Wyniki wyszukiwania - AGRO

1

Planowanie przestrzenne na poziomie lokalnym

100%

Topczewska T.

Człowiek i Środowisko

|

2000

|

tom 24

|

nr 3

295-303

W Instytucie Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej w latach 1998-2000 prowadzono badania i studia koncepcyjne dotyczące planowania przestrzennego na poziomie lokalnym (w ramach problemu badawczego nr 1„System studiów i planów zagospodarowania przestrzennego po reformie administracyjnej państwa") . Ich celem była weryfikacja systemu planowania miejscowego oraz rozwój metodyki. Przedmiotem badań były dwa podstawowe dokumenty planistyczne gminy, sporządzane zgodnie z ustawą z 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym, tj. studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Analizowano również potrzeby i zasady opracowywania planów zagospodarowania przestrzennego dla obszaru metropolitalnego oraz powiatu - nowej jednostki terytorialnej. W świetle doświadczeń praktycznych planowania miejscowego z ostatnich lat oraz rysujących się nowych jakościowo uwarunkowań planowania przestrzennego w Polsce po 2000 r. (państwo zdecentralizowane, demokratyczne, o rozwiniętej gospodarce rynkowej, w strukturach Unii Europejskiej) uznano, że - niezależnie od nowelizacji - potrzebna jest poważna rekonstrukcja ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym. Najważniejsze generalne wnioski autorów pracy są następujące: 1. System planowania na poziomie gminy powinien obejmować dwa rodzaje planów (o różnej szczegółowości ustaleń, obowiązywalności wobec osób prawnych i fizycznych, a tym samym różnych skutkach finansowych i prawnych oraz procedurze sporządzania): - dla obszaru całej gminy i zespołu gmin - plan struktury, opracowywany przy zastosowaniu reguł planowania strategicznego i w powiązaniu z planowaniem społeczno-gospodarczym, w którym wyznaczane są: strefy o zróżnicowanych standardach (obowiązujące w celu ochrony interesów publicznych), obszary skoncentrowanych działań inwestycyjnych (obszary strategiczne), granice obszarów do objęcia planami miejscowymi (ze wskazaniem sposobu działań); - dla obszarów uruchamianych przez gminę pod procesy inwestycyjne (związane z realizacją nowej zabudowy lub odnową istniejącego zagospodarowania) - plany miejscowe, będące podstawowym instrumentem realizacji. 2. Obszar metropolitalny, który tworzy duże miasto i otaczające go gminy, powinien stanowić jedność funkcjonalną i instytucjonalną. Powinny być ustawowo określone kompetencje odnośnie zarządzania tymi obszarami. W celu sterowania rozwojem przez władze szczebla metropolitalnego powinny być opracowywane zintegrowane plany rozwoju społeczno-gospodarczego, wykorzystujące elementy metodyki zarówno planowania regionalnego, jak i lokalnego. 3. Aby skutecznie zarządzać powiatem, samorząd powinien dysponować planem rozwoju społeczno-gospodarczego i przestrzennego o cechach planu struktury, a także tworzyć plany sektorowe (branżowe). 4. W celu efektywnego zarządzania na różnych poziomach niezbędne jest skoordynowanie dokumentów planistycznych. Plany struktury i plany miejscowe powinny być współzależne co do treści ustaleń i w stosunku do planu zagospodarowania przestrzennego województwa oraz polityki przestrzennego zagospodarowania kraju. Niezbędna jest hierarchiczność ustaleń planów, a jednocześnie uwzględnianie suwerenności władz na różnych poziomach zarządzania i planowania, co można osiągnąć dzięki negocjacyjnemu sposobowi dochodzenia do decyzji.

2

Spoleczne podstawy planowania przestrzennego

63%

Miazga M.

Człowiek i Środowisko

|

1994

|

tom 18

|

nr 3

337-354

Wszelkie wizje przyszłości można sprowadzić do dwóch aspektów: społecznego i przestrzennego, ponieważ określają one jakieś składniki ludzkiego szczęścia oraz odpowiednie ku temu miejsce. W rozważaniach nad istotą planowania przestrzennego nie można zatem pominąć aspektów społecznych. Planowanie przestrzenne jest płaszczyzną społecznego współdziałania, procesem kształtowania środowiska, tworzeniem koncepcji opartych na ogólnych wizjach przyszłości, dobra wspólnego, ładu przestrzennego i wreszcie stanowieniem aktu normatywnego zapewniającego ludziom prawa czynne i bierne.

3

System studiow i planow zagospodarowania przestrzennego po reformie administracyjnej panstwa

63%

Wysocka E.

