Ptaki gnieżdżące się w skałach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej

• Autorzy: Skowron B. , Kurek P. , Swieciak T.

Warianty tytułu

EN

Breeding birds in rocks of the Krakow-Czestochowa Upland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono dane o wykorzystywaniu skał jako miejsc odbywania lęgów przez ptaki na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej w ciągu ostatnich 160 lat. Prace opierają się na obserwacjach własnych z lat 1990–2014 oraz na danych z literatury począwszy od 1850 roku. Łącznie w opisywanym okresie udokumentowano lęgi 33 gatunków ptaków, które gnieździły się w skałach na Jurze. Informacje dotyczące niektórych gatunków mają już charakter historyczny. Stwierdzono, że w porównaniu ze środowiskami skalnymi z innych regionów kraju, Wyżyna Krakowsko-Częstochowska wyróżnia się największą liczbą gatunków ptaków wykorzystujących skały jako miejsca wyprowadzania lęgów.

EN

The paper presents data on the rocks in the Kraków-Częstochowa Upland used by birds as breeding grounds during 160 years. The studies are based on the summary of literature information starting from 1850 yr and Authors’ own observations performed in 1990–2014. In total, broods of 33 bird species nesting in Jura rocks have been documented. Information on certain species is of historical value. A few bird species ceased to breed (Monticola saxatilis) or switched to breeding mostly in the anthropogenic landscape (e.g. Phoenicurus ochruros, Corvus monedula, Passer montanus). It has been found that compared to rock habitats from other regions of the country, the Kraków-Częstochowa Upland is distinguished by the largest number of bird species using rocks as breeding sites

Słowa kluczowe

PL

awifauna; ptaki; ptaki legowe; sklad gatunkowy; przeglad gatunkow; gniazdowanie; skaly; Wyzyna Krakowsko-Czestochowska

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2014
• Tom: 70
• Numer: 5
• Opis fizyczny: s.410-422,tab.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Skowron B.

• ul.Źródlana 59, Siedlec, 42-253 Janów

autor

Kurek P.

• Zakład Ekologii, Instytut Botaniki, Polska Akademia Nauk, ul.Lubicz 46, 31-512 Kraków

autor

Swieciak T.

