EN
Introduction. Intake of wild growing edible mushroom in selected regions of Europe (especially East and Central Europe) is significant. Additionally, mushrooms are able to accumulation many times higher amounts of nutritional and toxic elements than plants, therefore knowledge on their concentration levels and changes in their content is important for human health. Material and methods. Eleven biologically important (Ca, Co, Cu, Fe, K, Mg, Mn, Na, Ni, Sr, Zn) and five toxic elements (Al, Ba, Cd, Fig, Pb) were determined in twenty three fruiting bodies of edible wild growing mushroom species. The tested mushroom species: were collected from selected places located practically throughout Poland. Efficiency of element accumulation in mushrooms and soils were analysed by flame atomie absorption spectrometry (FAAS) and atomie emission spectrometry (AES). Results. The highest concentrations for K, Mg, Na, Zn and Fe and significantly lower concentrations of Ba, Cd, Co, Hg, Ni, Pb and Sr were observed. Additionally, significant lower accumulations of elements by the lamellar were found in comparison to the tubular fungi. Conclusion. Based on presented results in our opinion an occasional intake of the analysed mushrooms is not dangerous to humans. Of course, some toxic elements (Hg or Pb) are accumulated in human organs, but these elements are provided also with other foodstuffs (vegetables, fruits, meat) or drinks.
PL
Wprowadzenie. Spożycie dziko rosnących grzybów w wybranych regionach Europy (szczególnie wschodniej i centralnej) jest znaczące. Ponadto grzyby są zdolne do pobierania znacząco większych ilości pierwiastków zarówno odżywczych, jak i toksycznych, dlatego wiedza dotycząca poziomu ich stężeń oraz zmian w ich zawartości jest ważna dla ludzkiego zdrowia. Materiał i metody. W owocnikach 23 dziko rosnących gatunków grzybów jadalnych oznaczano 11 pierwiastków biologicznie istotnych (Ca, Co, Cu, Fe, K, Mg, Mn, Na, Ni, Sr, Zn) oraz 5 toksycznych (Al, Ba, Cd, Hg, Pb). Badane grzyby pobierano z wybranych miejsc zlokalizowanych na terenie niemalże całej Polski. Efektywność akumulacji pierwiastków w grzybach oraz w glebach analizowano metodami atomowej spektrometrii absorpcyjnej z atomizacją w płomieniu (FAAS) oraz atomowej spektrometrii emisyjnej (AES). Wyniki. Największymi stężeniami wyróżniały się: K, Mg, Na, Zn i Fe, natomiast istotnie mniejszymi: Ba, Cd, Co, Hg, Ni, Pb oraz Sr. Ponadto stwierdzono istotnie mniejszą akumulację pierwiastków przez grzyby blaszkowate względem owocników grzybów rurkowych. Wnioski. Biorąc pod uwagę prezentowane wyniki, można stwierdzić, że sporadyczne spożywanie badanych gatunków grzybów nie jest niebezpieczne dla człowieka. Oczywiście metale ciężkie, jak choćby Pb czy Hg są gromadzone w ludzkich organach, ale wymienione pierwiastki są także dostarczane z innym pożywieniem (warzywa, owoce, mięso) czy napojami.