Człowiek i Środowisko

|

2000

|

tom 24

|

nr 3

281-293

W Instytucie Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej w ramach działalności statutowej podjęto prace nad określeniem systemu studiów i planów zagospodarowania przestrzennego odpowiadającego aktualnym wymaganiom. Podstawy metodyczne planowania przestrzennego wynikają z jego istoty, cech przedmiotu i podmiotu planowania oraz przyjętego założenia jedności merytorycznej i metodycznej, opartej o paradygmat zrównoważonego rozwoju. Działalność planowania przestrzennego konkretyzuje się na trzech poziomach funkcjonowania państwa, tj. krajowym, regionalnym i lokalnym. Na poziomie krajowym eksponowane są elementy zagospodarowania przestrzennego decydujące o spójności państwa unitarnego i o charakterze współpracy międzynarodowej. Poziom regionalny wydobywa swoiste cechy poszczególnych obszarów kraju, wskazując na zróżnicowane przestrzennie ograniczenia i predyspozycje rozwoju. Na poziomie lokalnym tworzone są podstawy merytoryczne i formalno-prawne realizacji przedsięwzięć przewidywanych na wszystkich poziomach planowania przestrzennego. Te trzy poziomy planowania przestrzennego mają w stosunku do siebie charakter komplementarny, tworząc razem układ zhierarchizowany bez wzajemnego, arbitralnego podporządkowania. Głównym podmiotem planowania przestrzennego są samorządy terytorialne reprezentujące społeczeństwo na właściwych im poziomach, zgodnie z przyznanymi im kompetencjami. Gwarantem spójności merytorycznej i metodycznej planowania przestrzennego jest wypracowana i sprawdzona w praktyce metoda zintegrowanego planowania strategicznego. Przesłanek do doskonalenia planowania przestrzennego dostarczyły doświadczenia nad opracowaniem kolejnych koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju, analiza studiów zagospodarowania przestrzennego 49 województw oraz literatura przedmiotu. Podstawowym założeniem systemu planowania przestrzennego jest spójność planów ze strategiami rozwoju traktowanymi jako założenia społeczne i gospodarcze oraz obligatoryjność planowania przestrzennego na każdym poziomie samorządu terytorialnego oraz administracji rządowej na szczeblu centralnym. Za podstawowe elementy systemu uznano: koncepcję polityki przestrzennego zagospodarowania kraju oraz plany zagospodarowania przestrzennego województw, powiatów i gmin, przyjmując ujednoliconą nazwę wszystkich dokumentów. W systemie planowania przestrzennego zakłada się niezbędny zakres unifikacji opracowań planistycznych, co dotyczy wszystkich poziomów planowania. Struktura zapisu opracowań przewiduje podział na: uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne, cele strategiczne oraz główne kierunki i instrumenty polityki przestrzennej. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa ma charakter planu struktury. Cechą tego planu jest wysoki stopień generalizacji i rezygnacja ze ścisłych odniesień topograficznych. Plan struktury uwzględnia główne elementy zagospodarowania przestrzennego, eksponując ich wzajemne relacje. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa jest wykładnią polityki przestrzennej państwa i województwa, wyprowadzonej ze strategii rozwoju kraju i regionu, stanowiących jego założenia. Kategorie strategiczne powinny być przełożone na odpowiednie zasady kształtowania zagospodarowania przestrzennego. Plan zagospodarowania przestrzennego powiatu powinien mieć charakter planu przeznaczenia terenu na rzecz dziedzin należących do kompetencji samorządu powiatowego. W stosunku do planu zagospodarowania przestrzennego województwa pełni on funkcję konkretyzacji jego ustaleń, a w stosunku do gmin ma charakter koordynacji funkcjonalno-przestrzennej wspólnych przedsięwzięć ponadlokalnych, podejmowanych na tym poziomie przez gminy. Plan zagospodarowania przestrzennego gminy jest najbardziej kompleksowym ujęciem zagospodarowania przestrzennego określającym formy kształtowania środowiska człowieka. Jest to miejsce realizacji wszystkich przedsięwzięć objętych programami: rządowymi, wojewódzkimi, powiatowymi i programami własnymi gmin. Szczegółowość opracowania planu musi odpowiadać wymaganiom określenia warunków lokalizacji inwestycji. Plan ten określa więc użytkowanie i wykorzystanie terenu. Projekt nowej ustawy nie proponuje spójnego, jednolitego systemu planowania przestrzennego, traktując poszczególne opracowania indywidualne, co ilustrują ich różne nazwy. W projekcie nie uwzględniono również wymagań i zasad zintegrowanego planowania strategicznego, które jest odpowiedzią na współczesne wymagania pluralizmu demokratycznego i otwartej gospodarki rynkowej.

4

Struktury i przeplywy informacji przyrodniczej dla potrzeb planowania przestrzennego.

63%

Kistowski M.

Człowiek i Środowisko

|

2003

|

tom 27

|

nr 1-2

83-96

Kryzys polskiego planowania przestrzennego, rysujący się wyraźnie od polowy lat 90. XX wieku jest nie tylko efektem wadliwych uregulowań prawnych i źle realizowanej samorządności lokalnej, ale także nieuporządkowana struktur informacji służących temu planowaniu oraz barier w przepływach tych informacji. Teza ta została potwierdzona głównie przykładami dotyczącymi informacji przyrodniczej, dotyczącej stanu i przekształceń naturalnych elementów środowiska geograficznego. Dostęp do tej informacji ma podstawowe znaczenie dla poprawy systemu planowania przestrzennego w Polsce - poprawy, która harmonizowałaby silniej rozwój antropogenicznych struktur przestrzennych ze strukturą i funkcjonowaniem środowiska przyrodniczego i która służyłaby lepiej realizacji konstytucyjnej zasady zrównoważonego rozwoju. Pozornie wydaje się, że wysokie tempo przyrostu ilości informacji przestrzennej, w tym przyrodniczej, przy równoczesnym upowszechnieniu numerycznego zapisu tej informacji (najczęściej przy użyciu systemów informacji geograficznej - GIS), notowane po 1990 roku, powinno sprzyjać udoskonalaniu systemu planowania przestrzennego. Często dzieje się jednak odwrotnie. Informacja, stając się „towarem" wysoce pożądanym, jednocześnie staje się droższa i paradoksalnie, maleje dostępność do niej, co zaprzecza zdroworozsądkowym mechanizmom wolnego rynkui postępującej globalizacji. Z jednej strony obserwujemy procesy pozytywne, jak wypracowanie nowego standardu map topograficznych (1992) i upowszechnienie ich realizacji w postaci numerycznej (GIS) oraz łatwy dostęp do nich po niskiej cenie, z drugiej stawiane są bariery, cenowe lub techniczne, w dostępie do wielu informacji niezbędnych dla planowania przestrzennego. Wiarygodność, kompletność, aktualność, dostępność i forma wielu danych pozostawia wiele do życzenia. Wdrożenia nie może doczekać się realizowany od kilku lat projekt Krajowego Systemu Informacji Przestrzennej, którego funkcjonowanie mogłoby wydatnie wspomóc działanie systemu planowania przestrzennego. Niezadowalający stan uporządkowania oraz transformacji informacji przestrzennej z miejsc jej tworzenia do miejsc wykorzystania wymaga pilnej poprawy. Jest ona jednym z podstawowych warunków usprawnienia polskiego planowania przestrzennego oraz jego silniejszego oparcia na uwarunkowaniach ekofizjograficznych. Niezbędna jest poprawa regulacji prawnych w zakresie udostępniania danych, standaryzacja metod ich gromadzenia i przetwarzania, zwiększenie racjonalności finansowania, rozpoczęcie realizacji nowych produktów numerycznej kartografii środowiskowej, takich ja mapy: geomorfologiczne (dynamiczne), biotopoklimatyczne, geoekologiczne. Należy także rozważyć utworzenie ośrodka gromadzącego informacje o źródłach danych oraz pomocnego w udostępnianiu, analizowaniu i wykorzystaniu informacji, wzorowanego np. na amerykańskim National Center for Geographical Information & Analysis.

5

Systemy planowania przestrzennego wybranych krajow europejskich

63%

Dembowska Z.

