Ocena skutecznosci instrumentarium ochrony wod ujmowanych dla celow wodociagowych

• Autorzy: Stachowicz K
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rzeka Rudawa jest źródłem wody pitnej dla Krakowa. Zlewnia tej rzeki (Wyżyna Krakowsko-Częstochowska) posłużyła jako model do oceny zagrożenia jakości wód dorzecza ze strony użytkowników zlewni oraz do oceny skuteczności instrumentarium ochrony wód. Instrumentarium to okazuje się być sprawne w eliminacji zanieczyszczeń punktowych, bardzo mało sprawne w eliminacji zanieczyszczeń rozproszonych i w ogóle niesprawne w eliminacji zanieczyszczeń punktowych, bardzo mało sprawne w eliminacji rolniczych zanieczyszczeń obszarowych. Przedstawiono propozycję niezbędnych zmian w instrumentarium, które ograniczę wpływ zanieczyszczeń na jakość wód ujmowanych dla celów wodociągowych.

EN

The Rudawa-rivers the source used for providing Kraków with potable water. The drainage basin of Rudawa in the Kraków-Częstochowa Upland was taken as a model for appraising the endangerement to the water quality of river-basin by the users of drainage basin and for the analysis of the efficiency of the instrumentarium (assembly of instruments considered as a unit) for water protection which is now operating in Poland. The analysis of physico-geographical conditions and anthropogenic factors in the drainage basin was a background for presentation of the influence of the use of drainage basin on the quality of water. Domestic sewage deriving from the unsewered settlement units, located for the most part, in natural watercourse valleys (Fig. 1) have supplied the greatest pollutant load (Table 1), the presence of numerous email point sources of pollotion, mainly in the upper part of the basin (Fig. 2) equipped with sewage treatment facilities, had a weaker negative influence on the water from Rudawa. Typic2ily agricultural use of the basin was a cause of a strong impact of surface pollution in the period of midwinter thaving weather (Table 2). The quality of water from Rudawa did cot correspoond to the norm in the range of N-NO3, PO4, BZT5 and of the etheric extrsct (Fig. 3). The article contains a short characteristics of legal, economic, technical and social instruments created for protection of water resources in Poland, as well as their efficiency analyzed on the example of the drainage basin of Rudawa-river. Some actions have been proposed which will improve ihe efficiency of the instrumentarium for water protection.

Słowa kluczowe

PL

ochrona wod; zlewnia Rudawy; woda pitna; instrumentarium; wody powierzchniowe; jakosc

• Wydawca: -
• Czasopismo: Człowiek i Środowisko
• Rocznik: 1993
• Tom: 17
• Numer: 2-3
• Opis fizyczny: s.227-244,tab.,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Stachowicz K

• Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Oddzial w Krakowie, 30-107 Krakow, Plac na Stawach 1

