Badania przeprowadzone w 72 wsiach położonych w różnych regionach Polski wykazały, że w latach 1992-1994 umocnił się i rozwinął samorząd mieszkańców, a rada sołecka stanowiła ważne ogniwo pomocnicze samorządu gminy. W radach sołeckich działa ok.207 tys. osób, a skład każdej rady - zależy od wielkości wsi, prowadzonych inwestycji oraz aktywności mieszkańców w pracy na rzecz środowiska i wynosi od 4 do 10 osób (średnio 5,3). Członkowie rad sołeckich są bardziej wykształceni niż przeciętnie mieszkańcy wsi. Wśród nich 75% stanowią rolnicy, a w grupie nierolników najliczniej są reprezentowani nauczyciele, rzemieślnicy i emeryci. Głównym zadaniem rad sołeckich jest organizowanie razem z sołtysem czynów społecznych i innych zadań ważnych dla życia wsi. Działalność rady jest skoncentrowana na realizacji inwestycji komunalnych (wodociągi, linie telefoniczne, gazociąg, oczyszczalnia ścieków), a w dalszej kolejności na sprawach infrastruktury społecznej, pomocy socjalnej i życiu kulturalnym wsi. Barierami w pracy rad sołeckich są ogólne trudności życia gospodarczego wsi (niskie dochody, bezrobocie) i zniechęcenie ludzi do pracy społecznej, a ponadto skromne uprawnienia tych ciał samorządowych w relacji z gminą. Dotyczy to zarządzania mieniem komunalnym, prowadzenia inwestycji dofinansowywanych przez gminę i organizowania życia kulturalnego. Sołectwo nie ma osobowości prawnej i własnego budżetu, a przy pomocy środków społecznych, składkowych czy incydentalnie otrzymywanych subwencji od sponsorów - nie wiele można zdziałać, pomimo ogromnych potrzeb. W związku z tym samorządy mieszkańców na terenach wiejskich powinny otrzymywać większe niż dotychczas wsparcie ze strony gmin, sejmików samorządowych, organizacji rolniczych, społecznych i politycznych. Działania sołtysa i rady sołeckiej powinny być postrzegane jako trwały element samorządności lokalnej, która dla wielu działaczy terenowych nadal zaczyna się na szczeblu gminy.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.