Człowiek i Środowisko

|

2000

|

tom 24

|

nr 3

305-318

Proces przystosowywania Polski do wejścia do Unii Europejskiej wiąże się z wpływem planowania przestrzennego na gospodarkę kraju. Powinno ono wspomagać rozwój kraju, ochraniając jednocześnie środowisko przyrodnicze i dziedzictwo kulturowe. W ustawie z 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym planowanie przestrzenne jako pojęcie nie występuje. Było to przedmiotem krytyki specjalistów i przyczyną podjęcia prac nad aktualizacją ustawy. Doświadczenia krajów UE i wytyczne Komitetu Europejskiego powinny służyć jako materiał doradczy do formułowania zasad nowej ustawy. IGPiK podjął badania nad wytycznymi UE do kształtowania przestrzeni europejskiej i nad systemami planowania przestrzennego wybranych krajów UE. Do analizy porównawczej przyjęto systemy planowania następujących krajów: Francji, Holandii, Republiki Federalnej Niemiec i Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. W każdym z krajów przedstawiono: - dane ogólne, strukturę państwa i administracji, - zasady działania planowania przestrzennego, w tym rodzaje planów, - podstawy prawne planowania przestrzennego. Omówiono również problemy i trudności w funkcjonowaniu systemów planowania przestrzennego. Przytoczono dla każdego z krajów przykłady opracowań planistycznych. Rozważania nad systemami planowania przestrzennego zakończono charakterystyką porównawczą tych systemów oraz sformułowano sugestie odnośnie zmian w aktualizowanej ustawie o planowaniu przestrzennym. Wyróżniono następujące problemy, które charakteryzują poszczególne systemy planowania przestrzennego: 1) jego cele i funkcje 2) ogólną strukturę 3) politykę państwa jako czynnik wiodący 4) podejście do centralizacji i decentralizacji w planowaniu przestrzennym 5) cechy, jakie powinny charakteryzować planowanie przestrzenne. Ad. 1. Wszystkie kraje uznają, że głównym celem planowania przestrzennego jest uzyskiwanie zrównoważonego rozwoju. Ad. 2. Wszystkie systemy są podporządkowane hierarchicznie układom administracyjnym z różnym stopniem centralizacji kompetencji. Ad. 3. Polityka krajowa ma decydujący wpływ na zasady kształtowania przestrzeni. Ad. 4. Wiele z badanych krajów dąży ostatnio do wdrożenia decentralizacji planowania przestrzennego, ale na przeszkodzie staje globalizacja rozwiązań technicznych i konflikty interesów. Ad. 5. Uważa się, że plany przestrzenne powinno cechować: - podejście demokratyczne, partycypacyjne - działanie interwencyjne - przesłanki do podejmowania decyzji - charakter strategiczny przy selektywności problemów i dostosowaniu do potrzeb inwestycyjnych. Z przeprowadzonej analizy 4 systemów planowania przestrzennego i zgłaszanych wniosków ich doskonalenia sformułowano zasady polskiego systemu planowania przestrzennego. Powinien on posiadać następujące cechy: 1) strukturę całościową - od planowania kraju, poprzez regiony, do planów lokalnych 2) właściwe instrumenty prawne dla każdego z poziomów 3) plan długookresowy struktury funkcjonalno-przestrzennej. Jako przedmiot analizy II etapu prac nad systemami planowania przestrzennego krajów UE wybrano plan struktury funkcjonalno-przestrzennej, tj. we Francji - schema directeur, a w Wielkiej Brytanii - structure plan. Dla wszystkich analizowanych w I części krajów ustalono: 1/jaki jest cel opracowywania planów struktury, 2/ z jakich części tekstowych i graficznych składa się, 3/ co się w tych planach ustala, 4/ jakiego obszaru dotyczą, 5/ jakie są wiodące problemy rozwiązywane w tych planach. Na podstawie legend występujących w opracowaniach mapowych ustalono treść tych planów i sposób zapisu. Wykorzystano te same plany, które analizowano w I części zapisów, wyróżniając: granice, obszary, tereny, punkty, linie. Przeprowadzona analiza pozwoliła na wyciągnięcie wniosków co do roli i treści planów struktury funkcjonalno-przestrzennej. Są one następujące: - Wszystkie kraje uznają potrzebę opracowywania długookresowych planów struktury funkcjonalno-przestrzennej - Do najważniejszych zadań tych planów należy: - ochrona walorów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego - ustalenie systemu osadniczego - zbudowanie głównego systemu transportu i infrastruktury technicznej - zabezpieczenie potrzeb turystyki i rekreacji. Wskazana powyżej treść planów stanowi bazę występującą powszechnie, na której tle opracowuje się rozwiązania problemowe o większej szczegółowości.

6

Opracowania ekofizjograficzne

63%

Stala Z.

