Celem niniejszych badań była charakterystyka genetyczna stada krów na podstawie polimorfizmu w regionie promotorowym genu IGF-1 oraz ustalenie ewentualnych zależności pomiędzy wykrytym polimorfizmem a cechami użytkowości mlecznej. Badaniem objęto 185 krów rasy polska holsztyńsko-fryzyjska odmiany czarno-białej. Polimorfizm genu IGF-1 oznaczano metodą ACRS-PCR. W analizowanym stadzie stwierdzono następujące częstości alleli: T – 0,43, C – 0,57. Porównując obserwowane i oczekiwane częstości genotypów odnotowano, iż badana populacja nie znajdowała się w stanie równowagi genetycznej. Heterozygotyczność analizowanego stada wyniosła 0,64. Analizując cechy użytkowości mlecznej w zależności od poszczególnych genotypów stwierdzono, iż genotyp CC w większości przypadków powiązany był z wyższymi wartościami ocenianych cech, jednak różnice te nie zostały potwierdzone statystycznie.
W analizowanym mleku przeciętna liczba komórek somatycznych wynosiła 326 tys./ml. Dla wyróżnionych w metodyce pracy 4 grup krów, charakteryzujących się wydajnością dobową: ≤15 kg, 15-25 kg, 25-35 kg, >35 kg, liczba komórek somatycznych w 1 ml mleka wynosiła odpowiednio: 771 tys. , 393 tys., 240 tys., 180 tys. Analiza statystyczna wykazała istotność różnic w liczbie komórek somatycznych w mleku od krów o różnej produkcyjności. Stwierdzono wysoko istotny współczynnik korelacji dla wydajności dobowej krów i liczby komórek somatycznych w mleku (r=−0,81). Ujemny współczynnik korelacji świadczy, że wzrostowi ilości mleka towarzyszył spadek liczby komórek somatycznych w mleku. Otrzymane równanie regresji wskazuje, że w badanej populacji krów spadkowi liczby komórek somatycznych o 100 tys./ml towarzyszył wzrost dobowej wydajności mleka o 3,8 kg. Przeprowadzone analizy wykazały, że występuje negatywna współzależność pomiędzy liczbą komórek somatycznych a wydajnością mleka krów. Stwierdzono, że wzrostowi wydajności mleka towarzyszył spadek liczby komórek somatycznych w 1 ml mleka, co oznaczało poprawę jakości cytologicznej.