Wykorzystanie technik GIS do oceny zagrożenia erozją wodną na przykładzie rolniczej zlewni potoku Mątny w Beskidzie Wyspowym

• Autorzy: Ryczek M. , Boron K. , Klatka S. , Kruk E.

Warianty tytułu

EN

Use of GIS technics for evaluation of water erosion threat on example of the Matny river basin in the Beskid Wyspowy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki oceny potencjalnego zagrożenia erozją wodną zlewni potoku Mątny, położonej w Beskidzie Wyspowym, przy użyciu modelu USLE z zastosowaniem technik GIS. Zlewnia ma powierzchnię 1,36 km2. Średnia wysokość zlewni osiąga 587,0 m npm. Śred¬ni spadek zlewni wynosi 15,49%. Jest zlewnią rolniczą, w znacznej części wykorzystywaną pod grunty orne - 56,62%, lasy zajmują niewielką powierzchnię - 7,35%. Największe zagrożenie ero¬zją wodną występuje na gruntach ornych, o dużych spadkach, o niewłaściwym kierunku uprawy. Obliczona łączna potencjalna wielkość rocznej straty gleby na terenie zlewni wynosi 1741,1 Mg, co w przeliczeniu na 1 ha daje średnią wartość dla całej zlewni 12,802 Mg, a to klasyfikuje badaną zlewnię jako średnio zagrożoną - IV klasa, w 6-stopniowej skali zagrożenia erozją wodną.

EN

The results of evaluation of potential water erosion threat in the Mątny stream basin, located in the Beskid Wyspowy, using the GIS techniques were presented in the work. The area of basin is 1,36 km2. Mean height of basin amounts 587,0 m asl. Mean basin slope is 15,49%. The Mątny stream basin is the basin of agricultural use, where share of arable lands is 56,62%, while forests occupy 7,35%. The highest threat of water erosion occurs on arable lands with high slopes and un¬suitably direction of cultivation. Calculated total potential amount of yearly soil loss on the area of investigated basin is 1741,1 Mg, what gives mean value for 1 ha of area for the whole basin 12,802 Mg. This is the value which classifies investigated basin to IV class (mean) in six-degree scale of water erosion threat.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Rolnictwo
• Rocznik: 2010
• Tom: 96
• Opis fizyczny: s.163-173,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Ryczek M.

• Katedra Rekultywacji Gleb i Ochrony Torfowisk, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Kraków

autor

Boron K.

autor

Klatka S.

autor

Kruk E.

Bibliografia

• Arnoulds H.M.J., 1977. Methodology used to determine the maximum potential average annual soil loss due to sheet and rill erosion in Morocco, [w:] Assesing Soil Degradation. FAO Soils Bulletin 34, Rome: 39-48.
• Atlas klimatu Polski., 2005. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa.
• Górski D., Banasik K., 1992. Rozkłady prawdopodobieństwa erozyjności deszczy dla Polski południowo-wschodniej. Zesz. Nauk. AR Kraków, Sesja Naukowa 35, 271: 125-131.
• Gumiński R., 1948. Próba wydzielenia dzielnic rolniczo-klimatycznych w Polsce. Przegląd Meteorologiczny i Hydrologiczny, 1: 7-20.
• Józefaciuk A., Józefaciuk C., 1995. Erozja agroekosystemów. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.
• Koreleski K., 1992. Próby oceny natężenia erozji wodnej. Zesz. Nauk. AR im. H. Kołłątaja w Krakowie, Sesja Naukowa, z. 35: 25-32.
• Licznar P., 2005. Ocena możliwości stosowania sztucznych sieci neuronowych dla określenia średniej rocznej wartości wskaźnika erozyjności deszczy. Acta Agrophisica, 5 (1): 65-74.
• Loureiro N.S., Coutinho M.A., 1995. Rainfall changes and rainfall erosivity increase in the Algarve (Portugal). Catena, 24 (1): 55-67.
• Marks R., Müller M.J., Leser H., Klink H.J., 1989. Anleitung zur Bewertung des Leistungsvermögens des Landschaftshaushaltes (BA LVL). Forschungen zur Deutschen Landeskunde Band 229, Zentralaussuss für deutsche Landeskunde, Selbstverlag, Trier.
• Mc Cool D.E., Foster G.R., Mutchler C.K., Meyer L.D., 1989. Revised slope length factor for the Universal Soil Loss Equation. Trans. ASAE, 32: 1571-1576.
• Patriche C.V., Capatena V., Stoica D.L., 2006. Aspects regarding soil erosion spatial modeling using the USLE/RUSLE within GIS. Geographia Technica, no. 2: 87-97.
• Renard K.G., Foster G.R., Weesies G.A., Porter J.P., 1996. RUSLE: Revised Universal Soil Loss Equation. Journal of Soil and Water Conservation, 46(1): 30-33.
• Renard K.G., Foster G.R. Weesies G.A. McCool D.K., Yoder, D.C., 1997. Predicting soil erosion by water: a guide to conservation planning with the revised Universal Soil Loss Equation (RUSLE). USDA, Agricultural Handbook, 703.
• Wiliams R., Berndt H., 1972. Sediment and yield computed with universal equation. Journal of Hydraulics Engineering Division ASCE, 98: 2087-2098.

Uwagi

PL