Człowiek i Środowisko

|

2001

|

tom 25

|

nr 2

217-229

Obecna sytuacja prawna opracowań ekofizjograficznych skłania do większego zainteresowania się tymi dokumentami sporządzanymi na potrzeby planowania przestrzennego. Pod koniec 2000 r. przywrócona została opracowaniom ekofizjograficznym odpowiednia ranga i znaczenie. Znalazły one ponownie umocnienie prawne za sprawą odpowiednichzmian w ustawie o ochronie i kształtowaniu środowiska. Ekofizjografia - interdyscyplinarna dziedzina wiedzy zajmuje się badaniami oraz kompleksową oceną środowiska przyrodniczego na potrzeby planowania przestrzennego. Ekofizjografia stanowi kontynuację fizjografii. Przedrostek eko- ma uzasadniać konieczność wprowadzania problematyki biologicznej i ekologicznej do prac fizjograficznych i stąd zrodziła się propozycja przejścia od terminu fizjografia do ekofizjografia. Termin ekofizjografia został po raz pierwszy zastosowany w 1976 r. w byłym Instytucie Kształtowania Środowiska w Warszawie. Podwaliny pod fizjografię zostały położone przed wojną na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX w. Jednak zasadniczy rozwój fizjografii, sformułowanie założeń teoretycznych oraz metodycznych badań i prac fizjograficznych jest osiągnięciem lat powojennych, co ściśle łączyło się z rozwojem planowania przestrzennego. Na rodzaj opracowania ekofizjograficznego, jego zakres problemowy oraz metody rzutują: przedmiot badań, a więc środowisko przyrodnicze oraz cel badań, tj. rodzaj pracy planistycznej, rodzaj planu zagospodarowania przestrzennego, dla którego wykonuje się to opracowanie. Charakter przedmiotu opracowania ekofizjograficznego sprawia, że są to prace wielodyscyplinarne i interdyscyplinarne. Prowadzone są przez zespół specjalistów reprezentujących nauki geograficzne i biologiczne. Opracowanie ekofizjograficzne jest materiałem wyjściowym, stanowi bowiem punkt wyjścia do wykonania elaboratu planistycznego: musi je odpowiednio wyprzedzać. Powinno mieć ono ponadto charakter materiału wejściowego. Informacje w nim zawarte są, bądź powinny być odpowiednio wykorzystane oraz przetworzone w czasie prac nad planem i w efekcie końcowym znaleźć swoje odbicie w ustaleniach planistycznych. Wyniki badań ekofizjograficznych przedstawiane są w: - opracowaniu ekofizjograficznym podstawowym, - opracowaniach ekofizjograficznych problemowych, - opracowaniach ekofizjourbanistycznych. Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe zawiera charakterystykę i diagnozę stanu środowiska przyrodniczego oraz syntezę badań i wnioski z punktu widzenia potrzeb określonej pracy planistycznej. Celem ekofizjograficznego opracowania problemowego jest pogłębienie wyników badań opracowania podstawowego. Opracowania ekofizjourbani- styczne są elaboratami z pogranicza prac przyrodniczych i planistycznych, sporządzanymi w toku procesu planistycznego. Stosownie do rodzaju prac planistycznych wykonywane są odpowiednie opracowania ekofizjograficzne, np. dla gminy, województwa itp. Związek tych opracowań z pracami planistycznymi wyraża się w stopniu ich szczegółowości, która powinna być dostosowana do szczegółowości skali uchwalanego elaboratu planistycznego. Związek ten wyraża się ponadto w ścisłym dostosowaniu treści ich syntez i wniosków do zadań rozwiązywanych w ramach danego opracowania planistycznego. Charakter przedmiotu opracowań ekofizjograficznych rzutuje na treść i metody tych opracowań. Badamy wszystkie elementy środowiska przyrodniczego, ale tylko wybrane ich cechy. Prowadzimy badania geomorfologiczne i geologiczne, klimatyczne, hydrograficzne i hydrogeologiczne, gleboznawcze, fitocenotyczne i zoocenotyczne. Badamy zachodzące pomiędzy elementami środowiska przyrodniczego wzajemne zależności. Badamy dotychczasowe i obecne funkcjonowanie przyrody oraz prognozujemy przyszłe. Badamy zmiany środowiska przyrodniczego dotychczasowe i obecne oraz prognozujemy przyszłe. Badamy i przedstawiamy przyrodniczą strukturę przestrzenną, a więc podział terenu na jednostki przyrodnicze. W procesie sporządzania każdego ekofizjograficznego opracowania podstawowego i problemowego można wyróżnić 3 etapy pracy: - etap I - projekt prac ekofizjograficznych - etap II - badania i analiza środowiska przyrodniczego - etap III - synteza badań i wnioski W etapie I wyodrębniamy 3 fazy pracy: raport o stanie dotychczasowego rozpoznania środowiska, ustalenie przestrzennego zasięgu opracowania ekofizjograficznego oraz program badań ekofizjograficznych. W etapie II wyróżniamy również 3 fazy: rozpoznanie środowiska przyrodniczego, analiza i diagnoza stanu środowiska oraz prognoza jego zmian. Etap III dotyczy sporządzenia syntez i wniosków. Każda synteza w opracowaniu ekofizjo- graficznym podstawowym powinna zawierać m.in. ocenę zasobów i warunków ekofizjograficznych, określającą przyrodniczą przydatność funkcjonalną terenu, możliwość rozwoju i sposób zagospodarowania terenu. Powinna również wskazywać przyrodnicze predyspozycje strukturalne stanowiące podstawę do zaprojektowania prawidłowej struktury przestrzennej gminy, miasta czy innego obszaru, a w tym właściwie ukształtowanego systemu przyrodniczego. W artykule wymieniono nowe wyzwania stojące przed ekofizjografią. Są nimi m.in.: rozwój zrównoważony - ekorozwój, postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, zasady planowania miast przyszłości zawarte w Nowej Karcie Ateńskiej 1998, postanowienia konwencji międzynarodowych, np. o różnorodności biologicznej. W zakończeniu zaproponowano szereg działań, zmierzających do doskonalenia warsztatu ekofizjografów i podnoszenia ich kwalifikacji, a mianowicie: przygotowanie poradnika o zasadach sporządzania opracowań ekofizjograficznych, opracowanie bibliografii prac polskich, dotyczącej fizjografii - ekofizjografii, inspirowanie odpowiednich badań podstawowych dotyczących nauk geograficznych i biologicznych, podjęcie prac badawczych na temat różnorodności biologicznej i funkcjonowania przyrody z nastawieniem na zastosowanie ich wyników w planowaniu przestrzennym.

7

Sieci ekologiczne a planowanie przestrzenne

63%

Szulczewska B.

