of old, high forests. Its recent nesting elsewhere — low in bushes or, preferably, along woodland edges — is likely to be a secondarily acquired trait; it could also be due to a bias — Hawfinch nests are more easily discovered in such localities.
PL
Wieloletnie obserwacje (1991-2002) wykazały, że grubodzioby osiedlają się na lęgi na niemal całym obszarze Puszczy Białowieskiej, w odpowiednich biotopach, w środku kompleksu leśnego będąc prawie tak samo licznymi jak w strefie przybrzeżnej (Fig. 1). Gęstość zasiedlenia, sposób zajmowania biotopu i wybór miejsc lęgowych badano szczegółowo na dwóch powierzchniach próbnych (31.5 i 30 ha) wyznaczonych w optymalnym siedlisku gatunku, w pierwotnych i wysokopiennych drzewostanach grądowych. Kontrolowano je prawie co drugi dzień, lokalizując zapewne wszystkie rewiry lęgowe i wykrywając ponad 80% gniazd. Rzeczywista gęstość populacji wynosiła tam 4.0-8.4, a w niektórych latach nawet do 15.2 p/10 ha, podczas gdy niepełne wyniki uzyskane z pomocą kombinowanej metody kartograficznej wynosiły (średnia wieloletnia) 3.9 par/10 ha w starych grądach, 1.6 p/10 ha w łęgach jesionowo-olchowych oraz poniżej 0.1 p/10 ha i nie corocznie w marginalnym dla gatunku środowisku mieszanych borów oraz młodych i średniowiekowych drzewostanów liściastych. Leśne grubodzioby zajmują niewielkie rewiry lęgowe (nie "terytoria") rozmieszczone szeroko ale nie zawsze równomiernie, czasem tworząc luźne skupienia gniazd, najbliższe oddalone 7 m od siebie, choć znacznie bardziej równomiernie niż w mozaikowym krajobrazie Zachodniej Europy. Gnieżdżą się średnio 18.1 (zakres 7-34) m nad ziemią w koronach wielkich i średniej wysokości drzew tworzących sklepienie lasu (Fig. 3). W grądach (Fig. 2) najwięcej gniazd znajdowano w grabach (także kępy jemioły Viscum album są preferowane, zwłaszcza na klonach), podczas gdy w łęgach najczęściej zajmowanym drzewem była olcha. W BNP ujawnia się zupełnie inna wybiórczość gatunku drzewa lęgowego i wysokości gniazdowania od prawidłowości wykazanych dla całego kraju na podstawie materiałów z Ogólnopolskiej Kartoteki Gniazd (Tab. 3). Dowodzi się tu, że grubodziób pierwotnie był gatunkiem lęgowym zwartych i starych lasów liściastych i mieszanych. Jego obecne w innych rejonach kontynentu gniazdowanie albo głównie nisko nad ziemią, albo głównie w strefie brzegowej lasu wydaje się być cechami nasilonymi dopiero wtórnie, a w części nawet wynikiem wypaczonym przez łatwiejsze wykrywanie gniazd niskich i zlokalizowanych na obrzeżach lasów.