On some rare genera of the Carboniferous Cyrtosymbolinae Hupe, 1953 (Trilobita)

• Autorzy: Osmolska H.

Warianty tytułu

PL

O pewnych rzdkich dolno-karbońskich rodzajach Cyrtosymbolinae Hupe, 1953, Trilobita

RU

O nekotorykh redkikh rodakh Cyrtosymbolinae Hupe, 1953 (Trilobita) iz nizhnego karbona

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Five Lower Carboniferous species of Cyrtosymbolinae Hupé, 1953 are redescribed and one new is established. They come from the territory of Eurasia and represent two rare cyrtosymbolinid genera: Weania Campbell, 1963 and Griffithidella Hessler, 1965; one of them is tentatively assigned to the genus Phillibole Richter & Richter, 1937.

PL

Praca niniejsza zawiera redeskrypcję 5 dolno-karbońskich gatunków trylobitów, reprezentujących podrodzinę Cyrtosymbolinae Hupé, 1953: Weania librovitchi (Weber, 1937), W. zarecznyi (Jarosz, 1913), Weania sp., Griffithidella krasnopolskii (Weber, 1937), ?Phillibole cracoviensis (Jarosz, 1913) oraz opis jednego nowego gatunku - Weania anglica n. sp. Materiał (z wyjątkiem W. anglica) pochodzi z kolekcji opracowanych poprzednio przez Jarosza (1909,1913) i Webera (1937). Zarówno rodzaj Weania Campbell, 1963, jak i Griffithidella Hessler, 1965 są dość rzadko reprezentowane w faunie trylobitów karbońskich. Rodzaj Griffithidella był dotychczas cytowany tylko z górnego Kinderhookian do dolnego Osagean Stanów Zjednoczonych (Hessler, 1965; Chamberlain, 1969), zaś rodzaj Weania - z górnego turneju Australii i górnego wizenu Uralu (Campbell, 1963). Przeprowadzona ostatnio przez autorkę rewizja trylobitów dolnego karbonu Eurazji (Osmólska, 1970, w druku) pozwoliła stwierdzić, że oba wymienione rodzaje mają szerszy zasięg geograficzny i stratygraficzny: Griffithidella krasnopolskii (Weber, 1937) występuje w dolnym turneju Kazakstanu, Weania zarecznyi (Jarosz, 1913)- w górnym turneju Polski (region krakowski), W. anglica n. sp. - w środkowym wizenie Anglii, Weania sp. - w dolnym turneju Kazakstanu. Stwierdzono również, że górno-turnejski gatunek ?Phillibole cracoviensis (Jarosz, 1913), z regionu krakowskiego, odbiega dość znacznie od typowych przedstawicieli rodzaju Phillibole Richter & Richter, 1937. Rodzaj ten jest najczęściej obecny w facji łupkowej (goniatytowej), zaś w regionie krakowskim występuje w wapieniach facji koralowo-brachiopodowej. Rewizja wyżej wymienionych materiałów pozwoliła zanalizować pokrewieństwa, łączące omawiane rodzaje z innymi przedstawicielami Cyrtosymbolinae.

RU

В настоящей работе представлена ревизия 5 видов трилобитов из нижнего карбона, принадлежащих к подсемейству Cyrtosymbolinae Нирé, 1953: Weania librovitchi (Weber, 1937), Weania zarecznyi (Jarosz, 1913), Weania sp., Griffithidella krasnopolskii (Weber, 1937), ?Phillibole cracoviensis; (Jarosz, 1913), и описание одного нового вида - Weania anglica n. sp. Работа основана на материале (за исключением W. anglica) из коллекций, исследованных ранее Ярошем (1909, 1913) и Вебером (1937). Род Weania Campbell, 1963, как и род Griffithidella Hessler, 1965, встречается сравнительно редко среди трилобитов карбона. Род Griffithidella до сих пор описывался лишь из отложений интервала: верхний киндерхук - нижний осэдж в Соединенных Штатах (Hessler, 1965; Chamberlain, 1969), а род Weania из верхнего турне Австралии и верхнего визе Урала (Campbell, 1963). Проведенная в последнее время автором ревизия (Осмульска, 1970, в печати) доказывает, что оба упомянутых рода характеризуются более широким географическим и стратиграфическим распространением: Griffithidella krasnopolskii (Weber, 1937) встречается в нижнем турне Казахстана, Weania zarecznyi (Jarosz, 1913) - в верхнем турне Польши (Краковский регион), Weania anglica n. sp. - в среднем визе Англии, Weania sp. - в нижнем турне Казах- стана. Констатировано также, что верхнетурнейский вид ?Phillibole cracoviensis (Jarosz, 1913) из Краковского региона довольно сильно отличается от типичных представителей рода Phillibolc Richter & Richter, 1937. Этот род чаще всего встречается в сланцевой (гониатитовой) фации, а в Краковском регионе распространен в известняках коралло-брахиоподовой фации. Во время ревизии указанных выше материалов удалось также проанализировать сходства, объединяющие описанные роды с другими преставителями Cyrtosymbolinae.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1970
• Tom: 15
• Numer: 1
• Opis fizyczny: p.115-131,fig.,ref.