Człowiek i Środowisko

|

2001

|

tom 25

|

nr 2

185-203

Na pograniczu ochrony przyrody i planowania przestrzennego ujawnia się problem dotyczący interpretacji i wdrażania różnych koncepcji obszarowej ochrony przyrody, określanych mianem „sieci ekologicznych" - ecological network. Termin ten używany bywa zamiennie z innymi terminami, takimi jak: habitat network (sieć siedlisk), Territorial System Ecological Stability (Terytorialny System Stabilności Ekologicznej), Green Main Structure (Główna Struktura Zieleni), naturę frame (struktura/ramy ekologiczna / przyrodnicza), Network of Ecologically Compensating Areas (Sieć Obszarów Kompensacji Ekologicznej). Podstaw teoretycznych koncepcji sieci ekologicznej doszukać się należy w biogrograficz- nej teorii wysp i teorii metapopulacji. Duże znaczenie dla rozwoju koncepcji miały także badania nad stukturą krajobrazu, prowadzone w ramach ekologii krajobrazu - model płatów i korytarzy, a także teoria geokompleksu, stanowiąca podstawę wyróżniania przyrodniczych jednostek przestrzennych. Głównym celem tworzenia sieci jest zapewnienie względnej trwałości i stabilności funkcjonowania krajobrazu - poprzez zachowanie przestrzennie powiązanych obszarów naturalnych oraz półnaturalnych. Tworzą ją zatem obszary nazywane „biocentrami," obszarami „źródłowymi" lub „węzłowymi" oraz struktury pasmowe lub liniowe zapewniające powiązania między tymi obszarami, pełniące funkcje „korytarzy ekologicznych". Sieć nie jest bytem obiektywnym. Tworzy ją planista/ekolog krajobrazu, przypisując pewne funkcje (obszaru węzłowego lub biocentrum, korytarza) wytypowanym obszarom, a następnie ustalając warunki realizacji tych funkcji. Często popełnianym błędem jest utożsamianie sieci ekologicznej z systemem obszarów prawnie chronionych. Nie zawsze można i trzeba stawiać znak równości między „siecią" i „systemem". Powoływanie obszarów prawnie chronionych stanowi jeden z głównych instrumentów wdrażania koncepcji sieci ekologicznych. Jednak obok niego równie ważnym jest planowanie przestrzenne. W procesie tworzenia planu zagospodarowania przestrzennego (lub innego dokumentu planistycznego) jest miejsce zarówno na identyfikację potencjalnych elementów sieci (a w tym analizę i ocenę dotychczasowej skuteczności lub potrzeb ochrony prawnej poszczególnych obszarów), jak i na jej kształtowanie poprzez odpowiednie zapisy ustaleń planu, dotyczące sposobu użytkowania i zagospodarowania tych elementów. Sieci tworzone są na różnych poziomach zarządzania. W latach 90-tych z inicjatywami międzynarodowymi wystąpiły Rada Europy i Unia Europejska. Obecnie rozważa się następujące koncepcje: - EECONET (European Ecological Network) 1 - była to pierwsza europejska inicjatywa „sieciowa", rozwijana na podstawie holenderskiej koncepcji z lat 80-tych, zawartej w holenderskim narodowym planie ochrony przyrody z 1990. W 1992 koncepcja została przyjęta przez Radę Europy jako idea paneuropejskiego systemu ochrony dzidzictwa przyrodniczego. - PEEN (Pan-European Ecological Network) 2 - opracowanie i wdrożenie projektu PEEN stanowi pierwszy z 11 priorytetów zawartych w Planie Działań na lata 1996-2000, opracowanego w ramach realizacji „Paneuropejskiej Strategii Różnorodności Biologicznej i Krajobrazowej". Jest to więc w istocie ta sama koncepcja, która została wyżej opisana. -Natura 2000. 3 - program ten stanowi inicjatywę Unii Europejskiej na rzecz ochrony przyrody całego kontynentu, a szczególnie - zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy. Do wyznaczenia sieci Natura 2000 zobowiązuje kraje członkowskie Dyrektywa 92/43 w sprawie ochrony naturalnych siedlisk i dzikiej fauny i flory tzw. „habitatowa". - Emerald Network 4 - sieć tę stanowią obszary (Areas ofSpecial Conserwation Interest - ASCIs) wytypowane na podstawie Konwencji o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej i ich naturalnych siedlisk - tzw. Berneńskiej {The Comention on the Conservation of European Wildlife and...). System obszarów chronionych, funkcjonujący w Polsce na podstawie ustawy o ochronie przyrody z 1991, uznać można w pewnym sensie za sieć ekologiczną, choć prawdopodobnie nie spełnia ona wielu wcześniej omawianych kryteriów. Sieć ta powstawała oddolnie, początkowo głównie jako koncepcja przestrzenna, wpisana zwłaszcza w plany zagospodarowania przestrzennego województw, opracowywane w latach 1975 - 1978. W latach 1995-1998 pojawiła się kolejna koncepcja sieci. Był nią ECONET-PL, którego opublikowanie zbiegło się z pracami nad Koncepcją polityki przestrzennego zagospodarowania kraju oraz studiami zagospodarowania przestrzennego dawnych województw. ECONET-PL stał się jedną z zasadniczych struktur przestrzennych wpisanych w te dokumenty. Podsumowując dotychczasową praktykę zauważyć należy, że omówione wyżej sieci ekologiczne podzielić można na mniej lub bardziej sformalizowane - w rozumieniu prawnych podstaw ich tworzenia i funkcjonowania. W obu przypadkach planowanie przestrzenne ma znaczący, choć nieco inny udział zarówno w tworzeniu sieci, jak i w zapewnieniu warunków jej funkcjonowania.

8

Raport o stanie zagospodarowania przestrzennego kraju

63%

Wysocka E.