Bibliografia

• Atlas miejskiego województwa krakowskiego 1979 Kraków: PAN, Urząd Miasta Krakowa
• Borowiec S., Zabłocki Z. 1990 Czynniki kształtujące chemizm wód powierzchniowych i odcinków drenarskich obszarów rolniczych Polski północno-zachodniej. Materiały z Seminarium „Ochrona wód przed wpływem rolniczych zanieczyszczeń obszarowych". Falenty: IMUZ s. 93-107
• Chmielińska K. 1985 Dependence of the chemical composition of the water in the River Rudawa (Southern Poland) on its flow. - Acta Hydrobiologica 27: 283-297
• Czeppe Z. 15)72 Erozja gleb Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej. Studia Ośrodka Dokumentacji Fizjograficznej 1
• Dynowska J. 1971 Typy reżimów rzecznych w Polsce. Kraków (Zeszyty Naukowe UJ. Prace Geograficzne 28)
• Dynowska J. 1980 Stosunki wodne miejskiego województwa krakowskiego. -Folia Geographica. Seria Geogr.-Phys. 13: 51-66
• Ginsbert-Gebert A. 1991 Podstawy społeczno-ekonomiczne ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego. W: Ekologiczne podstawy gospodarowania środowiskiem przyrodniczym. Wizje - problemy - trudności. Warszawa: SGGW-AR s. 279-291
• Gerlach E. 1979 Ocena wpływu nawożenia mineralnego na zanieczyszczenie wód zlewni Rudawy. Materiały z Konferencji „Rolnicze zagospodarowanie zlewni rzeki Rudawy". Kraków, s. 52-69
• Górka K. 1991 Skuteczność instrumentów ekonomicznych w ochronie wód. Materiały Sympozjum „Ekonomika ochrony wód". Polski Komitt ds. JAWPRC, s. 255-273
• Górka K., Poskrobko B., Radecki W. 1991 Ochrona środowiska. Problemy społeczne, ekonomiczne i prawne. Warszawa: PWE, s. 270
• Heindrich Z., Tabernacki J., Sikorski M. 1984 Miejskie oczyszczalnie ścieków. Warszawa: Arkady
• Hess M. 1967 Klimat terytorium miasta Krakowa. - Folia Geographica. Seria Geogr.-Phys. 1
• Kaleta-Jagiełło E 1990 Prawno-finansowe instrumenty ochrony przyrody. W: Prawne formy ochrony przyrody. Warszawa: SGGW-AR, s. 52-57
• Komornicki T. 1980 Gleby miejskiego województwa krakowskiego. - Folia Geographfica. Seria Geogr.-Phys. 13:67-74
• Medwecka-Kornaś A., Zając A. 1980 Szata roślinna miejskiego województwa krakowskiego. - Folia Geographica. Seria Geogr.-Phys. 13: 75-103
• Ochrona środowiska w Polsce 1991 Informator o przepisach prawnych, procedurach administracyjnych i instytucjach. Red. J. Żurek. Warszawa: IOŚ, s. 63-74
• Pawlik-Dobrowolski J. 1983 Zmiany składu chemicznego wód powierzchniowych pod wpływem zanieczyszczeń obszarowych (Karpaty Zachodnie). Rozprawa habilitacyjna. IMUZ, Falenty
• Polak S., Migała J. 1979 Wpływ aktualnego zagospodarowania zlewni na stan czystości wód rzeki Rudawy. Materiały z konferencji naukowo-technicznej „Rolnicze zagospodarowanie zlewni rzeki Rudawy a jakość jej wód". Kraków, s. 1-51
• Radecki W. 1991a Samorząd terytorialny i prawo wodne. - Aura 12: 27
• Radecki W. 1991b Administracyjne kary pieniężne jako instrument zarządzania jakością wód. Materiały Sympozjum „Ekonomika Ochrony wód". Polski Komitet ds. JAWPRC, s. 275-292
• Radecki W. 1992 Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska. - Aura 2:15
• Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 5 listopada 1991 w sprawie zasad ustanawiania stref ochronnych źródeł i ujęć wody (DzU nr 116 poz. 504)
• Rybicki S. 1979 Rzeka Rudawa jako źródło wody pitnej dla Krakowa. Materiały z Konferencji „Rolnicze zagospodarowanie zlewni rzeki Rudawy a jakość jej wód". Kraków, s. 92-101
• Sommer J. 1991 Prawne uwarunkowania wdrożenia zasad ekologicznych gospodarowania środowiskiem przyrodniczym. W: Ekologiczne podstawy gospodarowania środowiskiem przyrodniczym. Wizje - problemy - trudności. Warszawa: SGGW-AR, s. 293-315
• Stachowicz K 1986 Surface run-off pollution of agricultural basins in the protective zonę of the Dobczyce dam reservoir (the Carpathian Plateau-Poland). - Acta Hydrobiologica 28:21-42
• Stachowicz K. 1992a Podstawy metodyczne dla określenia instrumentów polityki miasta w zakresie strefy ochronnej ujęcia wodociągowego na Rudawie. IGPiK, maszynopis
• Stachowicz K. 1992b Analiza przyczyn małej skuteczności stref ochronnych ujęć wodociągowych oraz kierunki zmian. IGPiK, maszynopis
• Thronson R.E. 1978 Nonpoint Source control guidance. Agricultural activities. Environ. Prot. Agency 440/3-78-001
• Tlałka A. 1967 Chemizm wody rzeki Rudawy i jego zmiany w ciągu roku. - Przegląd Geograficzny 39: 553-576
• Tlałka A. 1970 Obieg wody w zrębowym obszarze wyżynnym i na przykładzie dorzecza Rudawy. Kraków (Zeszyty Naukowe UJ. Prace Geograficzne 24)
• Ziemnicki S. 1968 Melioracja przeciwerozyjna. Warszawa: PWRiLWarszawa: IOŚ, s. 63-74