Celem pracy było zbadanie, w jakim stopniu stres transportowy i adaptacyjny wpłynął na kształtowanie się populacji limfocytów T, B, T-helper i T-suppressor we krwi obwodowej cieląt. Badania wykonano na cielętach, mieszańcach hf x cb, w wieku 3 tygodni, w 6 seriach: bezpośrednio przed transportem, 24 i 72 godziny oraz 7, 14, 21 dni po transporcie i umieszczeniu ich w nowych warunkach środowiskowych. Oznaczono stężenie kortyzolu i glukozy, wykonano rozmaz krwi obwodowej oraz oznaczono liczbę erytrocytów, leukocytów, limfocytów, a także liczbę hematokrytową i stężenie hemoglobiny. Metodą immunofluorescencji pośredniej różnicowano limfocyty na limfocyty: T, B, T-helper i T-suppressor. Wykazano, że po transporcie znacząco zmniejszała się liczba limfocytów T i В we krwi cieląt. Spadek liczby komórek T trwał 24 godz., a komórek В - 7 dni. Stabilizacja liczby limfocytów T nastąpiła 72 godz. po transporcie, natomiast limfocytów В po 14 dniach, jednak w obu przypadkach liczba komórek we krwi cieląt była niższa niż w dniu rozpoczęcia badań. 24 godz. po transporcie we krwi transportowanych cieląt nastąpił wzrost liczby limfocytów CD4, z jednoczesnym spadkiem liczby komórek CD8.
Transport oraz adaptacja do nowych warunków środowiskowych należą do podstawowych czynników stresogennych, usposabiających do zachorowań i upadków wszystkich gatunków zwierząt hodowlanych. Analiza poziomu kortyzolu pozwala na ocenę intensywności przebiegu reakcji stresowej jako skutku negatywnego oddziaływania środowiska zewnętrznego na organizm. Stężenie kortyzolu we krwi oraz 11.17 DOA w kale uzyskanym od bydła i owiec po transporcie było istotnie wyższe (p≤0,05), w porównaniu do wartości uzyskanych przed transportem zwierząt. W okresie adaptacji zwierząt do nowych warunków środowiska hodowlanego istotnie wyższe wartości (p≤0,05) poziomu kortyzolu oraz 11.17 DOA obserwowano także w 9 oraz 14 dniu po transporcie. Uzyskane wyniki sugerują istotny wpływ stresu związanego z transportem oraz adaptacją przeżuwaczy na homeostatyczne mechanizmy organizmu, co wyraża się wzrostem sterydowych hormonów nadnerczowych. Obserwowany wzrost poziomu 11.17 DOA w kale, istotnie skorelowany z poziomem kortyzolu we krwi, stwarza nieograniczone możliwości analizy dobrostanu zwierząt w określonych środowiskach hodowlanych, bez dodatkowych zabiegów manipulacyjnych, mogących wpływać na zwiększenie intensywności reakcji stresowej u zwierząt.
Intensive culture of two-year-old carp, using a diet with elevated content of fats or carbohydrates causes highly statistically significant increase of cortisol and triglycerides in the blood of both feeding groups and statistically significant decrease in glucose level in the fish fed with high-carbohydrate diet.