Człowiek i Środowisko

|

2000

|

tom 24

|

nr 2

217-229

W 1999 r. na zlecenie Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast w Instytucie Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej opracowany został „Raport o stanie zagospodarowania przestrzennego kraju" (etap I). Raport składa się z pięciu rozdziałów merytorycznych dotyczących: - ogólnej charakterystyki przestrzennego zagospodarowania kraju z uwzględnieniem przestrzennych aspektów integracji europejskiej, - zróżnicowania potencjału społecznego i gospodarczego województw, - podstawowych elementów krajowej sieci osadniczej z wyodrębnieniem obszarów metropolitarnych oraz dziedzictwa kulturowego, - rozmieszczenia punktowych i liniowych obiektów międzynarodowej i krajowej infrastruktury transportowej i technicznej, - stanu środowiska przyrodniczego oraz strategicznych zasobów wodnych i obiektów gospodarki wodnej. Za podstawowe problemy uznano następujące zjawiska: - zagrożenie środowiska przyrodniczego mierzone udziałem gmin o dużej skali zagrożenia środowiska przyrodniczego (powyżej 20% ogólnej liczby gminy); ten poziom zagrożenia występuje w pięciu województwach, tj. dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, lubuskim, łódzkim i śląskim, - deficyt wód i erozja gleb ma miejsce w pięciu województwach: kujawsko-pomorskim, lubelskim, łódzkim, świętokrzyskim i wielkopolskim oraz degradacja lasów obejmująca powyżej 60% ogólnej ich powierzchni; ten stopień zagrożenia występuje w pięciu województwach, tj. dolnośląskim, łódzkim, mazowieckim, śląskim i wielkopolskim; - zagrożenie depopulacją i ujemne saldo migracji. Zjawiskiem depopulacji zagrożonych jest siedem województw: -w dwóch województwach, tj. łódzkim i śląskim, oba te wskaźniki są ujemne, -w woj. mazowieckim notuje się ujemny przyrost naturalny przy minimalnym dodatnim saldzie migracji, -w województwach: opolskim, świętokrzyskim, dolnośląskim i lubelskim występuje ujemne saldo migracji przy stosunkowo niewielkim przyroście naturalnym; - wysoki stopień bezrobocia (powyżej 15%) występuje w czterech województwach, tj. kujawsko-pomorskim, lubuskim, warmińsko-mazurskim i zachodnio-pomorskim i recesja gospodarcza mierzona szczególnie niskim poziomem PKB na osobę (od 7,3 do 7,5 tys. zł) w czterech województwach: lubelskim, podkarpackim, podlaskim i świętokrzyskim; - zacofane obszary wiejskie charakteryzujące się przede wszystkim niską towarowością produkcji rolnej występują w sześciu województwach: łódzkim, mazowieckim, podkarpackim, podlaskim, śląskim i świętokrzyskim oraz słaba dostępność komunikacyjna w czterech: lubelskim, podlaskim, świętokrzyskim i warmińsko-mazurskim, - niedorozwój wyposażenia w kanalizację i sieć gazową występuje w pięciu województwach: lubelskim, łódzkim, opolskim, podlaskim i świętokrzyskim, - konflikty w zagospodarowaniu przestrzennym o różnym charakterze występują: -w woj. śląskim ze względu na zagrożenie środowiska przyrodniczego i niedomagania infrastruktury technicznej, -w woj. mazowieckim, łódzkim i podlaskim, gdzie mają miejsce wyraźne dysproporcje w poziomie rozwoju stolicy województwa w stosunku do jej otoczenia, -w woj. lubuskim i zachodnio-pomorskim, gdzie zarysowuje się trwały podział na dwa odrębnie funkcjonujące subregiony, -w woj. warmińsko-mazurskim, lubelskim, podlaskim i świętokrzyskim, które cechuje syndrom peryferyjności. Nasilenie problemów w poszczególnych województwach jest wyraźnie zróżnicowane. Syntetyczną ocenę zagospodarowania przestrzennego kraju dokonano w trzech głównych kategoriach: 1) stopnia koncentracji zainwestowania, 2) dynamiki przeobrażeń, 3) funkcjonowania struktur przestrzennych. Przeprowadzona ocena stanu zagospodarowania kraju wskazuje na trwale, równoleżnikowe zróżnicowanie poziomu urbanizacji z najwyższą koncentracją zainwestowania w województwach śląskim i małopolskim. Obszarami o największej dynamice rozwoju są aglomeracje miejskie położone w korytarzach transportowych, dysponujące silnymi ośrodkami akademickimi i bogatą infrastrukturą otoczenia biznesu. Prospektywna diagnoza zagospodarowania przestrzennego kraju, łącząca ocenę stanu z predyspozycjami rozwoju, stanowi podstawę do formułowania przesłanek polityki przestrzennej wg zasad zrównoważonego rozwoju.

9

Partycypacja spoleczna w planowaniu przestrzennym w Polsce

63%

Sieminski W.

Człowiek i Środowisko

|

1999

|

tom 23

|

nr 1

79-92

Artykuł przedstawia bieżącą sytuację w odniesieniu do zaangażowania społecznego w procesy planowania przestrzennego w Polsce. Następnie porównuje to z trendami w krajach zachodnich z jednej strony i z sytuacją w Polsce po roku 1994 z drugiej. Ustawowy zakres społecznego zaangażowania w planowanie przestrzenne jest regulowany ustawą o zagospodarowaniu przestrzennym z 7 lipca 1994 r. Ustawa wytycza szeroką ścieżkę w zaangażowanie obywateli w planowanie na poziomie gminy, chociaż pewne formy wyraźnie powodują opóźnienie procesu zatwierdzenia planów miejscowych. Proces zatwierdzenia tych planów powinien być przyspieszony bardziej negocjacyjnym stanowiskiem rozwiązywania konfliktów, które mogą powstawać w trakcie przygotowania projektów planów miejscowych. Porównując ze starą ustawą planowania przestrzennego, obecna ustawa bardziej efektywnie realizuje demokratyczny paradygmat równości wobec prawa. Równocześnie jednak ogranicza zakres zobowiązań popularyzacji treści planów i zakres społecznej kontroli przestrzennego zagospodarowania obszaru gminy. Nowy długoterminowy i lokalny dokument planistyczny wprowadzony ustawą z 1994 r. i nazwany „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy" jest wewnętrznym dokumentem władz gminy i może być w świetle ustawy wyłącznie ekspertyzowym studium, opracowanym bez jakiegokolwiek włączenia części lokalnej Wspólnoty. To jest często krytykowane. Reforma publicznej administracji, która miała miejsce w początkach 1999 r. wprowadziła powiat i regionalny samorząd w Polsce, stworzyła nowe wyzwania odnośnie zakresu kompetencji, inicjatyw i społecznej kontroli. Planowanie przestrzenne na poziomie ponadlokalnym było prawie całkowicie rządowe z minimalnymi kompentencjami opiniotwórczymi. Ustawy parlamentarne wprowadzające reformy administracji publicznej inicjują niezbędne formy partycypacji społecznej. Niemniej jednak dla większej efektywności planowania przestrzennego, zakres i metody włączenia społecznego muszą być szersze. W niektórych sprawach powstaje potrzeba zastosowania nieustawowych metod partycypacji, które analizując doświadczenia różnych krajów są znane socjologii partycypacji. Artykuł w ogólnej części rysuje interesujące uwagi socjologiczne społecznej partycypacji w planowaniu przestrzennym. Odnosi on również włączenie społeczeństwa w tę sferę do modelu społeczeństwa demokratycznego i jego rozwiniętego etapu, zwanego społeczeństwem obywatelskim (demokracja uczestnicząca), przewidując ewolucję form włączenia obywateli w procesy planowania przestrzennego.

10

Ksztaltowanie i realizacja polityki przestrzennej w Polsce. Uklad kompetencyjny.

63%

Piech J.

Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Krakowie. Geodezja

|

2001

|

tom 20

117-124

11

Czy opracowania ekofizjograficzne sa potrzebne?

63%

Szulczewska B.