Twórcy

autor

Osmolska H.

• Palaeozoological Institute, Polish Academy of Sciences, Zwirki i Wigury 93, Warsaw, Poland

Bibliografia

• CAMPBELL, K. S. W. & ENGEL, B. A. 1963. The faunas of the Tournaisian Tulcumba sandstone and its members in the Werrie and Belvue synclines, New South Wales. - J. Geol. Soc. Australia, 10, 1, 55-122, Adelaide.
• CHAMBERLAIN, C. K. 1969. Carboniferous trilobites: Utah species and evolution in North America. - J. Paleont., 43, 1, 41-68, Menasha.
• GANDL, J. 1968. Die Trilobiten im Unterkarbon des Frankenwaldes. - Senckenberg. Lethaea, 49, 1, 39-117, Frankfurt a.M.
• HAHN, G. 1963. Trilobiten der unteren Pericyclus-Stufe (Unterkarbon) aus dem Kohlenkalk Belgiens. Teil 1: Morphologie, Variabilität und postlarvale Ontogenie von Cyrtosymbole (Belgibole) belgica n. sg., n. sp. -Ibidem, 44, 3, 209-249.
• - 1965. Revision der Gattung Archegonus Burmeister 1843 (Trilobita)). -Ibidem, 46, 4/6, 229-262.
• - 1967a. Neue Trilobiten vom Winterberg/Harz (Unter-Karbon). - Ibidem, 48, 2, 163-189.
• - 1967b. Die Gattung Archegonus Burmeister 1843 (Trilobita) im Etroeungt des Morvan (Zentral-Frankreich). - Paläont. Ztschr., 41, 1/2, 91-103, Stuttgart.
• HAHN, G. & HAHN, R. 1967. Zür Phylogenie der Proetidae (Trilobita des Karbons und Perms). - Zool. Beitr., N. F., 13, 2/3, 303-349, Berlin.
• HESSLER, R. R. 1963. Lower Mississippian trilobites of the family Proetidae in the United States, Part I. - J. Paleont., 37, 3, 141-163, Menasha.
• - 1965. Lower Mississippian trilobites of the family Proetidae in the United States, Part II. - Ibidem, 39, 2, 248-264.
• JAROSZ, J. 1909. Fauna wapienia węglowego w okręgu krakowskim. Cz. I: Trylobity. - Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., B, 49, 1-29, Kraków.
• - 1913. Fauna wapienia węglowego w okręgu krakowskim. Trylobity, Cz. II (Fauna des Kohlenkalkes in der Umgebung von Krakau. Trilobiten, II Teil) - Bull. Int. Acad. Sci. Cracovie, Cl. Sci. Math.-Nat., B, 4, 160-182, Cracovie.
• OSMÓLSKA, H. 1962. Famennian and Lower Carboniferous Cyrtosymbolinae (Trilobita) from the Holy Cross Mountains, Poland (Cyrtosymbolinae (Trilobita) z famenu i dolnego karbonu Gór Świętokrzyskich). - Acta Palaeont. Pol., 7, 1/2, 53-222, Warszawa.
• - 1968. Contributions to the Lower Carboniferous Cyrtosymbolinae, Trilobita (Dolno-karbońskie Cyrtosymbolinae, Trilobita). - Ibidem, 13, 1, 119-150.
• - 1970. Revision of non-cyrtosymbolinid trilobites from the Tournaisian-Namurian of Eurasia. - Palaeont. Pol., 23, Warszawa (In press).
• REED, F. R. C. 1943. The genera of British Carboniferous Trilobites. - Ann. Mag. Nat. Hist., 10, 11, 61, 54-65, London.
• RICHTER, R., RICHTER, E. & STRUVE, W. 1959. Family Proetidae Salter. In: R. C. Moore (ed.), Treatise on Invertebrate Paleontology, Part O: Arthropoda 1, 0382-0398, Kansas Univ. Press.
• WEBER, V. N. 1937. Trilobity kamennougolnych i permskich otloženij SSSR. Kamennougolnye trilobity. - Monogr. Paleont. SSSR, 71, 1, Leningrad-Moskva.
• WOODWARD, H. 1883-1884. A monograph of British Carboniferous trilobites.- Palaeont. Soc., 1-86, London.