• ul.Kościuszki 116, 42-300 Myszków

Bibliografia

• Bocheński Z. 1966. Uwagi o zbiorze jaj ptasich Kazimierza Wodzickiego (sen.). Acta Zoológica Cracoviensia 11:1-40.
• Bocheński Z. 1977. Przyroda Ojcowskiego Parku Narodowego. Ptaki. Studia Naturae, ser. B, 28: 263-275.
• Bocheński Z., Harmata W. 1962. Ptaki południowego krańca Jury Krakowsko-Wieluńskiej. Acta Zoológica Cracoviensia 7: 483-574.
• Bocheński Z., Oleś T. 1977. Ptaki Ojcowskiego Parku Narodowego. Acta Zoológica Cracoviensia 22:319-371.
• Chmielewski S., Fijewski Z., Nawrocki R, Polak M., Sułek J., Tabor J. Wilniewczyc P. 2005. Ptaki Krainy Gór Świętokrzyskich. Monografia faunistyczna. Bogucki Wyd. Nauk., Kielce-Poznań.
• Ciach M., Kowalski F. 2012. Ptaki środowisk skalnych południowej Polski. Omis Polonica 53: 141-155.
• Dolata P.T., Kamiński P, Winiecki A. 2005. Kawka Corvus monedula w Polsce - przegląd badań. W: Jerzak L, Kavanagh B.P., Tryjanowski P. (red.). Ptaki krukowate Polski. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 65-88.
• Dyrcz A. 1973. Ptaki polskiej części Karkonoszy. Ochrona Przyrody 38: 213-284.
• Głowaciński Z. 2006. Ornitofauna wysokogórska Karpat w kontekście jej zagrożeń i ochrony. Roczniki Bieszczadzkie 14: 145-154.
• Głowaciński Z., Profus P. 1992. Structure and vertical distribution of the breeding bird communities in the Polish Tatra National Park. Ochrona Przyrody 50 (1): 65-94.
• Gorczewski A., Betleja J., Dobosz R„ Hadaś T.B. 2007. Występowanie płomykówki Tyto alba w obiektach sakralnych województwa śląskiego i opolskiego w latach 1998-2003. Kulon 12: 53-71.
• Harmata W. 1981. Obserwacje nad awifauną Ziemi Chrzanowskiej. Studia Ośrodka Dokumentacji Fizjograficznej 8: 233-260.
• Katin E.Y. 1912. Perechen ptic Kieleckoi gubernii. Ornitologiczeskij Vestnik. 3: 229-236.
• Kondracki J. 2009. Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: 252-256.
• Krutikow A. 1967. Ptaki północno-zachodniej części powiatu olkuskiego. Acta Ornithologica 10: 254-265.
• Kurek P. 2007. Znaczenie orzechówki Nucifraga caryocatactes L. dla rozprzestrzeniania leszczyny Corylus avellana L. na Wyżynie Częstochowskiej. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 63 (1): 65-71.
• Kurek P., Ciach M. 2006. Gniazdowanie jerzyka Apus apus na stanowiskach naturalnych w Polsce. Notatki Ornitologiczne 47: 47-53.
• Kurek P., Wiatrowska B. 2014. Naskalne stanowiska mącznicy lekarskiej Arctostaphylos uva-ursi (L.) Spreng. na Wyżynie Częstochowskiej - stan zachowania i zagrożenia. Acta Botánica Silesiaca 10: 179-187.
• Markiewicz J. 1969. Ptaki okolic Częstochowy. Studia i materiały ornitologiczne. Roczniki Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu 4: 23-76.
• Markiewicz J. 1970. Ornitofauna północnej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 26 (1): 34-37.
• Markiewicz J. 1977. Materiały do znajomości awifauny północnej części Wyżyny Krakowsko- - Częstochowskiej. Rocznik Muzeum Okręgowego w Częstochowie. Przyroda 1: 23-53.
• Masłowski M. 1938. Przyczynek do poznania awifauny powiatu Zawiercie. Acta Ornithologica 2: 161-228.
• Mikusek R., Dyrcz A. 2003. Ptaki Gór Stołowych. Notatki Ornitologiczne 44: 89-119.
• Perzanowska J., Grzegorczyk M. (red.) 2009. Obszary Natura 2000 w Małopolsce. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków: 77-88.
• Profus P. 2001. Nagórnik (drozd skalny) Montícola saxatilis. W: Głowaciński Z. (red.). Polska czerwona księga zwierząt. Kręgowce. Wyd. PWRiL, Warszawa: 257-259.
• Sapalski J. 1862. Pogląd na historyą naturalną Gubernii Radomskiej. Kielce.
• Schauer E. 1878. Ueber die Vogelwelt in den Umgebungen von Krakau. Mittheilungen des Ornithologischen Vereines in Wien 5: 59-63.
• Solarz W. 1997. Environmental factors shaping bird communities in quarries. Ochrona Przyrody 54: 141- 153.
• Stolz J.W. 1917. Ornithologische Ausbeute aus Polen im Sommer 1916. Journal für Ornithologie 65: 368-389.
• Stronczyński K., Taczanowski W, Waga A. 1855. Sprawozdanie z podróży naturalistów odbytej w r. 1854 do Ojcowa. Biblioteka Warszawska 2: 142- 172,355-379.
• Szeląg Z. 2000. Materiały do flory Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Fragmenta Floristica et Geobotánica Polonica 7: 93-103.
• Szulc-Olechowa 1964. Nagórnik, Montícola saxatilis w pow. Zawiercie. Notatki Ornitologiczne 5: 18-20.
• Szymczyk A. 1998. Ptaki i obszary ornitologiczne cenne zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Katowickiego. Zarząd Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych. Dąbrowa Górnicza.
• Taczanowski W. 1854. Wiadomość o ptakach i niedoperzach znajdujących się w dolinie ojcowskiej. Biblioteka Warszawska 3: 145-152.
• Taczanowski W. 1882. Ptaki krajowe. Tom 1, 2. Akademia Umiejętności, Kraków.
• Tomek T. 1995. Zmiany w faunie ptaków Ojcowskiego Parku Narodowego. Prądnik. Prace i Materiały Muzeum im. prof. Władysława Szafera 9: 241-250.
• Tomek T. 2005. Ptaki Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. W: Partyka J. (red.). Zróżnicowanie i przemiany środowiska przyrodniczo-kulturowego Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Tom 3 - Suplement. Ojców: 69-79.
• Tomek T. 2008. Ptaki Ojcowskiego Parku Narodowego. W: Klasa A., Partyka J. (red.). Monografia Ojcowskiego Parku Narodowego. Przyroda, Ojców: 433-448.
• Tomiałojć L., Stawarczyk T. 2003. Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. PTPP „pro Natura”, Wrocław.
• Turzański M. 2009. Sowy Strigiformes Ojcowskiego Parku Narodowego. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 28: 75-90.
• Turzański M. 2010. Antropogeniczne zagrożenia ptaków drapieżnych na Wyżynie Krakowskiej. Prądnik. Prace i Materiały Muzeum im. prof. Władysława Szafera 20: 409-426.
• Turzański M., Czuchnowski R. 2008. Wybiórczość siedliskowa ptaków szponiastych Falconiformes i kruka Corvus Corax w Ojcowskim Parku Narodowym. Prądnik. Prace i Materiały Muzeum im. prof. Władysława Szafera 18: 37-52.
• Weiner J. 1967. Lęgowisko jaskółki dymówki, Hirundo rustica L. w skałach. Przegląd Zoologiczny 11: 156-158.
• Wodzicki K. 1850. Systematyczny spis ptaków uważanych w dawnej ziemi krakowskiej. Biblioteka Warszawska 1: 351-364.