Człowiek i Środowisko

|

2002

|

tom 26

|

nr 3-4

29-39

Opracowanie ekofizjograficzne to dokumentacja złożona z opracowań kartograficznych oraz komentującego je tekstu. Zawiera ona charakterystykę, analizy i oceny środowiska przyrodniczego na obszarze objętym planem zagospodarowania przestrzennego. Celem analiz i ocen jest określenie uwarunkowań przyrodniczych (predyspozycji i ograniczeń) dla rozwoju zagospodarowania przestrzennego. Po przeszło dwudziestoletniej przerwie ponownie wprowadzony został obowiązek wykonywania opracowań ekofizjograficznych (na mocy art. 72 ustawy Prawo ochrony środowiska 2001). Ta nowa regulacja prawna zainicjowała dyskusję dotyczącą roli opracowań ekofizjograficznych w procesie planowania przestrzennego, głównych celów, zakresu oraz metod ich sporządzania. Tłem tej dyskusji są doświadczenia warsztatowe pochodzące z okresu, gdy sporządzanie studiów i analiz przyrodniczych na potrzeby planów zagospodarowania przestrzennego nie było regulowane przepisami prawa. Wspomniany wyżej artykuł 72 Prawa ochrony środowiska wzbudził bardzo rozbieżne opinie zarówno w środowisku planistów przestrzennych, jak i administracji odpowiedzialnej za sporządzanie planów. Podnoszono następujące argumenty, kwestionujące zasadność wprowadzonej regulacji: wykonywanie tego rodzaju opracowań mimobraku ustawowego, wydłużenie czasu i wzrost kosztów sporządzenia planu obowiązku, niejasne relacje między opracowaniem a prognozą oddziaływania ustaleń planu na środowisko przyrodnicze, powszechna dostępność informacji o środowisku przyrodniczym, które można wykorzystać na potrzeby planowania przestrzennego. Brak monitoringu środowiska ograniczający uzyskanie informacji o środowisku przyrodniczym, umożliwiających rzetelne przeprowadzenie analiz i ocen, brak odpowiednich specjalistów wykonujących opracowania, niemożność prawnego uregulowania zakresu i metod analiz środowiska przyrodniczego z uwagi na złożoność przedmiotu, brak sensu sporządzania opracowania dla planu obejmującego jedną lub dwie działki. We wszystkich tych argumentach jest wiele racji. Są jednak równie istotne powody przemawiające za przyjętymi rozwiązaniami prawnymi, a mianowicie: podniesienie jakości wykonywanych opracowań (zlecający uzyskają wskazanie, czego powinni oczekiwać, a "fizjografowie" zaczną doskonalić swój warsztat, aby sprostać tym wymaganiom), skrócenie czasu i zmniejszenie kosztu wykonywania prognoz (wstępna faza prognozy, czyli diagnoza stanu środowiska zostanie wykonana w ramach opracowania), rozpoczęcie systematycznego gromadzenia informacji o środowisku przyrodniczym, przystosowanych do wykorzystania na potrzeby planowania przestrzennego (aktualność, "przywiązanie" do przestrzeni, odpowiednia skala), określenie struktury opracowania i zwrócenie uwagi na konieczność dokonywania oceny uwarunkowań przyrodniczych, możliwość dostosowania zakresu problematyki opracowania do specyfiki środowiska i problematyki planu. A zatem, mimo problemów, z jakimi należy się liczyć przy wprowadzaniu w życie omawianych regulacji, dostrzec też trzeba szansę zbudowania konsekwentnego systemu analiz i ocen składających się na przyrodnicze podstawy planowania przestrzennego, a także niezbędnych dla funkcjonowania tego systemu rozwiązań instytucjonalnych.

12

Problemowe bazy danych w planowaniu przestrzennym na poziomie lokalnym.

63%

Fiszczuk-Wiktorowicz J., Fogel P.

Człowiek i Środowisko

|

2003

|

tom 27

|

nr 1-2

111-117

Problemowe bazy danych w planowaniu przestrzennym, powstające przy okazji sporządzania określonego opracowania planistycznego dla danego obszaru, są pierwszym elementem informatyzacji procesu planistycznego. Zawierają one zwykle imponującą ilość uporządkowanych danych o terenie, które stanowią źródło szybkiego dostępu do informacji i narzędzie wspomagające podejmowanie decyzji przestrzennych. Na poziomie lokalnym podstawowymi dokumentami planistycznymi są: studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jako wyraz polityki przestrzennej władz gminy, oraz miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego - prawo miejscowe. Planowanie przestrzenne na tym poziomie ma szczególne znaczenie, gdyż tak naprawdę na szczeblu lokalnym zapada większość decyzji, tu zaczyna kształtować się przestrzeń. Obecnie, jak wynika ze statystyk, tylko 8% opracowań planistycznych sporządzanych jest w formie cyfrowej bazy danych. To niewielki procent, zakładając że informatyzacja procesu planistycznego może przynieść wiele korzyści. Doświadczenia pokazują, iż posiadanie przez gminę problemowej bazy danych może stanowić niewątpliwie sprawne narzędzie wspierające zarządzanie gminą przede wszystkim poprzez zapewnienie ciągłości, spójności procesu planistycznego, jego koordynację, jak również obniżenie kosztów oraz czasu - potrzebnych do sporządzania kolejnych opracowań planistycznych.Podstawowe bariery, jakie stają na drodze do usprawnienia procesu planistycznego na poziomie lokalnym, to: - brak ogólnodostępnej informacji o informacji, - trudności ze zdobyciem odpowiedniej jakości danych niezbędnych dla opracowań planistycznych,brak możliwości przesyłu i dystrybucji informacji drogą służbową przez Internet, - brak regulacji prawnych dotyczących możliwości sporządzania dokumentów planistycznych z uwzględnieniem technik komputerowych, telekomunikacyjnych (Internet), - brak wielu standardów dla powstających opracowań w formie cyfrowej. Odmiennej natury ograniczeniem są kompetencje w zakresie posługiwania się technikami GIS zarówno przez wykonawców opracowań, jak i sporządzających, opiniujących oraz uzgadniających dokumenty planistyczne.

13

Konkurencyjnosc w planowaniu przestrzennym.

63%

Wysocka E.

Człowiek i Środowisko

|

2002

|

tom 26

|

nr 1-2

29-41

Artykuł przedstawia wyniki badań prowadzonych w IGPiK (lata 2000-2001) nad przestrzennymi aspektami konkurencyjności. Za cel badawczy przyjęto rozpoznanie uwarunkowań i czynników wpływających na podnoszenie konkurencyjności, prowadzących do modyfikacji problematyki planowania przestrzennego oraz zasad formułowania polityki przestrzennej. Zastosowano zróżnicowane podejście do przedmiotu badań, tj. od rozważań teoretycznych nad istotą, pojęciem i miernikami konkurencyjności w kraju i Unii Europejskiej, poprzez badanie konkurencyjności województw i ich stolic, na ujęciu specjalistycznym kończąc (środowisko przyrodnicze, rolnictwo, komunikacja). Konkurencyjność jest wyrazem otwartości i elastyczności planowania przestrzennego oraz zdolności dostosowywania się do zmieniających się warunków społecznych i gospodarczych. Aspekt przestrzenny konkurencyjności należy ujmować w trzech kategoriach, tj. terytorialności, koncentracji i zróżnicowania. Konkurencyjność powinna być wyeksponowana w trzech podstawowych elementach zintegrowanego planowania przestrzennego: - w diagnozie uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych, wydobywającej trwałe i zmienne elementy decydujące o podnoszeniu konkurencyjności, - w celach rozwoju, ujętych hierarchicznie z pokazaniem priorytetów wskazujących na rolę konkurencyjności w rozwoju jednostek terytorialnych, - w kierunkach rozwoju konkretyzujących formy i sposoby działania, podnoszące konkurencyjność i łagodzące jego negatywne skutki. Konkurencyjność prowadzi do większego upodmiotowienia planowania przestrzennego przez identyfikację współzawodniczących podmiotów, decydujących o kształcie zagospodarowania przestrzennego. Podstawowym instrumentem podnoszenia konkurencyjności struktur terytorialnych jest koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju, strategie rozwoju i plany zagospodarowania przestrzennego województw, strategie uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz plany miejscowe gmin, przetłumaczone na oferty i programy umożliwiające realizację ich ustaleń.

14

Uwagi dotyczace nowego paradygmatu planowania przestrzennego ze szczegolnym uwzglednieniem planowania miejscowego

63%

Topczewska T.

Człowiek i Środowisko

|

1994

|

tom 18

|

nr 3

471-477

15

Wspolczesne problemy gospodarki przestrzennej

63%

Chojnicki Z.

Seria Geograficzna. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

|

1992

|

nr 55

9-19

16

Program badawczy Krajowej Agencji Planowania Przestrzennego. Rok 1992

51%

Kragt R. H.

Człowiek i Środowisko

|

1993

|

tom 17

|

nr 1

75-79

17

Korytarze ekologiczne w planowaniu przestrzennym

51%

Rozenau-Rybowicz A., Baranowska-Janota M.

Problemy Rozwoju Miast

|

2007

|

tom 04

|

nr 1-2

Dla umożliwienia migracji roślin i zwierząt pomiędzy różnymi oddalonymi od siebie obszarami przyrodniczymi konieczne jest zachowanie pomiędzy nimi korytarzy ekologicznych. Ważną rolę w tym zakresie ma do spełnienia planowanie przestrzenne, szczególnie na szczeblu lokalnym, na którym reguluje się bezpośrednio sposób kształtowania przestrzeni.

18

Szczegolne formy ochrony przyrody jako element struktury funkcjonalno-przestrzennej woj. malopolskiego.

51%

Koreleski K.

Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Krakowie. Geodezja

|

2001

|

tom 20

37-46

19

Konsultacje społeczne w planowaniu przestrzennym - potrzeba zmian?

51%

Borzuchowska J.

Problemy Ocen Środowiskowych

|

2009

|

nr 4[47]

20

Stan planowania przetrzennego w gminach na podstawie monitoringu 2001/2002

51%

Anusz S.

Człowiek i Środowisko

|

2003

|

tom 27

|

nr 1-2

39-56

Artykuł zawiera fragment „Raportu" z pierwszej edycji monitoringu planowania przestrzennego wykonanego w roku 2001/ 2002 w IGPiK. W części wprowadzającej tekst koncentruje się na opisie systemu planowania przestrzennego począwszy od skali planowania krajowego poprzez planowanie regionalne, studia powiatowe do skali planowania miejscowego. Tło dla opisu systemu stanowią założenia ustrojowe kształtujące planowanie przestrzenne po 1994 r. Część zasadnicza artykułu została ograniczona do analizy wykonanej dla planowania w gminach. Składa się ona z wzoru ankiety rozesłanej do wszystkich miast i gmin w Polsce oraz omówienia wyników odpowiedzi. Ostatecznie monitoring bazuje na danych nadesłanych przez 931 gminy, co stanowi 37,4% wszystkich gmin w Polsce. Analiza zawiera porównanie parametrów planowania miejscowego sprzed i po 1994 r. oraz szczegółową charakterystykę wykonanych w gminach strategii rozwoju i studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz planów miejscowych i decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, wydanych na podstawie obowiązującego planu i w przypadku jego braku. Przedmiot charakterystyki stanowi dynamika procesu planowania w latach 1994-2001, koszty opracowań oraz powierzchnie objęte planowaniem. Główne wnioski są następujące: - Planowanie miejscowe charakteryzuje się znacznym zróżnicowaniem międzyregionalnym, dotyczącym liczby opracowań w gminach, ich kosztów oraz długości procedur planistycznych. - Intensywność planowania miejscowego zależy od zapotrzebowania inwestorskiego i możliwości wykonawczych kadry planistycznej oraz zamożności gmin. Przeważa więc bierna funkcja rejestrowania zamiarów inwestorskich podmiotów gospodarczych. Natomiast aktywna funkcja planowania, polegająca na kreowaniu i stymulowaniu rozwoju planu, znajduje się w defensywie. - Występuje brak spójności pomiędzy opracowanymi studiami uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin a strategiami rozwoju. - Odnotować można zjawisko hermetyzowania się poszczególnych poziomów planowania, co zagraża poprawnemu realizowaniu funkcji pomocniczej państwa w procesie racjonalizacji gospodarowania zasobami. - Planowanie przestrzenne znajduje się na etapie rozpoznawania możliwości zaangażowania technik informatycznych, przy zaobserwowanym większym stopniu zaawansowania procesu wdrażania technik GIS- owskich na poziomie regionalnym. - Niezbędne jest, aby zmiany legislacyjne dotyczące gospodarki przestrzennej uwzględniały wyniki badań monitoringu systemu planowania, jak i zachodzących zmian w zagospodarowaniu przestrzennym.

Ograniczanie wyników